NUMARALI
HADİS-İ ŞERİF:
38 - (1942) وحدثنا
محمد بن
عبدالله بن
نمير. حدثنا
أبي وحفص بن
غياث ووكيع عن
هشام، عن
فاطمة، عن
أسماء، قالت:
نحرنا
فرسا على عهد
رسول الله صلى
الله عليه وسلم،
فأكلناه.
[ش
(فرسا) الفرس
يطلق على
الذكر
والأنثى].
{38}
Bize Muhammed b.
Abdillah b. Numeyr rivayet etti. (Dediki): Bize babamla Hafs b. Giyâs ve Veki',
Hişam'dan o da Fatima'dan, o da Esmâ'dan, naklen rivayet ettiler. Esma şöyle
demiş:
— Biz Resûlullah
(Sallallahu Aleyhi ve Sellem) zamanında bir at keserek yedik.
(1942) - وحدثناه
يحيى بن يحيى.
أخبرنا أبو
معاوية. ح وحدثنا
أبو كريب.
حدثنا أبو
أسامة. كلاهما
عن هشام، بهذا
الإسناد.
7
- باب: إباحة
الضب.
{…}
Bize bu hadisi Yahya b.
Yahya dahi rivayet etti. (Dediki): Bize Ebû Muaviye haber verdi. H.
Bize Ebû Kureyb de
rivayet etti. {Dediki): Bize Ebû Usame rivayet etti. Her iki râvî Hişâm'dan bu
isnadla rivayette bulunmuşlardır.
İzah:
Cabir hadisini Buhari «Megazî»
ve «Zebâyıh» bahislerinde; Ebû Dâvud «et'ime»'de; Kesâî «Sayd» ile «Velime»
bahislerinde tahrîc ettikleri gibi Esmâ hadisini Buhari, Nesâî ve îbnü Mâce
«Zebâih» bahsinde muhtelif râvilerden tahric etmişlerdir.
At etinin yenilip
yenilmiyeceği hususunda ulema ihtilaf etmişlerdir. Yenilir deyenlerin delili bu
rivayetlerdir. Hanefıler'den imam Ebû Yûsuf ile imam Muhammed'le diğer mezheb
imamlarından imam Şafiî imam Ahmed, Ebû Sevr, Leys, ibnül Mübarek, îbnü Sîrîn,
Hasen-i Basri. Ata', Esved b. Yezid Şureyh, ibrahim Nehâî, Hammâd b. Süleyman.
Saîd b. Cübeyr, Dâvûd-u Zahirî ve cumhur ulemâ at etinin mubah olduğuna
kaildirler. Bu kavil Ashabı Kiramdan Abdullah b. Zübeyr, Yedâle b. Ubeyd, Enes
b. Malik. Esma binti Ebî Bekir ve Süveyd b. Gafele hazerâtından naklolunmuştur.
Başta ibnü Abbas
(Radiyallahû anh) olmak üzere bir taife bunu mekruh görmüştür. O halde bu
keraheti bâzıları tahrimiyye bazıları da tenzîhiyye diye rivayet etmişlerdir.
imam Azam'la imam Mâlik'in ve Hatem'in mezhebleri de budur. Ebu Hanife: «At
etini yiyen günahkâr olur ama buna haram ismi verilemez» demiştir. Hz. imam'ın
bu hükme varması atın pis olduğuna inandığı için değil neslinin tükenmesi
mülahazasına metnidir. Çünkü at harb âletidir. Bunların delilleri.
«Atları katırları ve
eşekleri de binesiniz dîye bir de zînet için yaratmıştır» âyeti kerimesi ile
îbni Mâce'nin rivayet ettiği Halid îbni Velid hadisesidir. Mezkûr hadise:
«Resûlullah (Sallallahu
Aleyhi ve Sellem) at, katır ve eşek etleriyle yırtıcılardan azı dişlileri
yemekten men etti.» denilmektedir. Bu hadîsi Ebû Davud ile Nesâî de tahric
etmişlerdir. Ancak hadîs ulemâ tarafından zayıf görülmüş. Hattâ bazıları nesh
edildiğine bile kail olmuşlardır. Bununla beraber Allâme Ayni şöyle demektedir:
«Hâlid hadisinin senedi güzeldir. Bundan dolayıdır ki Ebû Dâvûd onu kitabına
aldığı vakit sükût etmiştir. Binaenaleyh ona göre bu hadis hasendir»
Hadisin bir rivayetinde
«bir at boğazladık» diğerinde «bir at kestik» deniliyor. Kesmek ameliyesi çene
altından, boğazlamak ise göğüsten yapıldığına göre iki rivayetin arasını bulmak
için bunların ayrı ayrı iki vak'a olduğuna hükmedilir. Kesmekle boğazlamak
sözlerinden birinin mecaz olarak kullanılması da mümkündür. Bu taktirde vak'a
birdir. Ulemâdan bâzıları: «Kesme hususunda atın hükmü sığırın hükmü gibidir»
demiş. Bununla atın hem boğazlanmasının hem de kesilmesinin caiz olduğunu
anlatmak istemişlerdir. Fakat kesmek efdaî görülmüştür.