NUMARALI
HADİS-İ ŞERİF:
441 - (1352) حدثنا
عبدالله بن
مسلمة بن
قعنب. حدثنا
سليمان (يعني
ابن بلال) عن
عبدالرحمن بن
حميد ؛ أنه سمع
عمر بن
عبدالعزيز
يسأل السائب
بن يزيد يقول:
هل سمعت في
الإقامة بمكة
شيئا ؟ فقال
السائب: سمعت
العلاء بن
الحضرمي يقول:
سمعت رسول
الله صلى الله
عليه وسلم
يقول:
"للمهاجر
إقامة ثلاثة،
بعد الصدر،
بمكة" كأنه
يقول لا يزيد
عليها.
[ش
(للمهاجر
إقامة ثلاثة)
معنى الحديث
أن الذين
هاجروا من مكة
قبل الفتح إلى
رسول الله صلى
الله عليه
وسلم، حرم
عليهم
استيطان مكة
والإقامة بها.
ثم أبيح لهم،
إذا وصلوها
بحج أو عمرة
أو غيرهما، أن
يقيموا، بعد
فراغهم، ثلاثة
أيام. ولا يزيدوا
على الثلاثة].
{441}
Bize Abdullah b.
Meslemete'bni Ka'neb rivayet etti. (Dediki): Bize Süleyman yani İbni Bilâl Abdurrahmân
b. Humeyd'den naklen rivayet etti. Abdurrahmân, Ömer b. Abdi'I-A'zîzi, Sâib b.
Yezid'e şunu söylerken işitmiş :
«Mekke'de ikâmet
hususunda bir şey işittinmi?» Sâib :
— Alâ' b. Hadramî'yi:
— Ben Resulullah (Sallallahu Aleyhi ve
Sellem)'i.
(Muhacir için tavaf-ı
saderden sonra Mekke'de üç gün kalma hakkı vardır) buyururken işittim. Galiba
bundan fazla kalamaz demek istiyordu, cevâbını verdi.»
442 - (1352) حدثنا
يحيى بن يحيى.
أخبرنا سفيان
بن عيينة عن
عبدالرحمن بن
حميد. قال:
سمعت عمر بن
عبدالعزيز
يقول لجلسائه:
ما سمعتم في
سكني مكة ؟
فقال السائب
بن يزيد: سمعت
العلاء (أو
قال العلاء بن
الحضرمي) قال
رسول الله صلى
الله عليه
وسلم:
"يقيم
المهاجر
بمكة، بعد
قضاء نسكه،
ثلاثا".
{442}
Bize Yahya b. Yahya rivayet
etti. (Dediki): Bize Süfyân b. Uyeyne, Abdurrahmân b. Humeyd'den naklen haber
verdi. (Demişki): Ben Ömer b. Abdüazîz'i beraberinde oturanlara şunu söylerken
işittim:
«Mekke'de ikâmet
hususunda ne işittiniz? Bunun üzerine Sâib b. Yezîd şunu söyledi:
— Ben Alâ'dan yahut Ala'
b. Hadramî'den dinledim. (Dediki): Resûlullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem):
«Muhacir olan bir kimse
hacc ibâdetlerini edâ ettikten sonra Mekke'de üç gün ikâmet edebilir.»
buyurdular.
443 - (1352) وحدثني
حسن
الحلوانني
وعبد بن حميد.
جميعا عن يعقوب
بن إبراهيم بن
سعد. حدثنا
أبي عن صالح، عن
عبدالرحمن بن
حميد ؛ أنه
سمع عمر بن
عبدالعزيز
يسأل السائب
بن يزيد. فقال
السائب: سمعت
العلاء بن
الحضرمي يقول:
سمعت رسول
الله صلى الله
عليه وسلم
يقول:
"ثلاث
ليال يمكثهن
المهاجر
بمكة، بعد
الصدر".
{443}
Bize Hasanü'l-Hulvânî
ile Abd b. Humeyd hep birden Yâkub b. İbrahim b. Sa'd'dan rivayet ettiler.
