DEVAM: 8- MANTAR VE
(MEDİNE-İ MÜNEVVERE'NİN) ACVE HURMASI BABI
حدّثنا
مُحَمَّدُ
بْنُ
بَشَّارٍ.
حدّثنا عَبْدُ
الرَّحْمنِ
بْنُ
مَهْدِيٍّ.
حدّثنا الْمُشْمَعِلُّ
بْنُ إِيَاسٍ
الْمُزَنِيُّ.
حَدَّثَنِي
عَمْرُو بْنُ
سُلَيْمٍ؛
قَالَ:
سَمِعْتُ رَافِعَ
بْنَ عَمْرٍو
وَالْمُزَنِيَّ
قَالَ:
سَمِعْتُ
رَسُولَ
اللهِ صلى
الله عليه وسلم
يَقُولُ: ((الْعَجْوَةُ
وَالصَّخْرَةُ
مِنَ الْجَنَّةِ)).
قَالَ
عَبْدُ
الرَّحْمنِ:
حَفِظْتُ
الصَّخْرَةَ
مِنْ فِيهِ.
في الزوائد:
إسناده صحيح،
رجاله ثقات.
Râfi bin Amr
el-Müzenî (r.a.)'den; Şöyle demiştir; Ben, Resulullah (Sallallahu Aleyhi ve
Sellem)'den şu buyruğu işittim: «Acve hurması ve sahra (ismi verilen Mescid-i
Aksâ'daki büyük taş) cennet'tendir.»
Râvi Abdurrahmân
demiştir ki: Ben sahra kelimesini şeyhimin ağzından belledim.
Not: Zevaid'de
şöyle denilmiştir: Bu hadisin senedi sahih olup ravileri sika zatlardır.
AÇIKLAMA: Bu babın ilk hadisi notta belirtildiği gibi Zevaid nevindendir, ancak
Nesai ve Ahmed bunun benzerini Ebu Hureyre (r.a.)'den rivayet etmişlerdir.
Cennetle
müjdelenmiş on sahabiden olan Said bin Zeyd (r.a.)'ın hacisini Buhari. Müslim,
Tirmizi ve Nesai de rivayet etmişlerdir. Ebu Hureyre (r.a.)'ın hadisini Tirmizi
de rivay'et etmişlerdir.
Rafi bin Amr
(r.a.)'ın hadisi ise Zevaid nevindendir.
Hadislerde
geçen baZ! kelimeleri açıklayalım: Kem'e: Bu kelimenin anlamının tayin ve
tesbitinde iki görüş vardır: Bunlar; Mantar dediğimiz bitki ve yer elmasıdır.
Alimlerin ekserisi bunun mantar olduğu görüşündedir. El-Hafız, el-Fetih'te ve
Tuhfe yazarı Tirmizi'nin şerhinde bununla ilgili olarak özetle şu bilgiyi
verirler: Kem'e, yaprağı ve dalı olmayan ve ekilmeden kendiliğinden biten bir
bitkidir. Arabistan'da, Suriye' de ve Mısır'da bol yetişen bir bitkidir. En iyi
nevi, kumsal ve çorak arazide yetişenidir. Bunun kırmızımsı olanı öldürücüdür.
Beyazımsı olanı
ile toz renginde olanı daha iyidir.
Menn: Nimet
manasına geldiği gibi kudret helvası manasına da gelir. '
Acve: Medine-i Münevvere'nin
bir nevi hurmasıdır, rengi siyahımsıdır. En-Nihaye'de belirtildiğine göre
Resül-i Ekrem (s.a.v.)'in diktiği hurmadır.
Bu babın ikinci
hadisinde "Mantar, Allah'ın İsrail oğullanna indirdiği kudret
helvasındandır. buyurulmuştur. Halbuki mantar ve kudret helvası ayrı ayrı
şeylerdir.
Bakara
süresinin 57. ayetinde Allah Teala, İSrail oğullarına hitaben; ''Ve ey israil
oğulları! üzerinizc o (beyaz) bulutları gölge yaptık. Size kudret helvası vc
bıldırcın indirdik ... '' buyurmuştur.
