SAHİH-İ BUHARİ

Bablar - Konular - Numaralar

EBVABU TAKSİRİ’S-SALAT

<< 568 >>

باب: ينزل للمكتوبة.

9. Farz Namazları Kılmak İçin Binekten İnmek

 

حدثنا يحيى بن بكير قال: حدثنا الليث، عن عقيل، عن ابن شهاب، عن عبد الله بن عامر بن ربيعة: أن عامر بن ربيعة أخبره قال: رأيت رسول الله النبي صلى الله عليه وسلم وهو على الراحلة يسبح، يومىء برأسه قبل أي وجه، ولم يكن رسول الله صلى الله عليه وسلم يصنع ذلك في الصلاة المكتوبة.

 

[-1097-] Abdullah İbn Amir İbn Rebia, babası Amir İbn Rebia'nın kendisine şu olayı haber verdiğini söylemiştir: "Ben Resul-i Ekrem Sallallahu Aleyhi ve Sellem'i bineği üzerinde nafile namaz kılarken gördüm; binek ne tarafa yönelirse yönelsin başı ile ima ediyordu. Fakat Resulullah Sallallahu Aleyhi ve Sellem farz namazları hiçbir zaman binek üzerinde kılmamıştır."

 

 

وقال الليث: حدثني يونس، عن ابن شهاب قال: قال سالم: كان عبد الله يصلي على دابته من الليل وهو مسافر، ما يبالي حيث ما كان وجهه. قال ابن عمر: وكان رسول الله صلى الله عليه وسلم يسبح على راحلتة قبل أي وجه توجه، ويوتر عليها، غير أنه لا يصلي عليها المكتوبة.

 

[-1098-] İbn Şihab, Salim'in şöyle dediğini nakletmiştir: 'Abdullah İbn Ömer (r.a.) geceleri yolculuk ederken bineği üzerinde namaz kılardı ve bineğin ne tarafa yöneldiğine hiç aldırış etmezdi. Bu şekilde namaz kıldıktan sonra şöyle demişti; "Resul-i Ekrem Sallallahu Aleyhi ve Sellem bineği üzerinde - binek ne tarafa yönelirse yönelsin - nafile namaz kılardı. Binek üzerinde vitir namazını kıldığı da oldu. Ancak farz namazları binek üzerinde kılmazdı."

 

 

حدثنا معاذ بن فضالة قال: حدثنا هشام، عن يحيى، عن محمد بن عبد الرحمن بن ثوبان قال: حدثني جابر بن عبد الله: أن النبي صلى الله عليه وسلم كان يصلي على راحلته نحو المشرق، فإذا أراد أن يصلي المكتوبة نزل فاستقبل القبلة.

 

[-1099-] Cabir İbn Abdullah (r.a.)'den nakledildiğine göre Resulullah Sallallahu Aleyhi ve Sellem bineği üzerinde iken doğu tarafına yönelerek namaz kıldı. Farzı kılmak isteyince de bineğinden inip kıbleye yöneldi."

 

 

AÇIKLAMA:     İbn Battal şöyle demiştir: "alimler farz namazlar kılınacağı zaman binekten inmenin şart olduğu ve herhangi bir mazeret olmaksızın binek üzerinde farz na­maz kılmanın caiz olmadığı konularında icma etmişlerdir. Ancak korkunun bo­yutlarının çok fazla olduğu durumlarda namazın nasıl kılınacağı ile ilgili olarak nakledilen rivayetler, bu durumdaki namazın hükmünün farklı olduğunu gösterir."

 

Mühelleb bu rivayetlerle ilgili görüşlerini şöyle açıklamıştır: "Burada nakle­dilen hadisler "Siz de nerede olursanız olun (namazda) yüzlerinizi o tarafa çevi­rin [Bakara 144, 150] ayetini tahsis etmektedir."

 

Namazların kısaltılarak kılınamayacağı kadar kısa bir mesafeye yapılan yol­culuklar sırasında binek sırtında namaz kılınıp kılınamayacağı konusunda farklı görüşler bulunmaktadır. Alimlerin çoğunluğuna göre binek sırtında namaz kılın­ması konusunda mesafenin önemi yoktur; her türlü yolculukta bu şekilde namaz kılınabilir.

 

