NUMARALI
HADİS-İ ŞERİF:
141 - (1898) حدثنا
محمد بن
المثنى ومحمد
بن بشار
(واللفظ لابن
المثنى). قالا:
حدثنا محمد بن
جعفر. حدثنا
شعبة عن أبي
إسحاق؛
أنه
سمع البراء
يقول في هذه
الآية: {لا
يستوي القاعدون
من المؤمنين
والمجاهدون
في سبيل الله} [4
/النساء /95] فأمر
رسول الله صلى
الله عليه وسلم
زيدا فجاء
بكتف يكتبها.
فشكا إليه ابن
مكتوم ضرارته.
فنزلت: {لا
يستوي
القاعدون من
المؤمنين غير
أولي الضرر}.
قال شعبة:
وأخبرني سعد
بن إبراهيم عن
رجل، عن زيد
بن ثابت، في
هذه الآية: لا
يستوي
القاعدون من
المؤمنين.
بمثل حديث
البراء. وقال
ابن بشار في
روايته: سعد
بن إبراهيم عن
أبيه، عن رجل،
عن زيد بن
ثابت.
[ش
(ضرارته) أي
عماه. هكذا هو
في جميع نسخ
بلادنا:
ضرارته].
{141}
Bize Muhammed b. Müsennâ
ile Muhammed b. Beşşâr rivayet ettiler. (Lâfız İbni Müsennâ'nındır.)
(Dedilerki): Bize Muhammed b. Ca'fer rivayet etti. (Dediki): Bize Şu'be, Ebû
îshâk'dan naklen rivayet ettiki, kendisi Berâ'ı:
Mü'minlerden (evlerinde)
oturanlarla Allah yolunda mücâhede edenler bir değildir. [Nisa, 95] âyeti
hakkında şunları söylerken işitmiş:
Bunun üzerine Resûlullah
(Sallallahu Aleyhi ve Sellem) Zeyd'e emir verdi. O da bu âyeti yazmak için bir kürek
kemiği getirdi. Derken İbni Ümmi Mektûm ona körlüğünden şikâyet etti.
Müteakiben: Mü'minlerden özürlü olanlardan başka (evlerinde) oturanlar bîr
değildir. âyeti indi.
Şır'be demiş ki : Bana
Sa'd b. İbrahim de bir zâttan, o da Zeyd Sâbit'den naklen şu: Mü'minierden
(evlerinde) oturanlar bîr değildir. âyeti hususunda Berâ hadîsinin mislini
haber verdi.
İbni Beşşâr kendi
rivayetinde: Sa'd b. İbrahim, babasından, o bir zâttan, o da Zeyd b. Sabit'den
naklen., dedi.
142 - (1898) وحدثنا
أبو كريب.
حدثنا ابن بشر
عن مسعر. حدثني
أبو إسحاق عن
البراء. قال:
لما نزلت: لا
يستوي القاعدون
من المؤمنين.
كلمه ابن أم
مكتوم. فنزلت:
غير أولي
الضرر.
{142}
Bize Ebû Kureyb de
rivayet etti. (Dediki): Bize İbni Bişr, Mis'ar'dan rivayet etti. (Demişki):
Bana Ebû İshâk, Berâ'dan rivâyet etti. Şöyle demiş :
Mü'minierden (evlerinde)
oturanlar bir değildir... âyeti inince İbni Ümmi Mektûm onunla konuştu. Bunun üzerine :
Özür sahibi olanlardan
başka!, âyeti indi.
İzah:
Bu hadisi Buhâri
«Cibâd» ve «Tefsir» bahislerinde tahric etmiştir. Hadîsin Buhâri'deki
rivayetinden anlaşılıyor ki Zeyd b. Sabit (Radiyallahû anh) âyeti kemik üzerine
yazarken Abdullah b. Ümmi Mektûm gelmiş. Ve: «Yâ Resûlâllah, cihâda gücüm yetse
mutlaka cihâd ederdim!» bir rivayette: «Nasıl olur! Ben â'mâyım!» Bunun üzerine
vahîy gelmiş, demiş. Hz. Abdullah â'mâ idi. Nebi (Sallallahu Aleyhi ve Sellem)
efendimizin müezzinlerindendîr.