SÜNEN EBU DAVUD

Bablar  –  Konular  –  Numaralar  

SUNNE BAHSİ

<< 4712 >>

NUMARALI HADİS-İ ŞERİF:

 

حَدَّثَنَا عَبْدُ الْوَهَّابِ بْنُ نَجْدَةَ حَدَّثَنَا بَقِيَّةُ ح و حَدَّثَنَا مُوسَى بْنُ مَرْوَانَ الرَّقِّيُّ وَكَثِيرُ بْنُ عُبَيْدٍ الْمَذْحِجِيُّ قَالَا حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ حَرْبٍ الْمَعْنَى عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ زِيَادٍ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ أَبِي قَيْسٍ عَنْ عَائِشَةَ قَالَتْ قُلْتُ يَا رَسُولَ اللَّهِ ذَرَارِيُّ الْمُؤْمِنِينَ فَقَالَ هُمْ مِنْ آبَائِهِمْ فَقُلْتُ يَا رَسُولَ اللَّهِ بِلَا عَمَلٍ قَالَ اللَّهُ أَعْلَمُ بِمَا كَانُوا عَامِلِينَ قُلْتُ يَا رَسُولَ اللَّهِ فَذَرَارِيُّ الْمُشْرِكِينَ قَالَ مِنْ آبَائِهِمْ قُلْتُ بِلَا عَمَلٍ قَالَ اللَّهُ أَعْلَمُ بِمَا كَانُوا عَامِلِينَ

 

Aişe (r.a.)'den (rivayet edilmiştir): Dedi ki:

 

Ben (Hz. Peygambere): "Ey Allah'ın rasulü mü'minlerin çocukları (nın âhiretteki durumu nedir; onlar cennetlik midirler yoksa cehennemlik midirler)? diye sordum da:

 

"Onlar babalarındandır" buyurdu.

 

"Ey Allah'ın rasulü amelsiz olarak mı (babalarıyla birlikte cennete ya da cehenneme gidecekler)?" dedim.

 

"Allah onların (dünyada yaşadıkları takdirde) nasıl amel edeceklerini en iyi bilendir" buyurdu. Bunun üzerine:

 

"Ey Allah'ın rasulü, müşrik çocuklarının âhiretteki durumu nedir)?" dedim.

 

"Onlar babalarındandır" cevabını verdi.

 

"Amelsiz oldukları halde mi?" dedim.

 

"Allah onların (dünyada yaşadıkları takdirde) nasıl amel edeceklerini en iyi bilendir" buyurdu.

 

 

İzah:

Buhari, kader; cenaiz; Müslim, kader; Nesai, cenaiz; Muvatta, cenaiz; Ahmed b. Hanbel, II, 244. 253, 259, 2fi8. 315, 347, 393. 262,471.481.518; V, 73,410.

 

Hattabi (r.a.)'in açıklamasına göre (4711) numara hadis-i şerifte Nebi s.a.v., müşrik çocukla­rının âhiretteki durumunu Allah'dan başka kimsenin bilemediğini söyle­mek istememiş ve bu hususta kendisine yöneltilen soruya da cevap ver­mekten de kaçınmamıştır.

 

Bilakis Hz. Nebi bu sözleriyle; "Allah küçükken ölen kafir ço­cukları, babalan gibi cehennemliktirler. Çünkü Allah, yaşadıkları takdir­de babaları gibi amel edeceklerini bildiğinden onları cehennemine koyacaktır" demek istemiştir. Hattabi (r.a.) bu sözleriyle müşrik çocuklarının babaları gibi cehennemlik olduklarını ve bu hadis-i şerifin bunu ifade et­tiğini, söylemek istemiş, sonra sözlerine devam ederek 4712 numaralı ha­dis-i şerifin de bu manayı te'yid ettiğini ifade etmiştir.

 

İmam-ı Nevevi'nin açıklamasına göre: İslam ulemasının çoğunluğu müslüman çocuklarının cennetlik olduklarına ve orada ebediyyen çocuk olarak kalacaklarına hükmetmişlerse de, bazıları Hz. Aişe'nin rivayet et­tiği: "Bir çocuk öldü de ben Ne mutlu ona, cennet serçelerinden bir serçe, dedim. Bunun üzerine Rasûlullah (s.a.v.): Bilmez misin ki Allah cennetle cehennemi yaratmış, ona da buna da girecek kimseler yaratmıştır, buyur­du" mealindeki 4713 numaralı hadise bakarak bu konuda hiçbir hüküm vermeden susmayı tercih etmişlerdir. Kurtubi ile İbn Ebi Zeyd de bu gö­rüştedirler. Ancak Nebi çocuklarının cennetlik olduklarında ittifak vardır.

 

Müşrik çocuklarının babaları gibi cehenneme gideceklerini kabul edenlere göre. Hz. Nebi’in, Hz. Aişe'yi ölen çocukların cennetlik ol­duğunu söylemesini nehyetmekten maksadı, Hz. Aişe'nin sözünün yanlış olduğunu ifade etmek değil, ona bu hususta sağlam bir delile dayanmadan konuşmakta acele etmesinin doğru olmadığını ihtar etmektir.

