باب
ما يجب على
الصائم
المتطوع إذا
أفطر
106- Nafile Orucunu
Bozan Kişinin Durumu
أنا الربيع
بن سليمان قال
حدثنا بن مولى
عروة عن عروة
عن عائشة قالت
أهدي لي
ولحفصة طعام
وكنا صائمتين
فأفطرنا ثم
دخل رسول الله
صلى الله عليه
وسلم فقلنا يا
رسول الله إنا
أهديت لنا
هدية
فاشتهيناها
فأفطرنا فقال
لا عليكما
صوما يوما آخر
مكانه
[-: 3277 :-] Hz. Aişe der ki: Hafsa
ile birlikte oruçluyken yiyecek hediye edildi. Biz de onu yiyip orucumuzu
bozduk. Resulullah (sallallahu aleyhi ve sellem) yanımıza girince ona:
"Ya
Resulallah! Bize yiyecek hediye edildi. Oruçtuk, ama canımız çekince
yedik" dedik. Allah Resulü (sallallahu aleyhi ve sellem): "Zararı
yok, onun yerine başka bir gün tutun" buyurdu.
3278,3279,3280,3281
ile 3282. hadislerde yine gelecektir. 3286. hadisin de tahricine bakınız. -
Tuhfe: 16337.
Diğer tahric: Tirmizi
(735), Ahmed, Müsned (25094) ile İbn Hibban (3517)
ذكر
الاختلاف على
الزهري في هذا
الحديث
أنبأ إسحاق
بن إبراهيم
قال أنبأ كثير
بن هشام قال حدثنا
جعفر بن برقان
قال حدثنا
الزهري عن عروة
عن عائشة قالت
كنت أنا وحفصة
صائمتين فعرض
لنا طعام
فاشتهيناه
فأفطرنا فدخل
النبي صلى الله
عليه وسلم
فبادرت إليه
حفصة وكانت
ابنة أبيها
فقالت يا رسول
الله إنا
أصبحنا اليوم
صائمتين فعرض
لنا طعام
فاشتهيناه
فقال اقضيا يوما
آخر
[-: 3278 :-] Hz. Aişe der ki: Hafsa
ile birlikte oruçluyken yiyecek getirildi. Canımız çekince de onu yiyip
orucumuzu bozduk. Nebi (sallallahu aleyhi ve sellem) yanımıza gelince Hafsa
acele edip ona: "Ya Resulallah! Sabah oruca başladık. Ancak yemek
getirildi, canımız da çekince yedik" dedi ki, babası (Hz. Ömer) gibi o da
bu tür şeyleri çekinmeden söylerdi. Allah Resulü (sallallahu aleyhi ve sellem)
:
"Kaza
olarak onun yerine başka bir gün tutun" buyurdu.
Tuhfe: 16419.
Diğer tahric: Tirmizi
(735), Ahmed, Müsned (25094) ile İbn Hibban (3517)
أنبأ محمد بن
المثنى عن
يزيد قال أنبأ
سفيان عن
الزهري عن
عروة عن عائشة
قالت أهديت
لحفصة شاة
ونحن صائمتان
فأفطرتني
وكانت ابنة
أبيها فلما
دخل رسول الله
صلى الله عليه
وسلم علينا ذكرنا
ذلك له فقال
أبدلا يوما
مكانه
[-: 3279 :-] Hz. Aişe der ki:
Hafsa'ya koyun eti hediye edildi. ikimizde oruçluyduk, ama Hafsa hem kendi
orucunu bozdu, hem de benim orucumu bozdurdu. Hafsa, babası (Hz. Ömer) gibi bu tür
şeyleri söylemekten çekinmediği için Resulullah (sallallahu aleyhi ve sellem)
yanımıza girince bunu ona anlattık. Bize:
"Kaza
olarak onun yerine başka bir gün tutun" buyurdu.
Tuhfe: 16429.
Diğer tahric: Tirmizi
(735), Ahmed, Müsned (25094) ile İbn Hibban (3517)
أنبأ محمد بن
منصور قال
حدثنا سفيان
قال سمعناه من
صالح بن أبي
الأخضر عن
الزهري عن
عروة عن عائشة
أصبحت أنا
وحفصة
صائمتين
فأهدي لنا طعام
محروص عليه
وحدثنا سفيان
قال اسألوا
الزهري وأنا
شاهد أهو عن
عروة قال لا
[-: 3280 :-] Hz. Aişe der ki: "Hafsa
ile birlikte güne oruçlu başladık. Ancak ilerleyen saatlerde hediye olarak
yemek getirildi. Yemek de dayanılacak gibi değildi. .. "
Ravi Süfyan der ki:
Benim de bulunduğum bir ortamda Zührı'ye: "Bu rivayet Urve'den
midir?" diye sorulunca: "Hayır" dedi.
