NUMARALI
HADİS-İ ŞERİF:
حَدَّثَنَا
يَزِيدُ بْنُ
خَالِدِ بْنِ
مَوْهَبٍ
الرَّمْلِيُّ
حَدَّثَنَا
عِيسَى بْنُ
يُونُسَ عَنْ
مُحَمَّدِ
بْنِ
إِسْحَقَ عَنْ
عَمْرِو بْنِ شُعَيْبٍ
عَنْ أَبِيهِ
عَنْ جَدِّهِ
عَنْ النَّبِيِّ
صَلَّى
اللَّهُ
عَلَيْهِ
وَسَلَّمَ
قَالَ دِيَةُ
الْمُعَاهِدِ
نِصْفُ دِيَةِ
الْحُرِّ
قَالَ
أَبُو دَاوُد
رَوَاهُ
أُسَامَةُ
بْنُ زَيْدٍ
اللَّيْثِيُّ
وَعَبْدُ
الرَّحْمَنِ
بْنُ
الْحَارِثِ
عَنْ عَمْرِو
بْنِ شُعَيْبٍ
مِثْلَهُ
Amr b. Şuayb, babası
vasıtasıyla dedesinden Rasûlullah (s.a.v)'in şöyle buyurduğunu rivayet
etmiştir:
"Muâhid (zimmî) in
diyeti, hür (müslümanın) diyetinin yarısıdır."
Ebû Davıtd şöyle der: Bu
hadisin benzerini Üsâme b. Zeyd el-Leysî ve Abdurrahman b. Haris, Amr b.
Şuayb'tan rivayet etmişlerdir.
İzah:
Tirmizî, diyât; Nesâî,
kasâme; İbn Mâce, diyât
Tirmizî hadis için:
"Bu hadis hasendir" demektedir.Hadisin Tirmizî'deki rivayeti:
"kâfirin diyeti, müslümanın diyetinin yarısıdır." şeklinde; İbn Mâce'nin
rivayeti de: ehl-î kitabın diyeti, müslümanların diyetinin yarısı kadar
hükmedildi" şeklindedir.
Zimmî; İslâm ülkesinde
yaşayan gayri müslim tebaadır.
Hattâbi zimmîlerin
diyeti konusunda bundan daha açık bir rivayet olmadığına işaret ettikten sonra,
ulemânın görüşlerini verir. Buna göre:
Ömer b. Abdil-Aziz,
Urve b. Zübeyr, İmam Mâlik, îbn Şübrüme ve Ahmed b. Hanbel'in görüşleri hadiste
bildirildiği gibidir. Yani bu âlimlere göre İslâm ülkesinde öldürülen bir
zimmî için ödenecek diyet, hür bir müslümanın diyetin yansıdır.
İmâm Ebû Hanîfe,
talebeleri Ebû Yûsuf ve Muhammed, Şa'bi, Nehâî, Mücâhid, Hz. Ömer ve İbn
Mes'ud'a göre zimmînin diyeti de aynen müslümanın diyetidir. Bu görüş
sahiplerinin delilleri; zimmîlerin diyetinin bin dinar altın olduğunu bildiren
"Zimmînin diyeti, Müslümanın diyetidir" mânâsmdaki hadislerdir.
İmâm Şafiî ve İshak b.
Râhûye'ye göre ise zimmînin diyeti, müslümanın diyetinin üçte biridir. Said b.
Müseyyeb, Hasenü'l-Basrî ve îkri-me'den de böyle rivayet edilmiştir. Hz. Osman'dan
ve Hz. Ömer'den bir rivayet de bu şekildedir.