NUMARALI
HADİS-İ ŞERİF:
حَدَّثَنَا
عُثْمَانُ
بْنُ أَبِي
شَيْبَةَ وَقُتَيْبَةُ
بْنُ سَعِيدٍ
عَنْ شَرِيكٍ
عَنْ سِمَاكٍ
عَنْ
عِكْرِمَةَ
رَفَعَهُ
قَالَ عُثْمَانُ
و حَدَّثَنَا
وَكِيعٌ عَنْ
شَرِيكٍ عَنْ
سِمَاكٍ عَنْ
عِكْرِمَةَ
عَنْ ابْنِ
عَبَّاسٍ
عَنْ
النَّبِيِّ
صَلَّى
اللَّهُ
عَلَيْهِ
وَسَلَّمَ
مِثْلَهُ
قَالَ اشْتَرَى
مِنْ عِيرٍ
تَبِيعًا
وَلَيْسَ
عِنْدَهُ
ثَمَنُهُ فَأُرْبِحَ
فِيهِ
فَبَاعَهُ
فَتَصَدَّقَ
بِالرِّبْحِ
عَلَى
أَرَامِلِ
بَنِي عَبْدِ
الْمُطَّلِبِ
وَقَالَ لَا
أَشْتَرِي
بَعْدَهَا
شَيْئًا
إِلَّا
وَعِنْدِي
ثَمَنُهُ
İbn Abbas (r.a)'dan
rivayet edilmiştir; der ki:
Rasûlullah (s.a.v.) bir
kafileden, yanında parası olmadığı halde bir dana satın aldı. Danaya kâr
verildi, Rasûlullah da sattı. Kâr'ı, Abdülmuttalib oğullarının muhtaç
kadınlarına dağıttı ve:
“Bundan sonra yanımda
parası olmadan hiçbir şey satın almayacağım" buyurdu.
İzah:
Ahmed b. Hanbel, I,
235, 323.
Ebû Davud'a hadis hem
Osman b. Ebî Şeybe, hem de Kuteybe b. Saîd'den gelmiştir. Kuteybe'nin rivayeti
mürseldir;
İbn Abbas hiç anılmadan
İkrime'den nakledilmiştir. Osman'ın rivayetinde ise İkrime, İbn Abbas'dan
nakilde bulunmuştur.
Tercemeye "muhtaç
kadınlar" diye geçtiğimiz "Erâmil" kelimesi, hem erkek hem de
kadınların muhtaçları karşılığında kullanılır. Muhtaç erkeğe denildiği gibi,
muhtaç kadına da denilir. Ancak İbnü'l'-Esîr, en-Nihâye adındaki eserinde bu
kelimenin erkeklerden ziyade muhtaç kadınlar için kullanıldığını söyler. .
Bu kelime ister zengin
olsun ister fakir, kocası ölen dul kadın veya karısı ölen erkek karşılığında
da kullanılmaktadır. Kelimenin bu hadis içindeki karşılığı, Avnü'l-Ma'bûd'da
birinci; Bezlü'l-Mechûd'da ikinci manası ile tefsir edilmiştir.
Hz. Nebi'in, muhtaçlar
dururken dul da olsalar zengin kadınları sadaka vermekte tercih etmeyeceği
düşüncesiyle tercemeye Avnu'l-Ma'bûd'un izahını esas aldık.
Hadisin Ahmed b.
Hanbel'in Müsned'indeki rivayetinden, Hz. Peygamber'in dana satın aldığı
kâfirlerin Medine'ye gelmiş bir kafile olduğu anlaşılmaktadır.
Demek ki Hz. Nebi
(s.a.v.) Medine'ye gelen bir kafileden veresiye bir dana satın alıp teslim
almış, bilâhere kendisine bir miktar kâr teklif edilerek danaya müşteri
olunmuş, o da danayı satıp borcunu ödemiş ve kârını Abdülmuttalib oğullarının
kadınlarına dağıtmıştır. Hadisin konu ile ilgili yö-~ nü; Hz. Nebi'in,
"Bundan sonra para olmadan bir şey satın almayacağım" tarzındaki
sözleridir. Bu, Efendimiz'in borçlanmaktan dolayı rahatsız olduğunu ve
pişmanlık duyduğunu gösterir.