NUMARALI
HADİS-İ ŞERİF:
110 - (2023) وحدثنا
عمرو الناقد.
حدثنا سفيان
بن عيينة عن الزهري،
عن عبيدالله،
عن أبي سعيد،
قال:
نهى
النبي صلى
الله عليه
وسلم عن
اختناث الأسقية.
[ش
(اختناث
الأسقية) وقال
في الرواية
الأخرى:
واختناثها أن
يقلب رأسها حتى
يشرب منه.
وأصل هذه
الكلمة
التكسر
والانطواء.
ومنه سمى
الرجل
المتشبه
بالنساء، في
طبعه وكلامه
وحركاته:
مخنثا].
{110}
Bize Amru'n-Nâkid
rivayet etti. (Dediki): Bize Süfyân b. Uyeyne, Zührî'den, o da Ubeydullah'dan,
o da Ebû Saîd'den naklen rivayet etti. Ebû Saîd :
Nebi (Sallallahu Aleyhi
ve Sellem) tulumların hünsalaştırilmasım
yasak etti, demiş.
111 - (2023) وحدثني
حرملة بن
يحيى. أخبرنا
ابن وهب.
أخبرني يونس
عن ابن شهاب،
عن عبيدالله
بن عبدالله بن
عتبة، عن أبي
سعيد الخدري؛
أنه قال:
نهى
رسول الله صلى
الله عليه
وسلم عن
اختناث الأسقية:
أن يشرب من
أفواهها.
{111}
Bana Harmele b. Yahya da
rivayet etti. (Dediki): Bize ibni Vehb haber verdi. (Dediki): Bana Yûnus ibni
Şihâb'dan, o da Ubeydullah b. Abdillah b. Utbe'den, o da Ebû Saîd-i Hudrî'den,
naklen haber verdi ki, şöyle demiş :
Resûlullah (Sallallahu
Aleyhi ve Sellem) tulumların hünsalaştırilmasını, ağızlarından içilmesini yasak
etti.
(2023) - وحدثناه
عبد بن حميد.
أخبرنا
عبدالرزاق.
أخبرنا معمر
عن الزهري،
بهذا الإسناد،
مثله. غير أنه
قال:
واختناثها أن
يقلب رأسها ثم
يشرب منه.
{…}
Bize bu hadîsi Abd b.
Humeyd de rivayet etti. (Dediki): Bize Abdürrezzâk haber verdi. (Dediki): Bize
Ma'mer, Zührî'den bu isnadla bu hadîsin mislini haber verdi. Yalnız o:
«Tulumların hünsalaştırılması
ağzı aşağı çevrilerek o sudan içmektir.» demiştir.
İzah:
Bu hadîslerden Ömer b.
Ebî Seleme rivayetini Buhâri «Et’ime»; Ebu Saîd rivayetini «Kitâb'ul-Eşribe»
de; Ebu Dâvud, Tirmizî ve İbn-i Mace aynı rivayeti «Kitâb'ul-Eşribe»'de
muhtelif râvilerden tahrîc etmişlerdir.
Bütün bu hadîsler yemek
yerken besmele çekilmesine ve yemeğin sağ elle yenilmesine delâlet
etmektedirler. Sol elle yemenin şeytan işi olduğu bildirildiğine göre hadîsin
zahiri şeytanın eli olduğunu, onun da yeyip içtiğini göstermektedir. Ulema bu
hususta ihtilâf etmişlerdir. Tiybî'ye göre şeytanın sol elle yeyip içmesi
insanlardan olan yardımcılarını buna sevk etmesidir. Maksadı sâlih kullara
zarar vermektir. Bâzıları burada hadîsin zahiri mânâsından ayrılmaya sebep
görmemiş : «Evlâ olan, haberi zahiri mânâsı üzere bırakmak ve şeytan hakikaten
yer içer demektir. Çünkü akıl bunu imkânsız görmez. Hadîsle de sabit olmuştur.
Binâenaleyh te'vile ihtiyaç yoktur.» demişlerdir.
Kelâbâdî şöyle diyor :
«Şeytan bir cisimdir. Onun sağ eli olabilir. Lâkin sağ eliyle yemek yemez.
Çünkü onun yaratılışı aksine çevrilmiştir. Nebi (Sallallahu Aleyhi ve Sellem)
de onun yaptığı gibi yapmaktan men etmiştir. İnsanın solu uğursuzdur,
denilebilir. Buna delil Nebi (Sallallahu Aleyhi ve Sellem)'in sol eli
taharetlenmek için tâyin buyurması ve kıyamet gününde kâfire kitabının solundan
verilmesidir. Binâenaleyh şeytanın her iki eli sol olabilir. Zira kendisi
uğursuzdur. Nebi (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) yemeğin bereketi gitmesin diye
mümine sol eliyle yemesini yasak etmiştir.» Nevevî de diyor ki: «Bu ve bundan
sonraki hadîsler de sağ elle yiyip içmenin müstehab, sol elle yiyip içmeninse
mekruh olduğuna delil vardır. Nâfi buna alıp vermeyi de ziyâde etmiştir. Fakat
bu hüküm sağ elle yiyip içmeye hastalık, yara ve daha başka bir özür olmadığına
göredir. Özür bulunursa sol elle yemekte, içmekte kerahet yoktur.»
Aynî şeytanlar hakkında
ulemâdan üç kavil naklediyor. Birinci kavle göre şeytanların bir kısmı yeyip
içerler. İkinci kavle göre bir kısım şeytanlar yemezler içmezler. Üçüncü kavle
göre bütün şeytanlar yeyip içerler. Aynî bu üçüncü kavil için itibardan
sakıttır, diyor. Hadîsin Seleme rivayetlerinden bîrinde bir adam diye
bahsedilen zat Büsr b. Râî El-Ayr'dır. Bu zat meşhur bir sahâbîdir.
Kaadî İyad hadîste onun
hakkında:
«Onu ancak kibir men
etti.» buyurulmasına bakarak onun bir münafık olduğuna hükmetmek istemişse de
bu doğru değildir. Zira mücerret kibir ve muhalefet münafık olmayı gerektirmez.
Ancak buradaki emir vücub içinse ona itaat etmediğinden dolayı günahkâr olur.
Hz. Ömer b. Ebî Seleme:
«Ben Resûlullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem)'in terbiyesi altındaydım» demekle
onun üvey oğlu olmak şerefine erdiğini anlatmak istemiştir. Çünkü annesi Ümmü
Seleme «Ezvâcı Tahirat»'tandır.
Hadîsin son
rivayetlerinde zikri geçen ihtinas kelimesinin asıl mânâsı kırılıp bükülmek,
kırıtmaktır. Bundan dolayı tabiat ve konuşmasında kadınlara benzeyen erkeklere
muhannes, hem erkeklik hem de kadınlık uzvu olan insanlara da hünsa derler.
Burada bu kelimeden murad tulumu ağzı aşağı çevirerek ondan su içmektir. Ulemâ
buradaki nehyin haram değil, keraheti tenzihiye ifade ettiğinde müttefiktirler.
Nehye sebep tulumun içinde zehirli veya zararlı bir madde olup da görmeden
içenin karnına gitmesi ihtimâlidir, deniliyor.