باب:
الهدية
للمشركين.
28.MÜŞRİKLERE HEDİYE VERMEK
وقول الله
تعالى: {لا
ينهاكم الله
عن الذين لم يقاتلوكم
في الدين ولم
يخرجوكم من
دياركم أن تبروهم
وتقسطوا
إليهم}
/الممتحنة: 8/.
Allah Teala: "Allah,
sizinle din uğrunda savaşmayan ve sizi yurtlarınızdan çıkarmayanlara iyilik
yapmanızı ve onlara adil davranmanızı yasaklamaz. Çünkü Allah, adaletli
olanları sever" [Mümtehine 8] buyurmuştur.
حدثنا
خالد بن مخلد:
حدثنا سليمان
بن بلال قال:
حدثني عبد الله
ابن دينار، عن
ابن عمر رضي
الله عنهما
قال: رأى
عمر حلة على
رجل تباع،
فقال للنبي
صلى الله عليه
وسلم: ابتع
هذه الحلة
تلبسها يوم
الجمعة وإذا
جاءك الوفد.
فقال: (إنما
يلبس هذا من
لا خلاق له في
الآخرة). فأتي
رسول الله صلى
الله عليه
وسلم منها
بحلل، فأرسل
إلى عمر منها
بحلة، فقال
عمر: كيف
ألبسها وقد
قلت ما قلت
فيها؟ قال:
(إني لم
أكسكها
لتلبسها، تبيعها
أو تكسوها).
فأرسل بها عمر
إلى أخ له من
أهل مكة، قبل
أن يسلم.
[-2619-] Abdullah b. Ömer r.a.'den rivayet edilmiştir: Ömer, birinde
satılık bir elbise gördü. Nebi Sallallahu Aleyhi ve Sellem'e: "Bunu satın
alsan. Cuma günlerinde ve gelen heyetleri karşıladığın zamanlarda
giyersin" dedi. Nebi Sallallahu Aleyhi ve Sellem:: "Bunu, ahirette
nasibi olmayanlar giyer" buyurdu. Nebi s.a.v.'e bu elbiselerden birkaç
tane verildi. O da onlardan birini Ömer'e gönderdi. Ömer: "Sen bu elbise
hakkında o sözü söyledikten sonra ben bunu nasıl giyerim!" dedi. Nebi
Sallallahu Aleyhi ve Sellem: "Ben bunu sana giyinesin diye vermedim.
Satarsın veya birine giydirirsin" buyurdu. Bunun üzerine Ömer, onu Mekke
halkından henüz Müslüman olmamış bir kardeşine gönderdi.
حدثنا
عبيد بن
إسماعيل:
حدثنا أبو
أسامة، عن هشام،
عن أبيه، عن
أسماء بنت أبي
بكر رضي الله عنهما
قالت: قدمت
علي أمي وهي
مشركة، في عهد
رسول الله صلى
الله عليه
وسلم،
فاستفتيت
رسول الله صلى
الله عليه
وسلم، قلت: إن
أمي قدمت وهي
راغبة، أفأصل
أمي؟ قال:
(نعم، صلي أمك).
[-2620-] Esma binti Ebi Bekir'den rivayet edilmiştir: Allah Resulü
döneminde, annem müşrik olarak (henüz Müslüman değilken) yanıma geldi. Ben de
Hz. Nebi'e: "Annem geldi, benim kendisine iyi davranmamı umuyor (kendisine
sırt dönüp onu ortada bırakmamdan korkuyor). Ona iyilik edeyim mi?" diye
danıştım. Nebi Sallallahu Aleyhi ve Sellem: "Evet, annene iyilik et"
buyurdu.
Tekrar: 3183, 5978, 5979
AÇIKLAMA: Buhari'nin konu başlığındaki ayeti
zikretmesinin sebebi, müşriklerden kimlere iyilik edileceğini ve müşriğe hediye
vermenin olumlu veya olumsuz tek bir hükmü olmadığını açıklamak içindir.
"Eğer onlar seni, hakkında bilgin olmayan bir şeyi (körü körüne) bana
ortak koşman için zorlarlarsa, onlara itaat etme. Onlarla dünyada iyi
geçin" [Lokman 15] ayeti de bu kapsamda yer alan ayetlerden biridir.
Ancak onlara iyilik etmek, onlarla dost olmayı gerektirmez.
Çünkü bu, "Allah'a ve ahiret gününe inanan bir toplumun -babaları, oğulları,
kardeşleri, yahut akrabaları da olsa- Allah'a ve Resulüne düşman olanlarla
dostluk ettiğini göremezsin" [Mücadele, 22] ayeti ile yasaklanmıştır. Zira
bu ayet, savaşsın veya savaşmasın, Müslüman olmayan herkesi kapsar.
İbn Uyeyne "Allah, sizinle din uğrunda savaşmayan ve sizi
yurtlarınızdan Çlkarmayanlara iyilik yapmanızı ve onlara adil davranmanızı
yasaklamaz" ayetinin Esma'nın bu sorusu üzerine indirildiğini söylemiştir.
Hattabı ise şöyle demiştir: Bu hadis Müslüman akrabaya mal vb.
yardımlar yapıldığı gibi, kafir olan akrabaya da yapılacağını gösterir. Bu
hadisten, Müslümanın kafir olan anne ve babasının nafakasını ödemesi gerektiği
hükmü de çıkartılır.
Yine bu hadis, barış zamanında Daru'l-harb/harp ülkesi
vatandaşları ile mütareke yapılacağını ve ticari ilişkiler kurulabileceğini,
yakınları ziyaret etmek için yolculuk yapılabileceğini gösterir.
Yine bu hadiste Esma'nın dininin hükmünü nasıl araştırdığı
görülmektedir.
Ebu Bekir'in kızı ve Zübeyr'in r.a. eşi iken hiç araştırmaz mı!