Kuranı Kerim dinlerken ya da başkasını dinlerken ortaya çıkan
inlemenin bazı özellikleri bulunur, şöyle ki:
1 - İşittiği vakitte rahatlaması ve böylece onda bir inlemenin
oluşmasıdır. Bu şevke gelen inleme türüdür.
2 - Bir günahını hatırlatıp, bundan dolayı nefsi hakkında
korkması ve üzülmesi sebebiyle inlemesidir. Bu da korku sebebiyle oluşan inleme
türüdür.
3 - Kendisinde defedemeyeceği bir eksiklik meydana gelir de
bunu aklına getirir ve hüzün meydana gelir. Bu da hüzün hıçkırma türüdür.
4 - Sevdiğinin kemalini hatırına getirir, ona ulaşacak yolun
kendisi için kapalı olduğunu görür ve çokça esef verici bir üzüntüye kapılıp
inler.
5 - Sevdiği kendisinden gider ve başkasıyla meşgul olur da
sevdiğini Kur'an dinlemekle vb. hatırlar ve onun özelliği hatırına gelir,
kapının da açık ve yolun zahir olduğunu görür. Bunun üzerine düşündüğü kadar
sevinç ve mutluluk inlemeleri yükselir.
Her halükârda inleme ve hıçkırık sebebi, kendisine gelen
fikir ve düşüncelerin vb. kuvveti ve zayıflamasıdır. Kuvvet ise bu gelen fikir
ve düşüncelerin ziyade ameller işlemesiyle ve kendisine bir şeyin üstün
gelmemesine bağlıdır.
Kuşkusuz bu O'nun için daha kuvvetli ve daha devamlı olur.
Çünkü kendisine bir şey zahir / üstün gelince izi zayıflar ve kopması yakınlaşır.
Nitekim bu sadık / doğru olan bir kimsenin inlemesi ve hıçkırması konusudur. Çünkü
inleyenler ya doğru sözlülerden, ya hırsızdan, ya da münafıktan olur.
|