Nesal der ki: Doğrusu
İbn Uyeyne'nin Zühri'den rivayet ettiğidir. Salih b. Ebi'l-Ahdar, Zühri'den ve
başkalarından olan rivayederinde zayıf birisidir. Süfyan b. Hüseyn ve Cafer b.
Burkan da Zühri'den olan rivayederinde sağlam değildirler. Ancak başkalarından
olan rivayetlerinin bir zararı yoktur.
Tuhfe: 16490.
Tam metniyle ve merfu
olarak önceki iki hadiste geçti. Tahrici için 3277. hadise bakınız.
أنبأ محمد بن
سهيل بن عسكر
قال حدثنا بن
أبي مريم قال
أنبأ يحيى بن
أيوب عن
إسماعيل بن
عقبة قال وعندي
في موضع آخر
إسماعيل بن
إبراهيم عن بن
شهاب عن عروة
عن عائشة أنه
أهدي لها
ولحفصة طعام
وهما صائمتان
فأفطرتا عليه
فسألت حفصة
رسول الله صلى
الله عليه
وسلم وكانت
ابنة عمر
فأمرها رسول
الله صلى الله
عليه وسلم أن
تصوم يوما مكانه
[-: 3281 :-] Urve bildiriyor: Hz.
Aişe ile Hafsa'ya oruçlu oldukları bir günde hediye olarak yemek getirildi.
Bunun üzerine yemeği yiyip oruçlarını bozdular. Ömer'in kızı Hafsa durumu
Resulullah (sallallahu aleyhi ve sellem)'e sorunca -ki babası gibi bu tür
şeyleri söylemekten çekinmezdi- onun yerine kaza olarak başka birgün
tutmalarını emretti.
قال يحيى بن
أيوب وسمعت
صالح بن كيسان
بمثله ووجدته
عندي في موضع
آخر حدثني
صالح بن كيسان
ويحيى بن سعيد
مثله أرسله
معمر
Yahya b. Eyyub der ki:
Salih b. Keysan'dan da bunun benzerini işittim. Başka bir yerde de aynı
rivayet: "Salih b. Keysan ve Yahya b. Said'in bana bildirdiklerine göre
... " şeklinde geçer ki bu da hatalıdır.
Tuhfe: 16413.
Diğer tahric: Tirmizi
(735), Ahmed, Müsned (25094) ile İbn Hibban (3517)
[-: 3282 :-] Hz. Aişe der ki: Hafsa
ile birlikte güne oruçlu başladık. Bize hediye olarak yemek getirilince yemeği
çok beğendik ve yiyip orucumuzu bozduk. Nebi (sallallahu aleyhi ve sellem)
yanımıza girince Hafsa benden önce davranıp durumu anlattı. Allah Resulü (sallallahu
aleyhi ve sellem) de:
"Bunun yerine kaza
olarak başka bir gün tutun" buywrdu.
Nesai der ki: Her iki
rivayet de hatalıdır.
Tuhfe: 17945.
Diğer tahric: Tirmizi
(735), Ahmed, Müsned (25094) ile İbn Hibban (3517)
أنبأ محمد بن
حاتم قال أنبأ
سويد قال أنبأ
عبد الله عن
معمر عن
الزهري قال
قالت عائشة
أصبحت أنا
وحفصة
صائمتين وساق
الحديث
[-: 3283 :-] Hz. Aişe der ki:
"Hafsa ile birlikte güne oruçlu başladık ... "
Sonrasında ravi söz
konusu hadisi zikreder.
Tuhfe: 15810.
Bir öncesinde muttasıl
olarak geçti. Tahrici için de 3277. hadise bakınız.