(Demişki): Bize babam, Salih'ten, o da Abdurrahmân b. Humeyd'den naklen rivayet
etti. Abdurrahmân, Ömer b. Abdilazîz'i, Sâib b. Yezîd'e sorarken işitmiş. Sâib
şöyle demiş:
«Ben Alâ' b. Hadramî'yi
şöyle derken işittim:
Resulullah (Sallallahu
Aleyhi ve Sellem)'i:
(Üç gece vardır ki
muhacir olan bir kimse tavâf-ı saderden sonra bu gecelerde Mekke'de
kalabilir.) buyururken işittim.»
444 - (1352) وحدثنا
إسحاق بن
إبراهيم.
أخبرنا
عبدالرزاق. أخبرنا
ابن جريج.
وأملاه علينا
إملاء. أخبرني
إسماعيل بن
محمد بن سعد ؛
أن حميد بن
عبدالرحمن بن
عوف أخبره ؛
أن السائب ابن
يزيد أخبره ؛
أن العلاء بن
الحضرمي
أخبره عن رسول
الله صلى الله
عليه وسلم قال:
"مكث
المهاجر
بمكة، بعد
قضاء نسكه،
ثلاثا".
[ش
(ثلاثا) هكذا
هو في أكثر
النسخ
ببلادنا:
ثلاثا. وفي
بعضها ثلاث.
ووجه النصب أن
يقدر فيه
محذوف. أي
مكثة المباح
أن يمكث ثلاثا].
{444}
Bize îshâk b. İbrahim
rivayet etti. (Dediki): Bize Abdürrezzak haber verdi. (Dediki): Bize İbni
Cüreyc haber verdi; ve tertemiz yazdırdı. (Dediki): Bana İsmail b. Muhammed b.
Sa'd haber verdi. Ona da Humeyd b. Abdirrahmân b. Avf haber vermiş; ona da Sâib
b. Yezîd haber vermiş; ona da Alâ' b. Hadramî, Resulullah (Sallallahu Aleyhi ve
Sellem)'den naklen haber vermiş. Resulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) :
«Muhacirin hacc
ibâdetlerini edâ ettikten sonra Mekke'de kalacağı müddet üç gecedir.»
buyurmuşlar.
(1352) وحدثني
حجاج بن
الشاعر. حدثنا
الضحاك بن
مخلد. أخبرنا
ابن جريج،
بهذا
الإسناد،
مثله.
{…}
Bana Haecâc b. Şâir rivayet
etti. (Dediki): Bize Dahhâk b. Mahled, rivayet etti. (Dediki): Bize İbni Cüreyc
bu isnâdla bu hadîsin mislini lıaber verdi.
İzah:
Bu hadîsi Buhârî. Ebû
Dâvûd ve Tirmizî «Hacc» bahsinde; Nesâî «Hacc ve Namaz» bahislerinde; İbni Mâce
de namaz bahislerinde tahrîc etmişlerdir.
Mekke fethedilmezden
önce Mekke muhacirlerinin Mekke'de ikâmet etmeleri haram kılınmıştı. Sonraları
hacc ve Umre sebebiyle Mekke'ye girenlere hacc ibâdetlerini bitirdikleri vakit
Mekke'de yalnız üç gün kalmaları mubah kılındı. Nevevî‘ye göre bu hadîsin
mânâsı hicret edenlere Mekke'ye yerleşmenin haram kılınmasıdır. Kaadî İyad bu
kavli cumhûr-u ulemâ'dan rivayet etmiştir.
Ulemâ'dan bir cemaat
Mekke'nin fethinden sonra muhacirlerin Mekke'ye yerleşmelerini tecviz etmiş, bu
hadîsin hicretin vâcib olduğu zamanlara mahsus olduğunu söylemişlerdir.
Mekke'nin fethinden evvel Hicret'in vâcib olduğunda bütün ulemâ müttefiktir.
Nebi (Sallallahu Aleyhi ve Sellem)'e bizzat yardımda bulunmak için ashâb-ı
kiram'ın Medîne-i Münevvere'de yaşamaları îcab ediyordu. Muhacir olmayanların
istedikleri yerde yaşamaları bilittifâk caizdir.
Muhacirlere Mekke'de
kalmak için verilen üç günlük ruhsat ikâmet hükmüne girmez. onlar yine misafir
hükmündedirler.