FİL SURESİ

Mekke'de inmiştir, 5 âyettir.

Takdim

Fîl sûresi Mekke'de inmiştir. Bu sûre "Ashâb-ı fîl, Fîl Ordusu" kıssasını anlatır. Bunlar Kabe-i Muazzama'yı yıkmak istedikleri zaman Allah onların tuzaklarını başlarına çevirdi evini onların tasallut ve taşkınlıklarından korudu. Dudağı yarık Ebrehe ordusu üzerine en zayıf mahlûklarını gönderdi. Bunlar, ayak ve gagalarında küçücük taşlar taşıyan kuşlardı. Fakat bu taşlar, öldürücü kurşunlardan daha öldürücü ve yok edici idi. Neticede Yüce Allah onları yok edip köklerini kazımıştır. Bu mühim tarihi hadise kâinatın efendisi Hz. Muhammed (sTa.v)'in doğum yılı olan milâdî 570 senesinde meydana gelmiştir. Bu, peygamber olmadan önce onun peygamberliğinin doğruluğuna işaret eden en büyük harikulade hâdiselerdendir. [1]

Bismillâhirrahmânirrahîm

1. Rabbin fil sahiplerine nasıl (muamele) etti görmedin mi?

2. Onların tuzaklarını boşa çıkarmadı mı?

3. Onların üstüne ebâbîl kuşlarını gönderdi.

4. Ki o kuşlar, onların üzerlerine pişkin tuğladan yapılmış taşlar atıyordu.

5. Böylece onları, yenilmiş ekin yaprağı gibi paramparça ediverdi.

Kelimelerin İzahı

Ebâbîl, gruplar halinde, peşpeşe demektir. Cevheri şöyle der: Bu kelime, tekili olmayan çoğul kelimelerdendir. "Develerin grup grup geldiler" mânâsında denir. Şâir şöyle der:

"Yeryüzünde çekirgeler gruplar halinde akıp giderken, seslerden devem neredeyse yere yıkılacaktı.[2]

Siccîl, taşlaşmış çamur demektir.

Asf, ekinin biçildikten sonraki saman ve buğday kapçığı gibi olan yaprağıdır. Rüzgar onu uçurup sağa sola dağıttığı için ona bu isim verilmiştir. [3]

Âyetlerin Tefsiri

1. Ey Peygamber! Yüce Allah'ın, Beyt-i Harâm'a tecâvüz etmek isteyen Fîl ordusu'na ne yaptığını gözle görür gibi kesin bir bilgiyle bilmedin mi? Bu haber sana gelmedi mi? Tefsirciler şöyle der: Rivayet edildiğine göre, Yemen Melik'i dudağı yarık Ebrehe Sanâ'da bir kilise yaptırdı ve hacıları oraya çevirmek istedi. Bunun üzerine Kinâne kabilesinden bir adam gelip hakaret olsun diye geceleyin kilisenin içine pisledi ve pisliği duvarlarına sürüp bulaştırdı. Ebrehe buna kızarak Kabe'yi yıkmaya yemin etti. Filler üzerinde büyük bir ordu ile Mekke'ye geldi. Bu fil ordusunun önünde de hepsinden daha büyük bir fil bulunuyordu. Ebrehe Mekke'ye yaklaştığında, buranın halkı, onun ordusundan ve zulmünden korktukları için dağlara kaçtılar. Yüce Allah Ebrehe ordusu üzerine siyah kuşlar gönderdi. Her kuşta, biri gagasında ikisi de ayaklarında olmak üzere üç taş bulunuyordu. Kuşlar bu taşlan onlara attılar. Atılan taş adamın başından giriyor arkasından çıkıyor, adamı cansız bir beden halinde yere yıkıyordu. Neticede Yüce Allah onları helak edip köklerini kazıdı. Onların bu kıssası İbret alacaklar için bir ibret vesilesi olmuştur.[4] Ebussuûd şöyle der: "Rabbinin ne yaptığını görmedin mi?" denilerek "görme"nin fiilin kendisine bağlanmayıp "Rabbin nasıl yaptı?" denilerek fiilin nasıllığına bağlanması olayın korkunçluğunu göstermek ve olayın, Allah'ın kudretinin büyüklüğünü, ilim ve hikmetinin sonsuzluğunu ve Peygamberi (a.s.)'nin şerefini gösteren harikulade ve dehşet verici bir şekilde meydana geldiğini bildirmek içindir. Şüphesiz bu olay, peygamberlik öncesi vuku bulan harikulade olaylardandır. Zira rivayete göre bu olay, Hz. Peygamber (s.a.v)'in doğduğu yıl meydana gelmiştir.[5]