أنبأ عمرو بن
علي قال حدثنا
يحيى قال
حدثنا عبيد
الله قال
حدثني الزهري
أن عائشة
وحفصة صامتا
يوما تطوعا
فأفطرتا قالت
عائشة فأردنا
أن نسأل رسول
الله صلى الله
عليه وسلم
فبادرتني حفصة
وكانت ابنة
أبيها فسألت
رسول الله صلى
الله عليه
وسلم فأمرها
بقضاء ذلك
اليوم مرسلا
[-: 3284 :-] Hz. Aişe der ki: Hafsa
ile bir gün nafile oruç tuttuk, ama günün ilerleyen saatlerinde geri bozduk.
Durumu Resulullah (sallallahu aleyhi ve sellem)'e sormak istedik ancak, Hafsa
benden önce davrandı-ki babası gibi bu tür şeyleri söylemekten çekinmezdik ve
kendisi sordu. Allah Resulü (sallallahu aleyhi ve sellem) de bunun yerine kaza
olarak başka bir gün tutmamızı emretti.
Tuhfe: 15810.
3277. hadiste muttasıl
olarak geçti.
الحارث بن
مسكين قراءة
عليه عن بن
القاسم قال
حدثني مالك عن
بن شهاب أن
عائشة وحفصة
نحوه
[-: 3285 :-] ibn Şihab da, Hz. Aişe
ile Hafsa'dan benzerini mürsel olarak rivayet etmiştir.
Tuhfe: 15810.
3277. hadiste muttasıl
olarak geçti.
أنبأ محمد بن
منصور قال
حدثنا سفيان
عن طلحة بن
يحيى عن عمته
عائشة بنت طلحة
عن عائشة قالت
دخل علينا
رسول الله صلى
الله عليه
وسلم فقلنا إن
عندنا حيسا قد
خبأناه لك قال
قربوه فأكل
وقال إني قد
كنت أردت
الصوم ولكن
أصوم يوما
مكانه قال أبو
عبد الرحمن
هذا خطأ قد
روى هذا
الحديث جماعة
عن طلحة فلم
يذكر أحد منهم
ولكن أصوم
يوما مكانه
[-: 3286 :-] Hz. Aişe bildiriyor:
Resulullah (sallallahu aleyhi ve sellem) yanımıza girince:
"Yanımızda hays
yemeği vardı ve sana da biraz kaldırmıştık" dedik. Allah Resulü
(sallallahu aleyhi ve sellem) :
"Getirin"
deyince, getirdik. Yedikten sonra da: "Bugüne oruçlu başlamıştım, ama
artık yerine başka bir gün tutarım" buyurdu.
Nesai der ki: Lafız
olarak hatalı bir hadistir. Bu hadisi Talha'dan bir grup rivayet etmiş ancak
hiç biri: "Artık yerine başka bir gün tutarım" lafzını
zikretmemiştir.
Tuhfe: 17876.
Diğer tahric:
2649. hadiste tahrici
yapıldı.
أنبأ علي بن
عثمان قال
حدثنا
المعافى بن
سليمان قال
حدثنا خطاب بن
القاسم عن
خصيف عن عكرمة
عن بن عباس أن
النبي صلى
الله عليه
وسلم دخل على
حفصة وعائشة
وهما صائمتان
ثم خرج فرجع
وهما تأكلان
فقال ألم
تكونا صائمتين
قالتا بلى
ولكن أهدي لنا
طعام فأعجبنا
فأكلنا منه
قال صوما يوما
مكانه قال أبو
عبد الرحمن
هذا الحديث
منكر
[-: 3287 :-] ibn Abbas der ki: Nebi
(sallallahu aleyhi ve sellem) Hz. Aişe ile Hafsa'nın yanına girdiğinde ikisi de
oruçluydu. Çıkıp bir süre sonra yeniden girdiğinde ikisini de yemek yerken
gördü. Onlara:
"Siz
oruçlu değil miydiniz?" diye sorunca: "Evet, oruçluyduk. Ancak hediye
olarak yemek getirildi. Yemek hoşumuza gidince de yiyip orucumuzu bozduk"
dediler. Bunun üzerine Allah Resulü (sallallahu aleyhi ve sellem):
"Bunun yerine kaza
olarak başka bir gün tutun" buyurdu.
Nesai der ki: Münker bir
hadistir. Husayf hadis alanında zayıf birisidir. Hattab hakkında ise bir bilgim
yok. Ancak doğru olan rivayet Ma'mer, Malik ve Ubeydullah'ın rivayetleridir.
Tuhfe: 6071.
3277. hadise bakınız.