SÜNEN EBU DAVUD

Bablar  –  Konular  –  Numaralar  

DEHAYA BAHSİ

<< 2804 >>

NUMARALI HADİS-İ ŞERİF:

 

حَدَّثَنَا عَبْدُ اللَّهِ بْنُ مُحَمَّدٍ النُّفَيْلِيُّ حَدَّثَنَا زُهَيْرٌ حَدَّثَنَا أَبُو إِسْحَقَ عَنْ شُرَيْحِ بْنِ النُّعْمَانِ وَكَانَ رَجُلَ صِدْقٍ عَنْ عَلِيٍّ قَالَ أَمَرَنَا رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ أَنْ نَسْتَشْرِفَ الْعَيْنَ وَالْأُذُنَيْنِ وَلَا نُضَحِّي بِعَوْرَاءَ وَلَا مُقَابَلَةٍ وَلَا مُدَابَرَةٍ وَلَا خَرْقَاءَ وَلَا شَرْقَاءَ قَالَ زُهَيْرٌ فَقُلْتُ لِأَبِي إِسْحَقَ أَذَكَرَ عَضْبَاءَ قَالَ لَا قُلْتُ فَمَا الْمُقَابَلَةُ قَال يُقْطَعُ طَرَفُ الْأُذُنِ قُلْتُ فَمَا الْمُدَابَرَةُ قَالَ يُقْطَعُ مِنْ مُؤَخَّرِ الْأُذُنِ قُلْتُ فَمَا الشَّرْقَاءُ قَالَ تُشَقُّ الْأُذُنُ قُلْتُ فَمَا الْخَرْقَاءُ قَالَ تُخْرَقُ أُذُنُهَا لِلسِّمَةِ

 

Ali (r.a)'den demiştir ki:

 

Resûlullah (S.A.V.) bize (kurbanlık hayvanın seçiminde) göze ve kulağa dikkat etmemizi, avrâ (tekgözlü), mukabele, müdabere, harka, şarka, denilen hayvanlardan) kesmememizi emretti. (bu hadisin ravilerinden) Züheyr dedi ki: Ben Ebû îshak'a:

 

(Süreyh) b. Numan, Hz. Ali'den naklen kurban edilmesi caiz olmayan hayvanları sayarken onlarla birlikte) boynuzu kırığı da zikretti mi? diye sordum da,

 

Hayır cevabını verdi.

 

Züheyr, sözlerine devam ederek) dedi ki: (Ebû îshak'a:)

 

Mukabele nedir dedim.

 

Kulağının (ön) tarafı kesik olandır dedi.

 

Mudâbere nedir? dedim.

 

Kulağının (arka) tarafı kesik olandır, dedi.

 

Şarka nedir? diye sordum,

 

Kulağı (uzunlamasına) delinmiş olandır. Cevabını verdi.

 

Harka nedir, dedim.

 

Kulağı enine delinmiş olandır, karşılığını verdi.

 

 

İzah:

Tirmizî, edahi; Nesaî, dahaya; İbn Mâce, edahi; Darimî, edahi; Ahmed b. Hanbel 1-80, 108, 128, 149.

 

Bu hadis-i şerifte tek gözlü kulağının ön kısmındanbirazı kesilip bırakılan hayvanla kulağının arkası aynışekilde kesilip de koparılmadan bırakılan, kulağı uzunlamasına yarılıp ikiyeayrılan ve bir alâmet teşkil etmesi için kulağı yuvarlak şekilde delinmiş olan,hayvanları kurban etmenin yasaklanmış olduğu ifâde edilmektedir.

 

Zahirîler, bu hadisin zahirine sarılarak sözü geçen hayvanların kurban etmenin caiz olmayacağını söylemişlerdir, Şafiî âlimlerinden bazılarının gö­rüşü de budur.

 

Cumhur ulemaya göre; hadis-i şerifteki yasağın hükmü haramlık için değil kerahet-i tenzih iv ye içindir. Çünkü bu ayıplardan salim olan bir hay­vanı bulmak çok güçtür ve hemen hemen imkansız gibidir. Oysa yüce Allah Kur'an-ı Kerim'inde. "Allah sizi seçti ve dinde size bîr güçlük yiikle-medi...”[Hac suresi 78] buyurmuştur.

 

İbn Hazm'a göre: Kulağında biraz eksiklik bulunan yahut ta kesiklik veya delik bulunan bir hayvan, kurban edilmediği gibi bir veya iki gözünde bir kusur bulunan hayvanla, kuyruğunda kesiklik bulunan bir hayvanda kur­ban edilmeye elverişli değildir. Bu kusurların dışında kalan boynuzu kırık-Ön dişleri    dökülmüş olmak, hayaları    buruk olmak   gibi, kusurlardan biriyle kusurlu olan hayvanlar; kurban edilmeye elverişlidirler.[el Muhallâ İbn Hazm, VII-358, mesele 974.]

 

Hattâbî, bu mevzudaki görüşlerini şöyle özetliyor: Âlimler bir hayva­nın kurban edilmesine engel teşkil eden ayıpların miktarı üzerinde ihtilafa düştüler. Söyle ki:

 

1. İmam Malik'e göre, kulakta bulunan yarıklar ve kesiklik az ise hay­vanın kurban edilmesine bir engel değildir.

 

Maliki âlimleri sözü geçen bu azlığı üçtebir çokluğu da üçtebirden faz­lalıkla takdir etmişlerdir. Kulağının üçtebiri kesilen veya yarılan bir hayvanı kurban etmenin caiz olacağım, fakat kulağının üçtebirden fazlası kesilmiş ya da yarılmış olan bir hayvanı kurban etmenin caiz olmayacağını söylemiş­lerdir.

 

2. Rey taraftarlarına göre; kulağının yandan fazlası sağlam kalan bir hayvanı kurban etmekte bir sakınca yoktur.

 

3. Şafiîlere göre; doğuştan kulağı olmayan boynuzunun kılıfı veya tü­mü kırılan, kulağı uzunlamasına yarık yada yuvarlak bir şekilde delik olan bir hayvanı kurban etmek mekruhtur. Böyle bir hayvanı kurban etmek ke­rahetle caizdir.

 

Şafiî âlimlerinden İmam Nevevî, kulağı önden veya arkadan kesilip ko­parılmadan bırakılan bir hayvanı kurban etmenin hükmünün de böyle oldu­ğunu söylemiştir.[Şerhü Mühezzeb Nevevî VIII-399-402.]

 

4. Han belilere göre, kulağının yarıdan azı kesilen veya delinen bir hay­vanı kurban etmek mekruhtur. Kulağında eksiklik veya yarıklık daha fazla olan bir hayvanı kurban etmek caiz değildir.[İbn Kudame eş Şerhul Kebir III-546.]

 

Hanefî alimlerine göre; kurbanlık hayvanının aşağıdaki ayıplardan sa­lim olması gerekir:

 

"Körlük, bir gözlülük, dişsizlik, kulaksızlık, mezbahaya yürüyemeyecek kadar topallık veya hastalık, kemiklerinde ilik kalmamış derecede zayıf­lık, kulağının veya kuyruğunun çoğunun kopuk olması meme başlarının ko­puk bulunması, işte bunlardan biriyle ayıplanmış olan hayvan kurban olmaz. Muhammed Zihni Ni'meti islam 697, Tirmizi, edâhi, Nesaî; Ibn Mâce; Ahmed b. Hanbel 1-83, 109, 127.