NUMARALI
HADİS-İ ŞERİF:
25 - (1676) حدثنا
أبو بكر بن
أبي شيبة.
حدثنا حفص بن
غياث وأبو
معاوية ووكيع
عن الأعمش، عن
عبدالله بن مرة،
عن مسروق، عن
عبدالله قال:
قال
رسول الله صلى
الله عليه
وسلم (لا يحل
دم امرئ مسلم،
يشهد أن لا
إله إلا الله،
وأني رسول
الله، إلا
بإحدى ثلاث:
الثيب الزان.
والنفس
بالنفس.
والتارك
لدينه.
المفارق للجماعة).
[ش
(لا يحل دم
إمرئ مسلم) أي
لا يحل إراقة
دمه كله، وهو
كناية عن قتله
ولو لم يرق
دمه.
(إلا
بإحدى ثلاث)
أي علل ثلاث.
(الزان)
هكذا هو في
النسخ: الزان.
من غير ياء
بعد النون.
وهي لغة صحيح.
قرئ بها في
السبع. كما في
قوله تعالى:
الكبير
المتعال.
والأشهر في اللغة
إثبات الياء
في كل ذلك.
(والنفس
بالنفس)
المراد به
القصاص بشرطه.
(والتارك
لدينه
المفارق
للجماعة) عام
في كل مرتد عن
الإسلام بأي
ردة كانت.
فيجب قتله إن
لم يرجع إلى
الإسلام. قال
العلماء:
ويتناول أيضا
كل خارج عن الجماعة
ببدعة أو بغي
أو غيرهما.
وكذا الخوارج].
{25}
Bize Ebû Bekir b. Ebî
Şeybe rivayet etti. (Dediki): Bize Hafs b. Gıyâs ile Ebû Muâviye ve Veki',
A'meş'den, o da Abdullah b. Mürra'dan, o da Mesrûk'dan, o da Abdullah'dan
naklen rivayet etti. (Demişki): Resûlullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem):
«Allah'tan başka ilâh
olmadığına ve benim Resûlullah olduğuma şehâdet eden müslüman bir kimsenin kanı
ancak üç şeyden biri ile helâl olur:
1- Zina eden seyyib,
2- Cana karşı can,
3- Dînini terk edip,
cemaatten ayrılan!» buyurdular.
(1676) - حدثنا
ابن نمير.
حدثنا أبي. ح
وحدثنا ابن
أبي عمر.
حدثنا سفيان.
ح وحدثنا ابن
إبراهيم وعلي
بن خشرم. قالا:
أخبرنا عيسى
بن يونس. كلهم
عن الأعمش،
بهذا
الإسناد،
مثله.
{…}
Bize İbni Nuimeyr
rivayet etti. (Dediki): Bize babam rivayet etti. H.
Bize İbni Ebî Ömer de
rivayet etti. (Dediki): Bize Süfyân rivayet etti. H.
Bize İshâk b. İbrahim ile
Aliy b. Haşrem dahî rivayet ettiler. (Dedilerki): Bize îsâ b. Yûnus haber
verdi.
Bu râvilerin hepsi
A'meş'den bu isnâdla bu hadîsin mislini rivayet etmişlerdir.
26 - (1676) حدثنا
أحمد بن حنبل
ومحمد بن
المثنى
(واللفظ
لأحمد) قالا:
حدثنا عبدالرحمن
ابن مهدي عن
سفيان، عن
الأعمش، عن
عبدالله ابن
مرة، عن
مسروق، عن
عبدالله. قال:
قام
فينا فينا
رسول الله صلى
الله عليه
وسلم فقال
(والذي لا إله
غيره! لا يحل
دم رجل مسلم
يشهد أن لا
إله إلا الله،
وأني رسول
الله، إلا
ثلاثة نفر:
التارك
الإسلام،
المفارق
للجماعة أو
الجماعة (شك
فيه أحمد).
والثيب
الزاني. والنفس
بالنفس).
قال الأعمش:
فحدثت به
إبراهيم.
فحدثني عن
الأسود، عن
عائشة، بمثله.
{26}
Bize Ahmed b. Hanbel ile
Muhammed b. El-Müsennâ rivayet ettiler. Lâfız Ahmed'indir. (Dediler ki) : Bize
Abdurrahman b. Mehdî, Süfyân'dan, o da A'meş'den, o da Abdullah b. Mürra'dan, o
da Mesrûk'dan, o da Abduüah'dan naklen rivayet etti. (Demişki):
Resûlullah (Sallallahu
Aleyhi ve Sellem) aramızda ayağa kalkarak şöyle buyurdular:
«Kendisinden başka ilâh
olmayan Allah'a yemîn ederim ki, Allah'tan başka ilâh olmadığına ve benîm
Resûlullah olduğuma şehâdet eden müsIüman bir adamın kanı helâl olmaz. Ancak üç
kişi müstesna!