 

Bu görüşte olanların diğer bir delilleri de Abdullah İbn Ahmed'in, Müsned üzerine yazdığı "Ziyâdât" isimli eserinde Hz. Ali'den merfu’ olarak rivayet ettiği Nebiin: "Müslüman çocukları cennette, müşrik çocukları da cehennemdedir" buyurup sonra: "Onlar ki inandılar, zürriyetleri de imanda kendilerine uydu...." (Tûr (2), 21) mealindeki âye­ti okuduğunu ifade eden hadis-i şeriftir. [Bk. el-Askalani İbn el-Hacer, Fethu'l-Bârî bi Şerhi'l-Buhârî, III, Bk. el-Askalani İbnu'l-Hacer, Fethu'l-Bari, III. 489-490..]

 

İbn Hacer el-Askalânî'nin açıklamasına göre İslam uleması müşrik ço­cuklarının âhiretteki durumları hakkında ihtilâf etmişlerdir. Bu mevzudaki görüşleri şu şekilde özetlemek mümkündür:

 

1- Bu çocukların durumu Allah'ın iradesine bağlıdır. İsterse onları ce­henneme atar, isterse cennetine koyar. İki Hammad (…b. Seleme ve … ebi Süleyman) ile İbnü'l-Mubarek ve îshak bu görüştedirler. Beyhaki, İmam-ı Şafii'nin de bu görüşte olduğunu söylemiştir. Delilleri ise mevzuumuzu teşkil eden hadiste geçen: "Allah onlrın nasıl amel edeceğini en iyi bilendir" mealindeki hadistir. (Cebriyeciler de bu görüştedir).

 

2- Babalarının durumuna tabidirler. Binaenaleyh müslümanların ço­cukları, cennetlik, kafirlerin çocukları da cehennemliktir. Haricilerden "Erakiyye" kolu bu görüştedir. Delilleri ise; "Rabbim yeryüzünde ka­firlerden tek bir kişi bırakma"[Nuh 26] ayet-i kelimesidir.

 

Fakat bu ayetin sadece Nuh aleyhisselamın kavmine ait olduğu, Hz. Nuh, kavminin kalanlarından hiçbirinin kendisine iman etmeyeceğine dair vahy aldığı için çoluk çocuk ayrımı yapmadan, böyle kavminden kendine tabi olmayanların tümüne beddua ettiği gerekçesiyle bu görüş tenkid edil­miştir. "Onlar babalarındandır."[Bk. Ahmed b. Hanbel, V. 410.] hadisi ise harbilerin çocukları hak­kında olduğundan bu hadis-i şerifle de Ezrakiyye'nin görüşünü destekle­yen bir mana yoktur.

 

3- Onlar cennet ile cehennem arasında bir yerde kalırlar.

 

4- Cennet ehline hizmet ederler. Gerçekten Ebu Davud et-Tayalisî bu mealde bir hadis rivayet etmişse de bu hadis zayıftır.

 

5- Toprak olup giderler. Sumame İbn Eşres bu görüştedir.

 

6- Cehennemdedirler. Kadı Iyaz bu görüşün İmam-ı Ahmed'e ait oldu­ğunu söylemişse de, İbn-i Teymiye, Kadı Iyaz'i tenkid ederek bu görü­şün İmam-t Ahmed'e ait olmayıp, onun bazı arkadaşlarına ait olduğunu söylemiştir. (Bu görüşte olanların delili ise 4717 numaralı hadis-i şeriftir)

 

7- Onlar önlerinde yakılan bir ateşe atlamakla imtihan edilirler. Ateşe atlayanları ateş yakmaz. Cennete giderler. Atlamayanlar da cehennemlik olurlar.

 

Bezzar'ın Enes ve Ebu Said'den Taberânî'nin de Muaz İbn Cebel'den rivayet ettiği bir hadis-i şerif bu görüşü teyid etmektedir.

 

"Her ne kadar ahirette imtihan yoktur" diyerek bu görüşü tenkid ede­nler olmuşsa da kendilerine: "Sizin dediğiniz husus cennete ya da cehen­neme girmiş olanlar için geçerlidir, girmemiş olanlar için değil" diye ce­vap verilmiştir.

 

Nitekim; "Baldırların açıldığı ve secdeye davet edildikleri gün (sec­de) edemezler." (Kalem (68), 42) ayeti de buna delalet eder.[487]

 

8- Cennetliktirler. (Delilleri ise İsra suresinin onbeşinci âyetidir) İmam-ı Ebu Hanife de müşriklerin çocukları hakkında bir şey diyeme­yip tevakkuf etmiştir. Delili ise 4713 numaralı hadis-i şeriftir. İbn Ha-cer'in açıklamasına göre , en sıhhatli görüş onların da cennetlik olduğu­nu kabul eden görüştür.[Bk. Aliyyül-Kari, Mirkatü'l-Mefatih. I, 129.]