باب: مثل
المتصدق
والبخيل.
28. Sadaka Veren İle Cimrilik Eden Kimse Hakkında Bir Benzetme
حدثنا
موسى: حدثنا
وهيب: حدثنا
ابن طاوس، عن
أبيه، عن أبي
هريرة رضي
الله عنه قال: قال
النبي صلى
الله عليه وسلم:
(مثل البخيل
والمتصدق،
كمثل رجلين،
عليهما جبتان
من حديد ).وحدثنا
أبو اليمان:
أخبرنا شعيب:
حدثنا أبو الزناد:
أن عبد الرحمن
حدثه: أنه سمع
أبا هريرة رضي
الله عنه : أنه سمع
رسول الله صلى
الله عليه
وسلم يقول: (مثل
البخيل
والمنفق،
كمثل رجلين،
عليهما جبتان
من حديد، من
ثديهما إلى
تراقيهما،
فأما المنفق: فلا
ينفق إلا
سبغت، أو وفرت
على جلده، حتى
تخفي بنانه،
وتعفو أثره.
وأما البخيل:
فلا يريد أن
ينفق شيئا إلا
لزقت كل حلقة
مكانها، فهو
يوسعها ولا
تتسع).
[-1443-] Ebu Hureyre r.a.'den rivayet edildiğine göre Resûlullah Sallallahu
Aleyhi ve Sellem şöyle buyurmuştur: "Cimri ile sadaka veren kimsenin
durumu üzerlerinde demir zırh bulunan iki kimsenin durumu gibidir."
Ebu Hureyre r.a. Resûlullah Sallallahu Aleyhi ve Sellem'i
işitmiştir: "Cimri ile sadaka veren kimse'nin durumu, üzerinde, göğsünden
köprücük kemiğine kadar demir zırh bulunan iki kimseye benzer, İnfak eden
kimse, sadaka verdiği zaman üzerindeki zırh genişler, parmak uçlarına kadar
uzanır ve (hatalarını) siler. Cimri kimse ne zaman sadaka vermek istese zırh biraz
daha daralır. Kişi bunu genişletmeye çalışır ama yine de genişlemez.
Tekrar; 1444, 2917, 5299, 5797
تابعه
الحسن بن
مسلم، عن
طاوس: في
الجبتين. وقال
حنظلة، عن
طاوس: جنتان.
وقال الليث:
حدثني جعفر،
عن ابن هرمز:
سمعت أبا
هريرة رضي
الله عنه، عن
النبي صلى الله
عليه وسلم:
جنتان.
[-1444-] Hanzala'nın Tavûs'tan yaptığı rivayette, "iki zırh"
şeklinde tercüme ettiğimiz .... ifadesi yerine, "iki siper" anlamına
gelen .... ifadesi kullanılmıştır. Ebu Hureyre de Resulullah Sallallahu Aleyhi
ve Sellem'in "ila zırh"
dediğini nakleder.
AÇIKLAMA: Hanzala'nın
rivayetinde şeklinde geçmektedir. "Demir" olduğu için "siper"
anlamına gelen bu rivayet tercihe şayan bulunmuştur. Sahibini koruyup ve
gizlediğinden için zırh için de, "siper" anlamındaki bu kelime
kullanılmıştır. "Cübbe" ise özel bir giysinin adıdır. Zırh anlamında
kullanılmasında bir beis yoktur.
"Sadakanın izi silmesi", nasıl
elbise uzun olduğu zaman kişinin ayak izlerini siliyorsa, sadaka da kişinin
hatalarını siler anlamında kullanılmıştır.
Hattabi ve diğer bazı alimler şöyle demektedir: "Resûlullah
sallallahu aleyhi ve sellem cimri ile
sadaka veren kimseyi, düşmanın silahından korunmak için zırh giyen iki kişiye
benzetmiştir. Kişi, zırhı giymek için başına geçirir. Zırh, insanın göğsünden başlar,
ellerini yenine sokacak şekilde uzanır. Bundan dolayı infak eden kişi, bütün
bedenini kaplayan bol ve rahat bir zırh giyen kimseye benzetilmiştir.
Hadisteki, 'izini siler' ifadesi de, 'bütün bedenini örter' anlamındadır. Cimri
kimse ise, ellerini boynuna bağlayan bir kimse olarak tasvir edilmiştir.
Zırhını giymek istediği zaman elleri boynuna birleşmekte ve köprücük kemiği onu
bırakmamaktadır. Hadisteki, 'kısalır’ şeklinde tercüme edilen ifadesi de bu
anlama gelir.
Bu benzetme ile söylenen şey şudur: Cömert kimse sadaka vermek
istediği zaman gönlü rahatlar, içi huzur dolar ve daha çok sadaka verir. Cimri
kimse sadakadan bahsedildiği zaman, daha da cimrileşir, gönlü daralır ve
elleri bağlanır.