187. BİR MÜSLÜMANıN MÜŞRİKLER TARAFINDAN GANİMET OLARAK ELE
GEÇİRİLEN MALINI DAHA SONRA BULMASI
قال
ابن نمير:
حدثنا عبيد
الله، عن
نافع، عن ابن
عمر رضي الله
عنهما قال:
ذهب
فرس له فأخذه
العدو، فظهر
عليه
المسلمون فرد
عليه في زمن
رسول الله صلى
الله عليه
وسلم. وأبق
عبد له فلحق
بالروم، فظهر
عليهم
المسلمون،
فرده عليه
خالد بن الوليد
بعد النبي صلى
الله عليه
وسلم.
[-3067-] Abdullah İbn Ömer r.a.'den nakledildiğine göre: "Onun
bir atı gitmiş ve düşman tarafından ele geçirilmişti. Bir süre sonra
Müslümanlar düşmanı mağlup etti ve Resulullah Sallallahu Aleyhi ve Sellem
zamanında bu at kendisine iade edildi. Yine ona ait bir köle kaçıp Rumlara
sığınmıştı. Müslümanlar Rumları mağlup edince Halid İbnü'l-Velid o köleyi
Abdullah İbn Ömer'e iade etti. Bu olay da Resulullah Sallallahu Aleyhi ve
Sellem'den sonra olmuştu."
حدثنا
محمد بن بشار:
حدثنا يحيى،
عن عبيد الله
قال: أخبرني
نافع: أن
عبدا لابن عمر
أبق فلحق
بالروم فظهر
عليه خالد بن
الوليد فرده
على عبد الله،
وأن فرسا لابن
عمر عار فلحق
بالروم، فظهر
عليه فردوه
على عبد الله.قال
أبو عبد الله:
عار مشتق من
العير، وهو
حمار وحش، أي
هرب.
[-3068-] Nafi'den nakledilmiştir: "Abdullah İbn
Ömer'e ait bir köle kaçıp Rumlara sığınmıştı. Daha sonra Halid İbnü'l-Velid
komutasındaki bir İslam ordusu Rumları mağlup etti. Müslümanlar kaçan bu köleyi
ele geçirip Abdullah İbn Ömer'e geri verdiler.
Bir defasında da Abdullah İbn Ömer'in bir atı kaçıp Rum
topraklarına girmişti. Müslümanlar RumIarı yenince bu atı yakalayıp Abdullah
İbn Ömer'e iade ettiler. "
حدثنا
أحمد بن يونس:
حدثنا زهير،
عن موسى بن عقبة،
عن نافع، عن
ابن عمر رضي
الله عنهما: أنه
كان على فرس
يوم لقي
المسلمون،
وأمير المسلمين
يومئذ خالد بن
الوليد بعثه
أبو بكر، فأخذه
العدو، فلما
هزم العدو رد
خالد فرسه.
[-3069-] Abdullah İbn Ömer r.a.'den nakledildiğine göre
kendisi Müslümanların Rumlarla karşı karşıya geldiği bir savaşa atıyla
katılmıştı. Hz. Ebu Bekir zamanında gerçekleşen bu seferde İslam ordusunun
komutanı Halid İbnü'l-Velid idi. Düşmanlar Abdullah İbn Ömer'in atını ele
geçirmişler fakat daha sonra İslam ordusu düşman ordusunu hezimete uğratınca
Halid yakalanan atı tekrar İbn Ömer'e iade etmişti.
AÇIKLAMA: İmam Buhari bu başlık altında düşman
tarafından ele geçirilen Müslümana ait bir malın daha sonra tekrar Müslümanlar
tarafından alınması durumunda hangi hükümlere tabi olacağını işlemektedir:
Böyle bir mal sahibine mi iade edilir yoksa ganimet malları arasına mı katılır?
Bu konu hakkında alimler farklı görüşler ileri sürmüşlerdir. İmam Şafii ile
onunla aynı görüşte olan bir gruba göre düşmanlar ele geçirdikleri Müslümanlara
ait hiçbir mala sahip / malik olamazlar. Bu yüzden malı düşmanlar tarafından
ele geçirilen bir Müslüman, ganimet paylaştmlmadan önce veya paylaştırıldıktan
sonra malını alabilir. Hz. Ali, imam Zühri, Amr İbn Dinar ve Hasan-ı Basri'ye
göre böyle bir mal kesinlikle eski sahibine iade edilmez. Buna karşılık şöyle
bir görüş de ileri sürülmüştür: Bir kimse bu durumda olan malını ganimet
paylaştırılmadan önce bulacak olursa geri alır, bu konuda herkesten daha fazla
hak sahibidir. Fakat ganimet paylaştırıldıktan sonra bulacak olursa bu malı
sadece ganimet payı olarak geri alabilir. Hz. Ömer, Süleyman İbn Rebıa, Ata,
Leys, İmam Malik, Ahmed İbn Hanbel, başka bir rivayete göre Hasan-ı Basri ve
Ebü'z-Zinad'ın babasından naklettiğine göre Medineli yedi fakih
(el-fukahaü's-seb'a) tarafından savunulan bu görüşün delili Darekutnı'nin aynen
bu görüşte dile getirilen ayrıntılarla Abdullah İbn Abbas'tan merfu olarak
naklettiği hadistir.
Ancak bu hadisin senedi çok zayıftır (.....). Ebu Hanife'nin bu
konudaki görüşü İmam Malik'in görüşü ile örtüşmektedir. Ancak Ebu Hanife kaçak
köle konusunda İmam Malik'ten farklı düşünür. Ebu Hanife ile es-Sevrı'ye göre
sahibi kaçak köle konusunda mutlak olarak herkesten daha fazla hak sahibidir.