NUMARALI
HADİS-İ ŞERİF:
98 - (1118) حدثنا
يحيى بن يحيى.
أخبرنا أبو
خيثمة عن حميد.
قال: سئل أنس
رضي الله عنه
عن صوم رمضان:
في السفر ؟
فقال:
سافرنا
مع رسول الله
صلى الله عليه
وسلم في
رمضان. فلم
يعب الصائم
على المفطر
ولا
المفطر على
الصائم.
{98}
Bize Yahya b. Yahya
rivayet etti. (Dediki) Bize Ebû Heyseme, Humeyd'den naklen haber verdi. Humeyd
şöyle demiş:
Enes radiyallahu anhu'ya
seferde Ramazan orucunun hükmü soruldu da :
«Biz Resulullah
(Sallallahu Aleyhi ve Sellem) ile ramazanda sefer ettik ama ne oruç tutan
tutmayanı ayıpladı, ne de tutmayan tutanı.» dedi.
99 - (1118) وحدثنا
أبو بكر بن
أبي شيبة.
حدثنا أبو
خالد
الأحمر عن
حميد. قال:
خرجت فصمت .
فقالوا لي:
أعد. قال فقلت:
إن
أنسا أخبرني ؛
أن أصحاب رسول
الله صلى الله
عليه وسلم
كانوا
يسافرون فلا
يعيب الصائم
على المفطر،
ولا
المفطر على
الصائم. فلقيت
ابن أبي مليكة
فأخبرني عن
عائشة رضي
الله عنها بمثله.
{99}
Bize Ebû Bekir b. Ebî
Şeybe rivayet etti. (Dediki) Bize Ebû
Hâlid-i Ahmar, Humeyd'den, rivayet etti. (Demişki): Sefere çıktım ve oruç
tuttum. Bana :
— «Orucunu kaza et,» dediler. Ben de (onlara) :
— «Bana Enes haber
verdi. Resulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem)'in ashâbı sefere çıkarlar fakat
ne oruç tutan tutmayanı ayıplarmış, ne de tutmayan tutanı.» dedim.
Müteakiben İbni Ebî
Miileyke'ye rastladım, bana o da Âişe (Radiyallahû anha)'dan bu hadîsin mislini
rivayet etti.
İzah:
Enes r.a. rivayetini Buhari
«Kitabu's-Savm» da tahrîc etmiştir.
Bu rivayetler dahi
gerek lafız gerekse hüküm itibarı ile yukardakiler gibi seferde oruç tutmayı
caiz görmiyenler aleyhine delildirler.
Rivayetlerin umûmundan
anlaşılıyor ki seferde orucu terketmek vâcib değil, bir ruhsattır. Fakat
kudreti olanların oruç tutması yine de efdaldır. Zîra gördük ki rivayetlerin
birinde :
«Allahın size verdiği
bu ruhsatı tutun.» buyurulmuştur. Bu cümleden murâd Orucu tutmaya teşviktir.
Gerçi ravi mezkûr
cümleyi unutmuştur. Lâkin onu vaktiyle mevsuk bir râviden dinlemişse muhakkik
usûl-i fıkıh ulemâsı ile muhaddislere göre unutmasının hiç bir zararı yoktur.
Yalnız Kerhî ile ona tâbi olanlarca böyle bir hadîsle amel olunmaz.
Râvi, bir hadîs
sorulunca «Onu ben rivayet etmedim.» derse o bahîsle bütün ulemâya göre amel
caiz olmaz.