NUMARALI
HADİS-İ ŞERİF:
حَدَّثَنَا
أَحْمَدُ
بْنُ عَبْدِ
اللَّهِ بْنِ
يُونُسَ
حَدَّثَنَا
زُهَيْرٌ
حَدَّثَنَا
جَعْفَرُ
بْنُ
بُرْقَانَ حَدَّثَنَا
مَيْمُونُ
بْنُ
مِهْرَانَ
قَالَ
قَدِمْتُ
الْمَدِينَةَ
فَدُفِعْتُ
إِلَى
سَعِيدِ بْنِ
الْمُسَيِّبِ
فَقُلْتُ فَاطِمَةُ
بِنْتُ
قَيْسٍ
طُلِّقَتْ
فَخَرَجَتْ
مِنْ
بَيْتِهَا
فَقَالَ
سَعِيدٌ
تِلْكَ امْرَأَةٌ
فَتَنَتْ
النَّاسَ
إِنَّهَا
كَانَتْ
لَسِنَةً
فَوُضِعَتْ
عَلَى يَدَيْ
ابْنِ أُمِّ
مَكْتُومٍ
الْأَعْمَى
Meymûn b. Mihrân'dan;
demiştir ki: Medine'ye gelmiştim. Sâid b. el-Müseyyeb'in yanma götürüldüm ve
(ona);
Fâtıma bint-i Kays üç
talâkla boşandı, (iddet süresi içerisinde) evinden çıkarıldı (Buna ne
dersiniz?) dedim. Sâid şöyle cevâp verdi;
Bu kadın halkı fitneye
düşüren bir kadındır. Kendisi diliyle etrafındakileri inciten birisiydi de bu
yüzden âmâ İbn Ümm-ı Mektûm'un yanına bırakıldı.
İzah:
Tahâvi, Şerhti
Meâni'l-âsâr, II, 40. Beyhâkî, es-Sünenu'1-kübrâ, VII, 433.
Hz. Sâid b.
El-Müseyyeb'de üç talâkla boşanmış olan bir kadına iddeti içerisinde kocasının
mesken ve nafaka te'mîn etmekle mükellef bulunduğu, fakat geçimsizlik gibi özel
sebeplerden dolayı bu kadının kocasının evinden başka bir eve taşınarak
iddeti-ni orada geçirebileceği görüşündedir. Hadîs-i şerîf bunu ifâde
etmektedir. Bu hadîs-i şerîf hakkında Şafiî (r.a.) şunları söylüyor: "Hz.
Aişe ile Mer-vân ve İbn Müseyeb bu hadîsi bilmektedirler. Hepsi de Hz. Nebi'in,
Hz. Fâtıma'ya, kocasının ev halkını diliyle rahatsız ettiği için, kocasının evinden
çıkıp iddetini Hz. İbn Ümm-ı Mektûm'un evinde geçirmesine izin verdiği
kanaatindedirler.
Netice olarak şunu
söylemek mümkündür: Hz. Aişe ile Süleyman b. Yesâr, Saîd b. el-Müseyyeb'e göre,
"kocasından üç talakla boşanan bir kadının, iddet süresi bitinceye kadar
kocasından mesken ve nafaka te'mîn etmek hakkı olmadığını ifâde eden bu hadîsle
amel edilemez. Çünkü aslında üç talâkla boşanan bir kadının iddet süresi
içinde kocasından nafaka ve mesken taleb etme hakkı sağlam delillerle sabittir.
İlim adamları Hz. Fâtıma'nm iddetini beklerken kocasının evinden Hz. İbn Ümm-ı
Mektûm'un evine taşınmasının sebebinde ihtilâf etmişlerdir. Hz. Aişe'ye göre,
Hz. Fâ-tıma'nın iddet beklediği esnada kocasının evini terketmesine sebep, o
evin çok ıssız ve dolayısıyla kötü niyetli insanların oraya bir saldırı
düzenleyerek Hz .Fâtıma'nın malına, canına ya da ırzına bir zarar vermelerine
müsait olmasıdır. Rasûl-i Ekrem, bu sebeple ona kocasının evini terketme izni
vermiştir. Süleyman b. Yesâr ile Sâid b. el-Müseyyeb'e göre ise Rasûl-i
Ekrem'in ona, kocasının evinden taşınmasına izin vermesinin sebebi, huysuzluğu
ve kocasının ev halkını diliyle rahatsız etmesidir. Bu hadîs-i şerîf,
kocasından üç ta'Iâkla boşanan bir kadının iddet süresi içerisinde kocasından
nafaka ve mesken isteme hakkı olduğunu ifâde etmektedir. Hanefî ulemâsı ile
ulemâdan bâzı kimseler bu görüştedirler. Nitekim 2290 numaralı hadîs-i şerifin
şerhinde anlatmıştık.