DEVAM: 60. İmamlığa
Kim Daha Layıktır
حَدَّثَنَا
الْحَسَنُ
بْنُ عَلِيٍّ
حَدَّثَنَا
عَبْدُ
اللَّهِ بْنُ
نُمَيْرٍ
عَنْ الْأَعْمَشِ
عَنْ
إِسْمَعِيلَ
بْنِ رَجَاءٍ
عَنْ أَوْسِ
بْنِ
ضَمْعَجٍ
الْحَضْرَمِيِّ
قَالَ
سَمِعْتُ
أَبَا
مَسْعُودٍ
عَنْ النَّبِيِّ
صَلَّى
اللَّهُ
عَلَيْهِ
وَسَلَّمَ
بِهَذَا
الْحَدِيثِ
قَالَ فَإِنْ
كَانُوا فِي
الْقِرَاءَةِ
سَوَاءً
فَأَعْلَمُهُمْ
بِالسُّنَّةِ
فَإِنْ
كَانُوا فِي السُّنَّةِ
سَوَاءً
فَأَقْدَمُهُمْ
هِجْرَةً
وَلَمْ
يَقُلْ فَأَقْدَمُهُمْ
قِرَاءَةً
قَالَ أَبُو
دَاوُد
رَوَاهُ
حَجَّاجُ
بْنُ
أَرْطَاةَ
عَنْ إِسْمَعِيلَ
قَالَ وَلَا
تَقْعُدْ
عَلَى تَكْرِمَةِ
أَحَدٍ
إِلَّا
بِإِذْنِهِ
el-A'meş'in, İsmail b.
Reca'dan, onun da Evs b. Dam'ac'dan naklettiğine göre Evs. b. Dam'ac şöyle demiştir:
Ben Ebu Mes'ud'u, Nebi (Sallallahu aleyhi ve Sellem)'in (bir önceki (582.))
hadisini naklederken işittim. (Ancak A'meş bu rivayetinde) "Eğer okuyuşta
eşitseler sünneti en iyi bilenleri; eğer sünneti bilmede eşitseler; daha önce
hicret edenleri (imam olur)" demiş; "okumada en kıdemlileri"
(sözünü) söylememiştir.
Ebu Davud dedi ki; Bu
hadisi İsmail'den bir de Haccac b. Ertat; "Bir kimsenin yatağına izni
olmadan oturma" şeklinde rivayet etmiştir.
Diğer tahric: Nesaî,
imame; Tirmizî, mevakît; İbn Mace, ikame
AÇIKLAMA: 1. Yukarıda geçen iki rivayetin neticesi
şudur: Şu'be, İsmail rivayetinde (582 hadiste)İmamlığa tercih mevzuunda önce
okumayı, sonra hicreti, sonra da yaşı zikretmiş fakat sünnetten hiç bahsetmemiştir.
el-A'meş
ise, İsmail'den aynı hadisi (584. hadisi) naklederken, önce okumayı, sonra
sünneti ve daha sonra da hicreti zikredip, okumada en kıdemli olma şartından
hiç bahsetmeyerek Şu'be'ye muhalefet etmiştir.
Bu
hadis-i şerifin ifade ettiği hükme göre, okuyuşu daha iyi olan kimse imamlığa,
namaz meselelerinin fıkhi hükümlerini daha iyi bilen kimseden daha layıktır.
Nitekim, Ahnef b. Kays İbn Sirin, es-Sevri, Ebu Yusuf ve İmam Ahmed b. Hanbel
(r.a.) bu görüştedirler.
İmam
Malik, Şafii, Evzaî, Ata, Hanefîlerin büyük çoğunluğuna göre ise, namaz
meselelerinin fıkhî hükümlerini daha iyi bilen, okuyuşta daha üstün olana
tercih edilir. Çünkü namaz meseleleri pek çoktur. Namazda okunacak miktar ise,
sınırlıdır. Bu mevzuda 582. hadisin açıklama kısmında yeterli bilgi
verilmiştir. Oraya müracaat edilebilir.