2. Allah onları helak etmedi mi? Kabe'yi yıkma hususundaki plan ve tuzaklarını boşa çıkarmadı mı? [6]

3. Onların üzerlerine Allah kendi ordularından gruplar halinde arka arkaya gelen kuşlar gönderdi. Bu kuşlar her taraftan onları kuşattılar. [7]

4. Kuşlar onlara taşlaşmış çamurdan meydana gelen küçük küçük taşlar atıyorlardı. Bu taşlar delen kurşunlar gibiydi. Kime ulaşırsa onu mutlaka öldürüyordu. [8]

5. Onları, rüzgârın savurduğu ve hayvanlarını yiyip pislik halinde çıkardığı bitki yaprağı haline getirdi. Allah onların hepsini yok edip köklerini kazıdı.

Bu olay, Yüce Allah'ın Kabe'ye verdiği değeri ve düşmanlarını savması sebebiyle Kureyş'e yaptığı ihsanı gösterir. Bu sebeple onların Allah'a kulluk edip verdiği nimetlere şükretmeleri gerekirdi. Ayrıca bu olayda Allah'ın, düşmanlarından intikam almaya kadir olduğunu gösteren entere

san ve harikulade deliller de vardır. Ebû Hayyân şöyle der: Bu büyük düşmanın, Peygamber (a.s;)'in mutlu doğum yılında Kabe'yi yıkmasına engel olunması, Rasulullah (s.a.v)'m peygamberliğini gösteren, peygamberlik öncesi vuku bulan harikulade olaydır. Çünkü kuşların bu anlatılan şekilde gelmesi, peygamberlerin gelmesinden Önce vuku bulan mucize ve harikulade olaylardandır. Allah onları en zayıf askerleri ile, yani öldürme âdetleri olmayan kuşlarla yok etmiştir.[9]

Edebî Sanatlar

Bu mübarek sûre birçok edebî sanatı kapsamaktadır. Bunları aşağıda özetliyoruz:

1. Âyetindeki soru takrir ifade eder ve muhatabı hayrete düşürür.

2. Cümlesinde, Peygamberi (s.a.v.), Allah'ın adına izafetle ona "Senin rabbin" diye hitap edilmesi, onun şerefinin yüceliğini göstermek ve Allah'ın kudretini yüceltmektir.

3. Cümlesinde mürsel mücmel teşbih vardır. Çünkü burada teşbîh edatı zikredilmiş, vech-i şebeh zikredilmemiştir.

4. gibi, âyet sonlarında son harfler birbirine uygun düşmüştür.

Yüce Allah'ın yardımı ile "Fîl Sûresi"nm tefsiri bitti. [10]

[1] Muhammed Ali Es-Sabuni, Safvetü’t-Tefasir, Ensar Neşriyat: 7/429.

[3] Muhammed Ali Es-Sabuni, Safvetü’t-Tefasir, Ensar Neşriyat: 7/430.

[5] Ebussuûd, 5/285

Muhammed Ali Es-Sabuni, Safvetü’t-Tefasir, Ensar Neşriyat: 7/430-431.

[6] Muhammed Ali Es-Sabuni, Safvetü’t-Tefasir, Ensar Neşriyat: 7/431.

[7] Muhammed Ali Es-Sabuni, Safvetü’t-Tefasir, Ensar Neşriyat: 7/431.

[8] Muhammed Ali Es-Sabuni, Safvetü’t-Tefasir, Ensar Neşriyat: 7/431.

[9] Ebussuûd, 5/285

Muhammed Ali Es-Sabuni, Safvetü’t-Tefasir, Ensar Neşriyat: 7/431-432.

[10] Muhammed Ali Es-Sabuni, Safvetü’t-Tefasir, Ensar Neşriyat: 7/432.