NUMARALI
HADİS-İ ŞERİF:
حَدَّثَنَا
سَعِيدُ بْنُ
مَنْصُورٍ
وَعُثْمَانُ
بْنُ أَبِي
شَيْبَةَ
الْمَعْنَى
قَالَ أَبُو
دَاوُد
وَأَنَا
لِحَدِيثِهِ
أَتْقَنُ
قَالَ
حَدَّثَنَا
أَبُو
مُعَاوِيَةَ
عَنْ
مُحَمَّدِ
بْنِ إِسْحَقَ
عَنْ يَزِيدَ
بْنِ أَبِي
حَبِيبٍ عَنْ أَبِي
مَرْزُوقٍ
مَوْلَى
تُجِيبَ عَنْ
حَنَشٍ
الصَّنْعَانِيِّ
عَنْ
رُوَيْفِعِ
بْنِ ثَابِتٍ
الْأَنْصَارِيِّ
أَنَّ
النَّبِيَّ
صَلَّى
اللَّهُ
عَلَيْهِ
وَسَلَّمَ قَالَ
مَنْ كَانَ يُؤْمِنُ
بِاللَّهِ
وَبِالْيَوْمِ
الْآخِرِ
فَلَا
يَرْكَبْ
دَابَّةً
مِنْ فَيْءِ
الْمُسْلِمِينَ
حَتَّى إِذَا
أَعْجَفَهَا
رَدَّهَا
فِيهِ وَمَنْ
كَانَ
يُؤْمِنُ
بِاللَّهِ
وَبِالْيَوْمِ
الْآخِرِ
فَلَا يَلْبَسْ
ثَوْبًا مِنْ
فَيْءِ
الْمُسْلِمِينَ
حَتَّى إِذَا
أَخْلَقَهُ
رَدَّهُ
فِيهِ
Ruveyfi' b. Sâbiti'l-Ensarî'den;
Nebi (s.a.v.)'in şöyIe
buyurduğu rivayet olunmuştur:
"Allah'a ve ahiret
gününe iman eden bir kimse, müslümanların (henüz dağıtılmamış) ganimet
mallarından olan bir hayvana, zayıflatıncaya kadar binip de onu, (bu haliyle)
gerisin geriye ganimet malları arasına bırakmasın. Vine Allah'a ve ahiret
gününe inanan bir kimse müslümanların (henüz dağıtılmamış) ganimet mallarından
olan bir elbiseyi eksikitinceye kadar giyip de onu (bu haliyle) gerisin geriye
ganimet malları arasına bırakmasın."
İzah:
Sübülu's-selâm yazarı
bu hadisi açıklarken şöyle diyor; "Bu hadis-i şerif, ganimet olarak
düşmandan alman hayvana bi-nilebileceğine, ganimet malları arasında bulunan
elbiselerin giyilebileceğine delalet ediyor. Ancak yasak olan, hayvanı zayıflatmak
ve elbiseyi eskitmektir."[Davudoğlu A. Selamet Yolları, IV, 133.]
Musannif Ebu Davud bu
hadis-i şerifi delil getirerek harp bittikten sonra yiyecek maddeleri ile
hayvan yemi dışında henüz dağıtılmamış olan ganimet mallarının hiçbirinden
yararlanmanın caiz olmadığını söylemiştir.
Bezlü'l-Mechûd
yazarının açıklamasına göre Hanefi uleması harpten sonra henüz
paylaştırılmamış olan ganimet malları içerisinde bulunan yiyecek maddelerinden
ve hayvan yemlerinden gazilerin ihtiyaçları nisbetin-de faydalanmaları caiz
olduğu gibi, ganimet mallan içerisinde bulunan elbise, silah ve hayvanlardan
da ihtiyaç nisbetinde faydalanıp, ihtiyaçları sona erdikten sonra onları tekrar
ganimet malları arasına iade etmelerinin de caiz olduğunu söylemişlerdir.
Bu mevzuda imam-ı
Malik'den iki görüş rivayet edilmiştir:
1. Harp sona erdikten
sonra henüz dağıtılmamış olan ganimet mallan arasındaki yiyecek maddelerinden
faydalanmak mutlak surette caizdir.
2. İkincisi sözü geçen maddelerden
yararlanmak altın ve gümüş gibi caiz değildir.
İmam-ı Şafii (r.a)'ye
göre ise harbin sonunda henüz dağıtılmamış olan ganimet mallarından istifade
etmenin cevazı sadece silahlar içindir. Bunun dışındaki mallar için geçerli
değildir. Şayet herhangi bir mücahid ganimet maddelerinden silahın dışında bir
maldan yararlanmak isterse ücret karşılığında ondan yararlanır veya kendi
payına düşecek olan eşyalardan yararlanma yoluna gider.
Fethü'l-bari sahibi İbn
Hacer el-Askalanî*nin açıklamasına göre, "Harp süresince mücahidlerin
ganimet olarak ele geçen hayvanlara binmelerinin ve elbiseleri giymelerinin,
silahları kullanmalarının caiz olduğunda ulema ittifak etmişlerdir."
tmam-ı Evzai ise bu
cevazı devlet reisinin yahut da onun vekilinin iznine bağlamıştır. Harp
halinde ganimetler arasında bu mallardan yararlanan bir mücahidin ihtiyacını
gördükten sonra bu malı iade etmesi icâbeder. Harp sona erdikten sonra bu
mallan kullanmaya devam etmek caiz değildir.