|
“Yalnız sana ibadet ederiz” binası dört temel
üzerine oturur. Bunlar:
Allah ve rasülünün sevip hoşlandığı
(razı olduğu,kabul ettiği ve emrettiği) şeyleri;
1 - Kalbin sözü
2 - Dilin
sözü
3 -
Kalbin ameli
4 -
Uzuvların (organların) ameliyle
gerçekleştirmektir.
Kulluk bu dört mertebeyi ihtiva eden bir isimdir.
“Yalnız sana ibadet ederiz” ehli gerçekten bu ibadet ehlinin ta kendileridir.
1- Kalbin sözü: Allah’ın kendisinden, isimlerinden, sıfat, fiil ve meleklerinden, rasüllerin ifadesiyle kendisine kavuşmak nevinden haber verdiği şeylere
inanmaktır.
2 - Dilin sözü: Kalbin inandığı şeyleri ifade etmesi
inandıklarına davet etmesi, onları savunması, bunlara aykırı olan bid’atlerin
batıl olduğunu ilan etmesi, Allah’ı zikretmesi ve emirlerini tebliğ etmesidir.
3 - Kalbin ameli: Allah’ı sevmek,
O’na tevekkül etmek, O’na yönelmek, ondan korkmak ve ümit etmek, dini Allah’a
halis kılmak, yasaklarından uzaklaşmak ve emirlerine karşı sabretmek, Allah’ın
takdir ettiği şeylere sabır göstermek, Allah’dan da O’ndan gelenlerden de razı olmak,
Allah’ı dost kabul etmek, O’na dönmeyi istemek, boyun eğmek, mutmain olmak vb.
gibi şeylerdir. Kalbin amelleri uzuvların amellerinden daha farzdır ve kalbin müstehab amelleri Allah’a vucudla yapılan müstehab amellerden daha sevimli
gelir. Kalbin amelleri olmadan uzuvların amellerinin ya faydası hiç yoktur veya
çok az faydası vardır.
4 - Uzuvların amelleri: Namaz, cihad, cuma namazı ve
cemaatlere gitmek, acizlere yardım etmek, halka ihsan etmek ve benzeri
amellerdir.
Demek ki “yalnız sana ibadet ederiz” bu dört esasın hükümlerine
yapışmak ve bunları kabul etmektir.
“Sadece senden yardım isteriz” bu dört hükmü
yerine getirmek üzere yardım ve başarı taleb etmektir.
“Bizi doğru yola ilet”
ayetinde her iki durumun ayrıntılı tanımı, bunlarla birlikte bulunan ilhamı,
Allah’a giden saliklerin yoluna sülük etmeyi anlatmaktadır.
|