باب:
رفع العلم
وظهور الجهل.
21. İlmin Kaldırılması Ve
Cehaletin Yaygınlaşması
-وقال
ربيعة: لا
ينبغي لأحد
عنده شيء من
العلم أن يضيع
نفسه.
Rebîa şöyle demiştir: "İlimden bir şey bilen kişinin
nefsini unutması ona yakışmaz."
حدثنا
عمران بن
ميسرة قال:
حدثنا عبد
الوراث، عن
أبي التياح،
عن أنس قال:
قال
رسول الله صلى
الله عليه
وسلم: (إن من
أشراط الساعة:
أن يرفع العلم
ويثبت الجهل،
ويشرب الخمر،
ويظهر الزنا).
[-80-] Enes, Nebi (Sallallahu aleyhi ve Sellem)’in şöyle dediğini rivayet
etmiştir: "ilmin kaldırılması, cehaletin yerleşmesi, içkinin içilmesi ve
zinanın yaygınlaşması kıyamet alâmetlerindendir.
Tekrar: 81, 5231, 5577, 6808.
AÇIKLAMA: Bu konunun amacı, ileride daha açık bir
şekilde açıklanacağı üzere ilim öğrenmeye teşvik etmektir. Zira ilim, âlimlerin
vefat etmesiyle kaldırılacaktır. İlim öğrenenler mevcut olduğu sürece ilim
kaldırılmayacaktır. Bu konudaki hadisten, ilmin kaldırılmasının kıyamet alâmeti
olduğu anlaşılmaktadır.
Rebîa'nın
Sözünün Anlamı
Burada adı geçen Rebîa, Medineli fakih İbn Ebu Abdurrahman'dır.
İctihadla çokça meşgul olması sebebiyle Rebîatü'r-re'y adıyla tanınmıştır.
Rebîa'nın bu söz e şunlardan birini kasdetmiş olması mümkündür: Kendisinde
anlayış ve ilim iğrenme kabiliyeti bulunan kişinin kendisini ihmal ederek,
ilimle meşgul olmayı kasdetmesi uygun değildir. Yoksa bu, ilmin kaldırılmasına
sebep olur.
Yahut onun kastı, ilmi ehil olan kimseler arasında yaymaya
teşvik etmektir. kim bunu yapmadan önce ölürse bu, ilmin kaldırılmasına yol
açar.
Kasdedilen mânâ alimin ilminin zayi olmaması için kendisini
halka tanıtması ve halkın kendisinden ilim almasına teşvik etmeside olabilir.
Diğer bir görüşe göre onun kastı ilmi yüceltmektir. Kişi, ilmi
dünyalık elde etmeye vesile kılarak kendisini küçültmemelidir, Bu, güzel bir
yorumdur.
Daha önce geçtiği üzere kıyamet alâmetlerinin bir kısmı normal
olaylar şeklinde, bir kısmı ise anormal (harikulade) olaylar şeklinde
gerçekleşecektir.
İlmin kaldırılmasından kasıt, ilmi taşıyan kişilerin ölmesidir.
İçki içilmesinden kasıt bunun çokça olması ve yaygınlaşmasıdır.