NUMARALI
HADİS-İ ŞERİF:
171 - (1155) وحدثني
عمرو بن محمد
الناقد. حدثنا
إسماعيل بن
إبراهيم عن
هشام
القردوسي، عن
محمد بن سيرين،
عن أبي هريرة
رضي الله عنه.
قال:
قال
رسول الله صلى
الله عليه
وسلم "من نسي
وهو صائم،
فأكل أو شرب،
فليتم صومه.
فإنما أطعمه
الله وسقاه".
{171}
Bana Amr b. Muhammed
En-Nâkıd rivayet etti. (Dediki); Bize İsmail b. İbrahim, Hişâmi Kurdusî'den, o
da Muhammed b. Sırin'den o da Ebû Hureyre (Radiyallahû anh)'dan naklen rivayet
etti. Ebû Hureyre şöyle demiş: Resûlullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) :
«Her kim oruçlu iken
unutur da, yiyip içerse orucunu tamamlasın. Zira onu ancak Allah doyurmuş ve
sulamıştır.» buyurdular.
İzah:
Bu hadîsi bütün Kütüb-i
Sitte sahipleri ile İbni Hibban az çok lafız farkıyla tahrîc etmişlerdir.
Tirmizî bu babda Ebû
Saîd ile Ümmü İshâk dan da rivayetler bulunduğunu kaydetmiştir.
Ebû Saîd hadîsini
Dârakutni tahric etmiştir. Metni şöyledir
«Her kim Ramazanda
unutarak orucunu bozarsa, ona kaza yoktur. Çünkü onu Allah doyurmuş,
sulamıştır.»
Ümmü İshak hadîsini
İmam Ahmed rivayet etmiştir. Bu hadîs-i şerif de şöyle denilmektedir
«Ümmü İshak, Resulullah
(Sallallahu Aleyhi ve Sellem)'in yanındaydı Nebi (Sallallahu Aleyhi ve
Sellem)'e bir kap tirit getirdiler. Onunla beraber Ümmü İshâk da tiritten yedi.
Resulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem)'in yanında Zülyedeyn de vardı.
Resulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) Ümmü İshâk'a etli bir kemik verdi.
Zülyedeyn :
— Yâ Ümmü İshak bundan ye, dedi. (Ümmü İshak
Demişki) :
— Ben o anda oruçlu olduğumu hatırladım. Âdeta
elim tutuldu. Elimi ne uzatabiliyor ne de çekebiliyordum. Bunun üzerine Nebi
— Sana ne oldu? diye sordu.
— Ben oruçlu idim, unuttum, dedim. Zülyedeyn :
Doyduktan sonra şimdi
mi aklına geliyor? dedi. Resulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) (Bana):
— Orucunu tamamladı. Bu ancak Allah'ın sana
gönderdiği bir rızıktır,» buyurdular.
Resulullah (Sallallahu
Aleyhi ve Sellem) 'in :
«Onu ancak
Allah.doyurmuş, sulamıştır.» buyurması, unutarak yeyip içen kimsenin niçin
orucu bozulmadığını ta'lildir. Zira' rızkı v»ren Allah'dır, bu babda kula bir
şey nisbet edilmez.
Unutarak yiyip içmekte
kulun bir te'siri yoktur .
Mefhûm-u muhalifi delil
kabul edenler bu hadîsle istidlal ederek harama rızık denilemeyeceğine kaail
olmuşlardır. Mu'tezile'nin mezhebi budur. Mes'ele usûl-i fıkıh ilminde münâkaşa
edilmiştir.
Hadîs-i şerif unutarak
yeyîp içmenin ve cima' etmenin orucu bozmadığına kaail olan ekseri ulemânın
delilidir.
imam A'zam, îmam Şafiî
ve Davud-i Zahiri'nîn mezhepleri de budur.
Rabîa ile imam Mâlik'e
göre unutarak yiyip içmek orucu bozar. Böylesine keffâret lâzım gelmezse de
kaza icap eder.
Atâ, Evzaî ve Leys.
cima'da kaza lâzım geleceğine, unuturak yemek bir şey icab etmediğine kaail
olmuşlardır.
îmam Ahmed b. Hanbel'e
göre unutarak cima' edene hem kaza hem keffâret lâzımdır. Unutarak yiyene bir
şey lâzım gelmez.