NUMARALI
HADİS-İ ŞERİF:
82 - (962) وحدثنا
قتيبة بن
سعيد. حدثنا
ليث. ح وحدثنا
محمد بن رمح
بن المهاجر
(واللفظ له)
حدثنا الليث عن
يحيى بن سعيد،
عن واقد بن
عمرو بن سعد
بن معاذ ؛ أنه
قال: رآني
نافع بن جبير،
ونحن في
جنازة، قائما.
وقد جلس ينتظر
أن توضع
الجنازة. فقال
لي: ما يقيمك ؟
فقلت: أنتظر
أن توضع
الجنازة. لما
يحدث أبو سعيد
الخدري. فقال
نافع: فإن
مسعود بن
الحكم حدثني
عن علي بن أبي
طالب ؛ أنه
قال: قام رسول
الله صلى الله
عليه وسلم. ثم
قعد.
{82}
Bize Kuteybetü'bnü Saîd
rivayet etti. (dediki): Bize Leys rivayet etti. H.
Bize Muhammedü'bnü Rumh
b. El-Muhacir de rivayet etti. Lâfız onundur. (dediki): Bize Leys, Yahya b.
Saîd'den, o da Vâkıd b. Amr b. Sa'd b. Muaz'dan naklen rivayet etti. Vâkıd
şöyle demiş:
Biz, bir cenazede ayakta
dururken Nafi* b. Cübeyr beni gördü. Kendisi oturmuş; cenazenin yere
indirilmesini bekliyordu. Bana:
— «Neden ayakta duruyorsun?» dedi; ben:
— «Cenazenin yere indirilmesini bekliyorum.
Çünkü Ebû Said-i Hudrî bu husûsda hadîs rivayet ediyor.» dedim. Bunun üzerine
Nafi şunu söyledi:
— «Bana, Mes'ûd b. Hakem, Ali bin Ebi Tâlib'den
naklen rivayet ettiki, Alî (Radiyallâhu anh):
— Resulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem)
(cenaze için) ayağa kalktı; sonra oturdu, dedi.»
83 - (962) وحدثني
محمد بن
المثنى
وإسحاق بن
إبراهيم وابن
أبي عمر.
جميعا عن
الثقفي. قال
بن المثنى: حدثنا
عبدالوهاب.
قال: سمعت
يحيى بن سعيد.
قال: أخبرني
واقد بن عمرو
بن سعد بن
معاذ
الأنصاري ؛ أن
نافع بن جبير
أخبره ؛ أن
مسعود بن
الحكم الأنصاري
أخبره ؛ أنه
سمع علي بن
أبي طالب
يقول، في شأن
الجنائز: إن
رسول الله صلى
الله عليه
وسلم قام ثم
قعد.وإنما
حدث بذلك لأن
نافع بن جبير
رأى واقد بن عمرو
قام ،حتى وضعت
الجنازة.
{83}
Bana
Muhammedü'bnü'l-Müsennâ ile îshâk b. İbrahim ve ibni Ebî Ömer toptan Sekaff den
rivayet ettiler. İbnü'l-Müsennâ (dediki): Bize Abdülvahhâb rivayet etti.
(dediki): Ben, Yahya b. Sald'den dinledim. (dediki): Bana, Vâkıd b. Amr b. Sa'd
İbni Muâz-i Ensârî haber verdi; ona da Nâfi' b. Cübeyr haber vermiş. Ona da
Mes'ûd b. Hâkem-İ Ensârî haber vermiş. Mes'ûd da cenazeler hakkında Aliyyü'bnü
Ebî Tâlib'in şunu söylediğini işitmiş:
«Şüphesiz ki Resulullah
(Sallallahu Aleyhi ve Sellem) (Cenaze için evvelâ) kalktı, sonra oturdu.»
Nafi' b. Cübeyr'in bu
hadîsi rivayet etmesi Vâkıd b. Amr'ın cenaze yere konuluncaya kadar ayakta
durduğunu gördüğü içindir.
(962) وحدثنا
أبو كريب.
حدثنا ابن أبي
زائدة عن يحيى
بن سعيد، بهذا
الإسناد.
{…}
Bize Ebû Küreyb rivayet
etti. (dediki): Bize ibni Ebî Zaide, Yahya b. Saîd'den bu isnâdla rivayette
bulundu.
84 - (962) وحدثني
زهير بن حرب.
حدثنا
عبدالرحمن بن
مهدي. حدثنا
شعبة عن محمد
بن المنكدر.
قال: سمعت مسعود
بن الحكم يحدث
عن علي ؛ قال: رأينا
رسول الله صلى
الله عليه
وسلم قام، فقمنا.
وقعد، فقعدنا.
يعني في
الجنازة.
{84}
Bana Züheyr b. Harb
rivayet etti. (dediki): Bize Abdurrahmân b. Mehdi rivayet etti. (dediki): Bize
Şu'be, Muhammed b. El-Münkedir'den naklen rivayet etti. Demişki: Ben, Mes'ûd b.
