SÜNEN EBU DAVUD

Bablar  –  Konular  –  Numaralar  

SALAT BAHSİ

<< 512 >>

بَاب فِي الرَّجُلِ يُؤَذِّنُ وَيُقِيمُ آخَرُ

30. Bir Kişinin Ezan Okuyup Başkasının Kamet Getirmesi

 

حَدَّثَنَا عُثْمَانُ بْنُ أَبِي شَيْبَةَ حَدَّثَنَا حَمَّادُ بْنُ خَالِدٍ حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ عَمْرٍو عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ عَنْ عَمِّهِ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ زَيْدٍ قَالَ أَرَادَ النَّبِيُّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ فِي الْأَذَانِ أَشْيَاءَ لَمْ يَصْنَعْ مِنْهَا شَيْئًا قَالَ فَأُرِيَ عَبْدُ اللَّهِ بْنُ زَيْدٍ الْأَذَانَ فِي الْمَنَامِ فَأَتَى النَّبِيَّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ فَأَخْبَرَهُ فَقَالَ أَلْقِهِ عَلَى بِلَالٍ فَأَلْقَاهُ عَلَيْهِ فَأَذَّنَ بِلَالٌ فَقَالَ عَبْدُ اللَّهِ أَنَا رَأَيْتُهُ وَأَنَا كُنْتُ أُرِيدُهُ قَالَ فَأَقِمْ أَنْتَ

 

Muhammed b. Abdillah, amcası Abdullah b. Zeyd'den, naklederek dedi ki: Nebi (Sallallahu aleyhi ve Sellem) (namaz vaktinin girdiğini) ilân için bir şeyler yapmak istemiş (ama) bunlardan hiç birini yapmamıştı. (Sonra) Abdullah b. Zeyd'e (rü'yasında) ezan gösterildi. (O da) Nebi (Sallallahu aleyhi ve Sellem)'e gelip gördüğünü haber verdi. Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem): "Onu Bilâl'e öğret" buyurdu, Zeyd de Bilâl'e öğretti. Bunun üzerine Bilâl ezanı okudu. (Bilâl -radiyellahu anh- ezanı okuyunca) Abdullah, "Onu (rüyada) ben gördüm ve ben okumak istiyordum" dedi. Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) de, "Sen de ikâmet et" buyurdu.

 

 

Sadece Ebu Davud rivayet etmiştir.

 

AÇIKLAMA:     Bu hadis-i şerifte ezanı bir kimsenin ikâmeti de diğer bir kimsenin okumasının caiz olduğu ifade ediliyor. Ancak biraz sonra gelecek olan 514 numaralı hadiste ikâmet etmenin ezanı okuyanın hakkı olduğu ifâde edildiğinden bu iki rivayetin hangisine uymanın daha faziletli olduğu mevzuunda mezhep imamları arasında görüş ayrılıkları doğmuştur.Bu ihtilâfları şu şekilde özetleyebiliriz:

 

1. İmam Malik ile Hicazlıların ve Kufelilerin ekserisi ve Ebu Sevr, ikâ­meti ezanı okuyan kimsenin yapmasıyla diğer bir kimsenin yapması arasın­da bir fark görmemişlerdir. Bu hususta üzerinde durduğumuz Abdullah b. Zeyd hadisini delil getirmişlerdir. Hanefilerin de görüşü budur.

 

2. Hanbelî ve Şafiî ulemâsına göre ise, ikâmet etmek öncelikle ezanı oku­yanın hakkıdır. Bunlar 514 numaralı hadis-i şerifi delil getirirler ve; "Ab­dullah b. Zeyd hadisi gerek metin ve gerekse sened bakımından ihtilaflıdır. Bizim dayandığımız Ziyad b. Haris hadis-i şerifi ise daha kuvvetlidir. Hem de Abdullah b. Zeyd (r.a.)'ın rivayet ettiği hadiste anlatılan uygulama İs­lâm'ın ilk yıllarına ait bir uygulama idi. Halbuki bizim delilimiz olan Ziyâd b. Haris hadisi ise daha sonraki uygulamalarla ilgilidir. Sonraki uygulama­lara sarılmak ise, daha isabetli bir harekettir" derler.

 

3. Hanefî ulemasına göre ise3eğer ezanı okuyan kimse razı olursa ikâ­meti başkasının yapmasında bir sakınca yoktur. Şayet razı olmuyorsa o za­man gönlünün kırılması söz konusu olacağından mekruh olur    Çünkü bir müslümanın gönlünü kırmak mekruhtur.

 

Delilleri ise, mevzumuzu teşkil eden Abdullah b. Zeyd hadisidir.[el-Kâsâni, bedâyiu's-sanâyi, I, 151.    ] Ger­çekte ise, ilme ve insafa en uygun olan bu hususta her iki hadise göre de uy­gulamanın caiz olduğunu kabul etmektir. Binaenaleyh iki hadisin arasını cemetmek mümkün iken neshden bahsetmek asla doğru olmaz. Ve burada neshin isbatını gerektiren bir durum görmek de mümkün değildir.[Hâzimî el-i'tibâr, s.69; Koçkuzu, A.O. Hadiste nâsih-mensuh, s. 219.]