İslâm'ı terk eden,
cemaati bırakan yahut cemaatten ayrılan (burada Ahmed şekketmiştir) zina eden
dul ve cana karşı can!»
A'meş demiş ki: «Ben
bunu İbrahim'e rivayet ettim. O da bana Esved'den, o da Âişe'den naklen bunun
mislini rivayet etti.»
(1676) - وحدثني
حجاج بن
الشاعر
والقاسم بن
زكرياء. قالا:
حدثنا
عبيدالله بن
موسى عن شيبان،
عن الأعمش،
بالإسنادين
جميعا. نحو
حديث سفيان.
ولم يذكرا في
الحديث قوله
(والذي لا إله
غيره!).
{…}
Bana Haccâc b. Eş-Şair
ile Kaasim b. Zekeriyyâ da rivayet ettiler. (Dedilerki): Bize UbeyduUah b.
Musa, Şeyban'dan, o da A'meş'den her iki isnâdla birden Siifyân hadisi gibi
rivayette bulundu. Bunlar hadiste:
«Kendisinden başka ilâh
olmayan Allah'a yemîn ederim ki...» cümlesini zikretmemişlerdir.
İzah:
Bu hadîsi Buhâri ile
Tirmizî «Diyât» bahsinde; Ebû Dâvûd «Hudûd»da; Nesaî «Muharebe» ve «Kaved»
bahislerinde muhtelif râvilerden tahrîc etmişlerdir.
Hadîs-i şerifte bir
müslumanın ancak üç sebepten biri ile öldürülebileceği bildirilmektedir.
Birinci sebebi seyyibin zina etmesidir.
Seyyib: Bekâr olmayan
demektir. Bundan murâd —hâlen evli olsun olmasın— başından sahîh nikâh geçen
erkek ve kadındır. Henüz nikahlanmamış kıza Arablar «Bikr» derler.
Şeriat ıstılahında, başından
nikâh geçen erkeğe «Muhsan» kadına «Muhsane» denilir.
Muhsan: Kal'alanmış;
muhkem surette muhafaza altına alınmış mânâsına gelir. Nikâh insanı zinadan
muhafaza ettiği için evliye veya başından nikâh geçene bu isim verilmiştir.
îslâm hukukuna göre
muhsan olarak zina eden erkek ve kadının cezası taşlanarak öldürülmektir.
Taşlamaya hususî tabîri ile «Recim» denir. Muhsanın recim edileceğine, muhsan
olmayan zâniye de yüz dayak vurulacağına bütün ulemanın ittifakı vardır. Yeri
gelince bu hususta tafsilât verilecektir. îkinci sebep: Cana karşı candır.
Bundan murâd: Kısâsdır. Yâni haksız yere insan Öldüren kimsenin cezası ölümdür.
Hanefîler bu hadîsle istidlal ederek zimmî mukabilinde müslümanın, köle
mukabilinde hürrün öldürüleceğine kail olmuşlardır.
Üçüncü sebep : Dînini
terk ederek İslâm cemaatinden ayrılmaktır. îslâm dininden dönene «mürted»
denir. Bir erkek —meâzallah— dininden döner de küfründe ısrar ederse bütün
ulemânın ittifakı ile kendisine ölüm cezası verilir. İrtidâd eden kadının hükmü
dahî ekser-i ulemâya göre budur. îmam Âzam (Rahimehullah) kadınlarla çocukların
öldürülmesini yasak eden delilin umumu ile istidlal ederek: «İrtidâd eden kadın
öldürülmez.» demiştir.
Ulemâdan bazıları
hadîs-i şerifteki -cemaatten ayrılan- ifadesi ile istidlal etmiş; ve: icmâyla
sabit olan bir hükmü inkâr eden dînden çıkar! demişlerdir. Sahih kavle göre
dînden çıkmak için inkâr edilen hükmün namaz, oruç gibi zarurâtı dîniyyeden
olması lâzımdır.
Ulemâ bu hadîsin,
cemaatten ayrılan bâgîlerle haricîlere de şâmil olduğunu söylemişlerdir.
Hadîs-i şerîf ölüm cezasının bu üç hale münhasır olduğunu gösteriyor.
Îbnü'l-Arâbî bâzı Mâlikîler'-den naklen ölüm cezasının on sebeple
verilebileceğini söylemiş: «Fakat bunlar hiç bir surette bu üç şeyden hâriç
değildir. Çünkü sihir yapan, Allah'a, Nebi'ye veya Melekler'e söven kimse
kâfirdir...» demiştir. Hadîsin mensuh olduğunu söyleyenler de vardır.