Ayet-i Kerime'de
geçen Menn kelimesi kudret helvası manasına yorumlanmıştİr. Bu durum karşısında
yukardaki hadis çeşitli şekillerde yorumlanmıştır. Tuhfe yazarı Nevevi 'den
naklen şöyle der: "Kem'e, Menn'dendir" cümlesinin manası hakkında
ihtilM olmuştur: Ebü Ubeyd ve çok sayıda ilim adamları: Resül-i Ekrem,
(s.a.v.), mantan İsrail oğullarına indirilen kudret helvasu;a benzetilmiştir.
Çünkü kudret helvası İsrail oğullarının bir çalışması, emeği ve gayreti
olmaksızın elde edildiği gibi mantar da külfetsiz olarak verilen bir nimettir,
ekilmeden, sulanmadan kendiliğinden biten bir bitkidir, demişterdir.
Diğer bir
görüşe göre mantar da Allah'ın İsrail Oğullarına indirdiği nimet nevindendir.
(Nevevi'nin sözü bitti.)
Bu görüşe göre
yukardaki ayette geçen Men, kudret helvasından ibaret değildir, kudret helvası
ve mantan ifade eden nimet manasınadır. Nitekim Sindi de el-Kadı'nın şöyle
dediğini nakteder: Bu hadis, Allah'ın İsrail oğullarına indirdiği
"Mennilin müfessirlerin dediği gibi bir yiyecek maddesinden ibaret olmadığını,
çeşitli yiyecekler olduğunu ve mantarın da onlardan biri olduğunu ifade eder.
Bu babın ilk
iki hadisinde mantar suyunun göz hastalığına şifa olduğu bildirilmiştir.
Tuhfe yazarı bu
husüsla ilgili olarak da Nevevi 'den naklen şu bilgiyi verir:
Bu cümle de
değişik şekillerde yorumlanmıştır: Bir ka vle göre sır! mantar suyu göze şifa
verir. Diğer bir kavle göre, hadisten maksad, mantar suyu yararlı bir iIaca
katılmak süretiyle tedavi yapılırsa göz hastalığından şifa elde edilir. Üçüncü
bir kavle göre. gözün harareti giderilmek isteniyorsa sırf mantar suyu yeterli
ilaçtır. Şayet başka bir hastalık varsa, mantar suyu başka bir lIaçla beraber
kullanılır. Fakat sağlıklı, hatta en doğru yorum ve mana şudur: Göz hastalığı
ne olursa olsun sırf mantar suyu buna şifadır. Mantar suyu sıkılıp bundan göze
damlatılır. Ben ve başka adamlar şu olaya şahid olduk:
Hadis
alimlerinden olup takva sahibi olan es-Şeyh el-Emin el-Kemal bin Abdillah
ed-Dimeşki'nin gözü görmez oldu ve tamamen kapandı. Bu Zat, bu hadislere inanarak
ve teberrüken sırf mantar suyunu gÖZÜLe sürme gibi sürdü ve bundan şifaya
kavuşarak gözü ıtçıldı.
Bu babın üçüncü
hadisinde acve hurmasının zehirlenme hastalığına şifa olduğu bildirilmiştir:
Tuhfe yazarı: Bu durum, ya Nebi (s.a.v.)'in duası sayesindedir veya bu nevi
hurmadaki bir özelliktendir, der.
Buhari'nin Sa'd
bin Ebi Vakkas (r.a.)'den rivayet ettiği bir hadiste; "Resulullah
(s.a.v.): ''Kim her gün sabahleyin aç karnına yedi aded Medine-i Münevvere'nin
acve hurmasım yerse, o gün içinde o kimseye ne zehir ne de sihir zarar verir,.
buyurmuştur."
Bu babın
birinci, üçüncü ve sonuncu hadislerinde acve hurmasının Cennet'ten olduğu
bildirilmektedir. Bundan kasdedilen mana şudur: Yani Acve hurması isim ve şekil
bakımından cennet meyvelerine benzer. Fakat lezzet ve tat bakımından olan
benzetme kasdedilmemiştir.
BU BABTAKİ
HADİSLERDEN ÇIKARILAN HÜKÜMLER:
ı. İyi cins
mantar Allah'ın kullarına verdiği külfetsiz bir nevi nzıktır.
2. Mantar suyu
göz hastalığına şifadır.
3. Acve denilen
hurma nevi, şekil ve isim bakımından cennet meyvelerine benzer.
4. Acve hurması
zehirlenmeyi önler ve zehirlenme hastalığına şifadır.
5. Acve hurması
delilik hastalığı için şifadır.