Hakem'i Alî'den naklen rivayet ederken dinledim. Alî:
«Resulullah (Sallallahu
Aleyhi ve Sellem)'ın kalktığını gördük; biz de kalktık; o oturdu; biz de
oturduk.» demiş, bununla cenazeyi kasdetmiştir.
(962) وحدثناه
محمد بن أبي
بكر المقدمي
وعبيدالله بن
سعيد. قالا:
حدثنا يحيى
(وهو القطان)
عن شعبة، بهذا
الإسناد.
{…}
Bize, bu hadisi
Muhammedü'bnü Ebî Bekir El-Mukaddemi ile Ubeydullah b. Saîd de rivayet ettiler.
Dedilerki: Bize Yahya yâni Kattan, Şu'be'den bu isnâdla rivayet etti.
İzah:
Nesh: Tarih ittibari
ile sonra gelen şer'î bir hükmün, daha önceki şer'î bir hükmü kaldırması, demektir.
Şu hâlde cenaze geçerken ayağa kalkmak yoktur.
Bu hususta îbni
Hibbân'in «Sahih»inde rivayet olunan bir hadîsde::
«Resulullah (Sallallahu
Aleyhi ve Sellem) evvelce bize cenazeler için ayağa kalkmamızı emrederdi;
bilâhare cenaze geçerken kendisi oturdu ve yanındakilere oturmalarını emretti.»
denilmektedir.
Hâzimî'nin, Ebû
Ma'mer'den rivayet ettiği bir hadisde Ebû Ma'mer şunları söylemiştir:
«Yanımızdan bir cenaze geçti, ben hemen kalktım. Bunun üzerine Ali:
— Bu fetvayı sana kim verdi? diye sordu;
— Ebû Müse'l-Eş'ari; dedim. Alî:
— Bunu Resulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem)
yalnız bir defâ yaptı; bu hüküm neshedilince onu nehiy buyurdu, dedi.»
Bu bâbda îmam Ahmed b.
Hanbel ile ekseri «Sünen» sahiplerinin Ubadetü'bnü's-Sâmid (Radiyallahu
anh)'dan tahric ettikleri şu hadîs şâyân-ı dikkattir: Nebi {Sallallahu Aleyhi
ve Sellem), cenaze geçerken kalkıyordu Bir defa yanından Yahudi alimlerinden,
birinin cenazesi geçti. Resulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem).
«Biz işte böyle
yaparız.» diyerek oturdu ve hemen yanındakilere: «Oturun da, bunlara muhalefet
edin!» buyurdular.
Vakıa bu hadis
zayıftır. Çünkü onu yalnız Beşîr b. Rafi' rivayet etmiştir-, Bezzâr onun hadis
hususunda gevşek olduğunu söylemiştir. Fakat onu takviye eden diğer rivayetlerle
birlikte mutâlâ'a edilince derhâl hasen derecesine yükselir.
Nevevî, nesh dâvasını
kabul etmeyerek şunları söylemiştir: Bu hadîs mensûh değildir. Böyle yerlerde
nesh dâvası sahîh olamaz. Çünkü nesihe ancak hadîslerin aralarını bulmak mümkün
olmadığı zaman gidilir. Hâlbuki hadislerin aralarını bulmak imkânsız değildir.»
Nevevi’nin bu sözlerine
Aynî şu cevâbı vermiştir: «Nesh vâki olduğu Hz. Ali (Raâiyallahu anh) hadîsinde
tasrîh edilmiştir. İmam Şafiî, Âmir b. Rabîa hadîsi üzerinde ihtimâllerle
konuşmuştur. Bunu kendisinden Beyhaki ile Hâzimi rivayet etmişlerdir. îmam
Şafiî: (Bu hadis mensûh olmaktan ileriye geçemez yahut Nebi (Sallallahu Aleyhi
ve Sellem), o cenazeye bir sebepten dolayı kalkmıştır.
Filhakika bâzı hadis
imamları o cenazenin bir Yahudiye âit olduğunu ve Resulullah (Sallallahu Aleyhi
ve Sellem) Yahudi, kendisinden yükseğe çıkmış olmasın diye ayağa kalktığını
rivayet etmişlerdir. Ne sebeple kalkmış olursa olsun Resulullah (Sallallahu
Aleyhi ve Sellem)'in bunu evvelâ yapıp, sonra terkettiği rivayet olunmuştur.
Burada hüccet, son olarak yaptığı fi'ildir. Eğer evvelâ kalkması vacip idiyse
bil'âhare oturması nesih olur. Evvelce kalkması müstehab ise, sonradan oturması
da istihbâb bildirir. Evvelce kalkması mubah idi ise, sonra da oturup kalkmakta
bir beis yoktur. Bence oturmak daha iyidir. Çünkü Resulullah (Sallallahu Aleyhi
ve Sellem)'in bu husustaki son fiili oturmak olmuştur.» deniştir.»
NESAİ’DEKİ ŞU HADİSİ DE OKUMANI ÖNERİRİM BURAYA TIKLA