NUMARALI
HADİS-İ ŞERİF:
حَدَّثَنَا
عَبْدُ
الْوَهَّابِ
بْنُ نَجْدَةَ
حَدَّثَنَا
ابْنُ
عَيَّاشٍ
عَنْ يَحْيَى
بْنِ أَبِي
عَمْرٍو
السَّيْبَانِيِّ
عَنْ ابْنِ
أَبِي
مَرْيَمَ
عَنْ أَبِي
هُرَيْرَةَ
عَنْ
النَّبِيِّ
صَلَّى
اللَّهُ
عَلَيْهِ
وَسَلَّمَ
قَالَ
إِيَّاكُمْ
أَنْ تَتَّخِذُوا
ظُهُورَ
دَوَابِّكُمْ
مَنَابِرَ فَإِنَّ
اللَّهَ
إِنَّمَا
سَخَّرَهَا
لَكُمْ
لِتُبَلِّغَكُمْ
إِلَى بَلَدٍ
لَمْ تَكُونُوا
بَالِغِيهِ
إِلَّا
بِشِقِّ
الْأَنْفُسِ
وَجَعَلَ
لَكُمْ
الْأَرْضَ
فَعَلَيْهَا
فَاقْضُوا
حَاجَتَكُمْ
Ebu Hureyre (r.a.)'den rivayet
olunduğuna göre Nebi (s.a.v.) şöyle buyurmuştur:
"Hayvanlarınızın
sırtını minberler edinmekten sakınınız. Çünkü (yüce) Allah sadece zorlukla
varabileceğiniz yerlere sizi iletmeleri için onları sizin emrinize verdi. Arzı
da sizin için yarattı. Binâenaleyh ihtiyaçlarınızı arzın üzerinde
karşılayınız."
İzah:
Sadece Ebû Dâvud
rivayet etmiştir.
Aliyyül-Kârî'nin
açıklamasına göre metinde geçen "Hayyanlarınızın sırtını minberler
edinmekten sakınınız." sözünden maksat, "hayvanları durdurup da sırtlarında
oturarak başkalarıyla sohbet ederek veya bir alışveriş için pazarlığa
girişerek, onları lüzumsuz yere yormayınız. Bu gibi işlerinizi yapmak
istediğiniz zaman onların üzerinden ininiz, ondan sonra işlerinizi
yapınız." demektir.
Nitekim bu cümleyi
takibeden ve hayvanların, üzerlerinde insanların konuşmaları için değil,
inşaları bir yerden bir yere taşımak için yaratıldığını ve insanların üzerinde
ihtiyaçlarını görmeleri için de arzın yaratılmış olduğunu ifâde eden cümleler
de AIiyyül-Kâri'nin bu görüşünü desteklemektedir.
Hafız Şemsüddin b.
el-Kayyim'in de ifâde ettiği gibi her ne kadar Rasûl-i zîşân Efendimiz veda
haccında devesinin üzerinde halka hutbe irad etmişse de bu hutbe hayvanı
yoracak kadar uzun sürmemiş ve halkın genel bir ihtiyacını yerine getirmek
gayesiyle olmuştur.Yasak olan, hayvanı keyfi olarak durdurup üzerinde uzun
süre konuşmak ve bunu âdet haline getirmektir.[bk. Avnü'l-mâbûd VII, 235. ]