İmam Malik'e göre ise binek sırtında namaz kılınabilmesi İçin yolculu­ğun namazları kısaltarak kılmayı mümkün kılan bir mesafeye yapılması şarttır. Taberi İmam Malik'in bu görüşüyle ilgili olarak: "Ben bu konuda onun gibi dü­şünen hiç kimse bilmiyorum" demiştir. Fakat İmam Malik görüşlerini şu şekilde delillendirmiş olabilir: "Nebi (s.a.v.)'in binek sırtında namaz kıldığına dair rivayetlerin tamamı onun yaptığı yolculuklarla ilgilidir ve Resuluilah'ın (s.a.v.) kısa bir yolculuk yapıp bu sırada binek sırtında namaz kıldığına dair herhangi bir rivayet nakledilmemiştir." alimlerin çoğunluğu ise nakledilen rivayetlerin mutlak olarak geldiğini ileri sürerek görüşlerini delillendirmişlerdir. Taberi çoğunluğa ait görüşü şu açıklama ile desteklemiştir: "Allah Teala teyemmümü hasta ve yolcular için bir ruhsat olarak lütfetmiştir. alimler de şu konuda icma etmişlerdir: "Bir kimse bir mil veya daha az bir uzaklıkta şehir dışında bulunurken, başka bir yolculuğa devam etmeye değil de evine dönmeye niyet eder fakat su bulamazsa teyemmüm yapması caizdir." İşte bu kadarlık bir mesafede söz konusu kişinin teyemmüm yapması caiz olduğuna göre, aynı me­safe içinde binek üzerinde nafile namaz kılmak da caiz olacaktır. Çünkü hem teyemmüm hem de binek üzerinde nafile namaz kılmak birer ruhsattır."

 

Binek üzerinde nafile namaz kılmanın caiz olmasındaki hikmet herhalde kul­ların daha rahat ve kolay bir şekilde nafile ibadet edebilmelerini ve böylece Al­lah'ın bir lütfü ve rahmeti olarak sevaplarını artırmalarını sağlamaktır."

 

 

باب: صلاة التطوع على الحمار.

10. Merkep Üzerinde Nafile Namaz Kılmak

 

حدثنا أحمد بن سعيد قال: حدثنا همام قال: حدثنا أنس بن سرين قال: استقبلنا أنسا حين قدم من الشام، فلقيناه بعين التمر، فرأيته يصلي علىحمار ووجهه من ذا الجانب، يعني على يسار القبلة، فقلت: رأيتك تصلي لغير القبلة؟ فقال: لولا أني رأيت رسول الله صلى الله عليه وسلم فعله لم أفعله.رواه ابن طهمان، عن حجاج، عن أنس بن سرين، عن أنس رضي الله عنه، عن النبي صلى الله عليه وسلم.

 

[-1100-] Enes İbn Sirin şöyle demiştir: Enes İbn Malik (r.a.)'in Şam'dan gelmekte olduğunu öğrenince onu karşılamaya çıktık. Aynu't-Temr denen yerde onunla karşılaştık. Onun merkebi üzerinde namaz kıldığını gördüm; kıblenin sol tarafına doğru yönelmişti. Ona; "Senin kıble dışında bir yöne dönerek namaz kıldığını gördüm!?" diyerek şaşkınlığımı belirttiğimde şu cevabı verdi; "Ben Nebi Sallallahu Aleyhi ve Sellem'in böyle yaptığını görmeseydim asla bu şekilde namaz kılmaya kalkışmazdım."

 

 

AÇIKLAMA:     İbn Reşid şöyle demiştir: "İmam Buhari, üzerinde nafile namaz kılınan bine­ğin artığının temiz olmasının şart olmadığını göstermek amacıyla bu başlığı kul­lanmıştır. Dolayısıyla bu hüküm bütün binekler hakkında geçerlidir. Önemli olan hayvanın üzerindeki necasetin kişiye bulaşmamasıdır."

 

İbn Dakiki'l-İyd: "Bu hadis, eşeğin terinin temiz olduğunu gösterir. Çünkü ki­şi ne kadar sakınırsa sakınsın, eşeğe bindiği zaman onun terinin üzerine bulaş­masını engelleyemez. Özellikle de merkep sırtında uzun süre yolculuk yapmışsa." demiştir.

 

Aynü't-Temr, İrak yolu üzerinde Şam'dan sonra gelen bir yerin ismidir. Hz. Ebu Bekir'in halifeliği döneminde Halid Ibnü'l-Velid ile buranın yerlileri arasın­daki meşhur savaş burada olmuştur.

 

"Senin kıble dışında bir yöne dönerek namaz kıldığını gördüm!?" Bu ifade Enes Ibn Sirin'in merkep üzerinde namaz kılınmasını garipsemediğini, sadece namaz kılarken kıble dışında bir yöne dönmeyi garip karşıladığını göstermekte­dir.

 

Hadisten Çıkan Sonuçlar

 

1. Bir kimse herhangi bir yerde namaz kılarken orada bulunan necasete doğrudan temas etmiyorsa kıldığı namaz geçerlidir. Çünkü bu rivayetten de anlaşılacağı üzere herhangi bir hayvan üzerinde mutlaka pislik bulunur; tüm vücudu temiz olsa bile pisliğin çıktığı yerde necaset olur.

 

2. Nebi (s.a.v.)'in fiilleri de sözleri gibi delildir, asla iti­raz edilmeden kabul edilir.

3.Yoldan gelenlerin karşılanması güzel bir davranıştır.

4. Öğrenci hocasına davranışlarının sebeplerini sorabilir.

5. Hocanın vereceği cevap delile dayanmalıdır.

6. Soru sorarken sert ve haşin bir tarzda değil, yumuşak ve tatlı bir dille sor­mak gerekir.