NUMARALI
HADİS-İ ŞERİF:
حَدَّثَنَا
مُسَدَّدٌ
وَخَلَفُ
بْنُ هِشَامٍ
الْمُقْرِئُ
قَالَا
حَدَّثَنَا
أَبُو عَوَانَةَ
عَنْ
مَنْصُورٍ
عَنْ
رِبْعِيِّ
بْنِ حِرَاشٍ
عَنْ رَجُلٍ
مِنْ
أَصْحَابِ النَّبِيِّ
صَلَّى
اللَّهُ
عَلَيْهِ
وَسَلَّمَ
قَالَ اخْتَلَفَ
النَّاسُ فِي
آخِرِ يَوْمٍ
مِنْ رَمَضَانَ
فَقَدِمَ
أَعْرَابِيَّانِ
فَشَهِدَا
عِنْدَ
النَّبِيِّ
صَلَّى
اللَّهُ
عَلَيْهِ
وَسَلَّمَ
بِاللَّهِ
لَأَهَلَّا
الْهِلَالَ
أَمْسِ
عَشِيَّةً
فَأَمَرَ
رَسُولُ
اللَّهِ
صَلَّى
اللَّهُ
عَلَيْهِ
وَسَلَّمَ
النَّاسَ
أَنْ يُفْطِرُوا
زَادَ خَلَفٌ
فِي
حَدِيثِهِ
وَأَنْ
يَغْدُوا
إِلَى
مُصَلَّاهُمْ
Rib'îy b. Hırâş,
Rasûlullah (s.a.v.)'in ashabından bir zâtın şöyle dediğini rivayet
etmiştir:
"Ramazanın son
(30.) günü, insanlar (bayram konusunda) tereddüt ettiler. İki bedevî gelip
Rasûlullah (s.a.v.)'in huzurunda (Allah'a) yemin ederek dün akşam üzeri hilal'î
gördüklerine şahitlik ettiler. Bunun üzerine Rasûlullah (s.a.v.) halk'a,
oruçlarını açmalarını emretti.
Halef (b. Hişam),
rivayetinde "...ve ertesi gün namazgahlarına gitmelerini (emretti)"
cümlesini ilâve etti.
İzah:
Ahmed b. Hanbel, IV,
314; V. 363.
Hadis-i şerifin sahâbî
râvisi belli değildir. Ancak bu, hadisin sıhhatine zarar vermez. Beyhakî
"İster isimleri anılsın, ister anılmasın, Rasûlullah (s.a.v.)'uı ashabının
tümü sikadır" der. Hadisten anlaşıldığına göre Ramazanın 29. gününden
sonraki günün, Ramazan ayından mı yoksa Şevvalin ilk günü mü olduğunda ashab
tereddüde düşmüştü. Tabiatiyle Medine'de Şevval hilâlini gören kimse olmadığı
için Hz. Peygamber oruçlu idi. Ancak Medine haricinden iki bedevî gelerek bir
önceki gün hilâli gördüklerine, yemin ederek şahitlik edince, Hz. Peygamber
ashaba oruçlarını açmalarını emretti. Ebû Davud'un hocalarından Halef b. Hişâm
Müsedded'den fazla olarak Hz. Peygamber'in ashabına bayram namazı için ertesi
gün musallaya gitmelerini de emrettiğini söyler. Rasûlullah'ın aynı gün
değilde ertesi gün namaza çağırmasına sebep, hilalin görüldüğünü zevalden sonra
öğrenmiş olmasıdır. Ebû Dâvud'un "imam bayram için ilk gün çıkmazsa ertesi
gün çıkar" isimli babında Enes b. Malik'in amcalarından rivayet ettiği
hadis de bunu te'yicl etmektedir. îşâret edilen hadiste belirtildiğine göre,
bir grup, Rasûlullah (s.a.v.)'a gelerek bir önceki gün hilali gördüklerine
şahitlik etmişler, bunun üzerine Rasûl-i Ekrem (s.a.v.) halka oruçlarını açmalarını
ve ertesi günü sabahleyin namaz için musallaya gelmelerini emretmiştir.
Bu hadis de önceki
hadis gibi iki âdil şahidin şehâdeti ile Şevval hilâlinin sabit olduğuna
hükmedileceğine delildir. Konu Önceki hadisin şerhinde daha etraflıca
incelenmiştir.