NUMARALI
HADİS-İ ŞERİF:
حَدَّثَنَا
مُحَمَّدُ
بْنُ كَثِيرٍ
أَخْبَرَنَا
شُعْبَةُ
عَنْ الْحَكَمِ
عَنْ ابْنِ
أَبِي
رَافِعٍ عَنْ
أَبِي رَافِعٍ
أَنَّ
النَّبِيَّ
صَلَّى
اللَّهُ عَلَيْهِ
وَسَلَّمَ
بَعَثَ
رَجُلًا
عَلَى الصَّدَقَةِ
مِنْ بَنِي
مَخْزُومٍ
فَقَالَ لِأَبِي
رَافِعٍ
اصْحَبْنِي
فَإِنَّكَ تُصِيبُ
مِنْهَا
قَالَ حَتَّى
آتِيَ
النَّبِيَّ
صَلَّى اللَّهُ
عَلَيْهِ
وَسَلَّمَ
فَأَسْأَلَهُ
فَأَتَاهُ
فَسَأَلَهُ
فَقَالَ
مَوْلَى
الْقَوْمِ
مِنْ
أَنْفُسِهِمْ
وَإِنَّا لَا
تَحِلُّ
لَنَا
الصَّدَقَةُ
İbn Ebî Râfi, (babası)
Ebû Râfi'den rivayet ettiğine göre,
Nebi (s.a.v.) Mahzûm
oğullarından bir adamı zekât toplamaya gönderdi. O adam Ebu Râfi'e:
Bana arkadaş ol ki,
ondan pay alasın, dedi. Ebu Râfi'de:
Peygamber (S.A.V.)'e
gidip sormadıkça (seninle gelmem), dedi ve Peygamber (s.a.v.)'e gidip sordu.
Peygamber (s.a.v.):
“Kavmin azatlı kölesi
onların aile fertlerinden sayılır, bize sadaka helâl değildir" buyurdu.
İzah:
Tirmizî, zekât, Nesaî,
zekât; Ahmed b. Hanbel, VI, 10.
Hâşim, Peygamber
(s.a.v.)'in dedesi Abdulmuttalib'in babasıdır.
Haşimoğulları, Hanefîlere
göre, Abbasoğulları, Ali b. Tâlib
oğulları, Caferoğulları, Akîloğulları ve Hârisoğullarıdır. Böylece Ebû Leheb
oğulları onlardan sayılmamaktadır.
Mâlikîlere göre
Hâşim'in erkek çocukları vasıtasıyle doğan çocuklardır. Buna göre Hâşim'in
kızlarının çocukları onlardan değillerdir.
Şâfitlerle Hanbelîlere
göre ise, Hâşim'in erkek ve kız çocukları vasıtasıyle doğan tüm zürriyetidir.
Peygamber (s.a.v.)'ın
zekât toplamaya gönderdiği adam; Erkam b. Ebî Erkam el-Kureşî'dir. Peygamber
(s.a.v.) Mekke'de Hz. Ömer müslüman oluncaya kadar bu zatın evinde gizlice
ibâdet ve İslâm'a davette bulunmuştu.
Ebû Râfi Peygamber
(s.a.v.)'in azathsıydı. Ona "Kavmin azatlı kölesi, onların aile
fertlerinden sayılır" buyurmakla sadakanın ona da helâl olmadığını kast
etmiştir.
"Bize sadaka helâl
değildir" sözünde Peygamber (s.a.v.), Hâşimoğulla-rının sadaka almalarının
caiz olmadığını ifâde buyurmuştur. Tercih edilen görüşe göre bu hadisteki
sadaka kelimesi, hem zekât gibi farz sadakaya hem de nafile sadakaya şâmildir.