EK SAYFA – 2011-2
باب: التكني
بأبي تراب،
وإن كانت له
كنية أخرى.
113. KENDİSİNİN BAŞKA KÜNYESİ OLSA DAHİ, EBU TURAB DİYE
KÜNYELENMEK
حدثنا خالد
بن مخلد:
حدثنا سليمان
قال: حدثني أبو
حازم، عن سهل
بن سعد قال:
إن
كانت أحب أسماء
علي رضي الله
عنه إليه لأبو
تراب، وإن كان
ليفرح أن يدعى
بها، وما سماه
أبو تراب إلا
النبي صلى
الله عليه
وسلم، غاضب
يوماً فاطمة فخرج،
فاضطجع إلى
الجدار في
المسجد،
فجاءه النبي
صلى الله عليه
وسلم يتبعه،
فقال: هو ذا مضطجع
في الجدار،
فجاءه النبي
صلى الله عليه
وسلم وامتلأ
ظهره تراباً،
فجعل النبي
صلى الله عليه
وسلم يمسح
التراب عن
ظهره ويقول:
(اجلس يا أبا
تراب).
[-6204-] Sehl İbn Sa'd'dan, dedi ki: "Şüphesiz Ali
r.a.'ın en sevdiği ismi Ebu Turab idi ve gerçekten onunla çağrılmaktan çok
memnun olurdu. Ona Ebu Turab adını da Nebi Sallallahu Aleyhi ve Sellem'den
başkası vermemiştir. Şöyle ki:
Bir gün Ali, Fatıma'ya kızmış, evden çıkıp mesciddeki bir duvarın
yanında yatıp uzanmıştı. Nebi Sallallahu Aleyhi ve Sellem onun arkasından
gelmiş ve birisi:
İşte Ali, duvarın yanında uzanmış yatıyor, demişti. Nebi
Sallallahu Aleyhi ve Sellem yanına geldi. Sırtı toprakla dolmuştu. Nebi
Sallallahu Aleyhi ve Sellem sırtından toprağı siliyor ve bu arada:
Otur ey Ebu Turab, diyordu."
Fethu'l-Bari Açıklaması:
Hadisten, bir kişiye birden çok künyenin verilmesinin, künye
lafzı ile ve kişinin durumuna uygun türetilecek lafızlar ile lakap vermenin
caiz olduğu anlaşılmaktadır. Lakap, büyük birisi tarafından küçüğe verilecek
olursa küçük de bunu övücü bir lafız olmasa dahi kabul eder. Bunu eksiltici bir
ifade olarak yorumlayanların da yorumlarına itibar edilmez.
İbn Battal dedi ki: Hadisten anlaşıldığına göre, fazilet
ehlinden olup büyük kimse ile eşi arasında insan tabiatında bulunan öfke ve
kızgınlığı gerektiren haller ortaya çıkabilir. Bazen bu, kişinin evinden çıkıp
gitmesine de sebep olabilir. Bundan dolayı da böyle bir kimseyi ayıplamak
sözkonusu olamaz.
Derim ki: Ali'nin evden çıkıp gitmesinin sebebi, kızgınlıkla
Fatıma r.a.'YI incitecek birtakım davranışlar gösterebilme korkusu da olabilir.
Böylelikle tartışmayı sona erdirmiş ve her birisinin kızgınlığının geçmesine
fırsat tanımış oldu.
Bu hadisten Nebi Sallallahu Aleyhi ve Sellem'in üstün ahlakı da anlaşılmaktadır.
Çünkü o Ali'yi hoşnut etmek için yanına gitmiş, neşesinin yerine gelmesi için
de sırtından toprağı silmiştir. Onun bu halinden çıkartılan, sözü geçen künyeyi
de ona vererek onunla latife yapmış olduğudur. Bununla birlikte kızı Fatıma'nın
nezdindeki üstün konumuna rağmen, Fatıma'ya kızdı diye Ali'ye sitem etmemiştir.
Buradan da sıhri akrabalara yumuşak davranmanın ve sevgilerinin devamını
sağlamak için onlara sitemde bulunmayı terk etmenin müstehap olduğu
anlaşılmaktadır. Çünkü kin tutacağından korkulan kimselerin siteminden ancak
korkulur. Yoksa bundan münezzeh olan kimsenin siteminden çekinilmez.