KOYUNLARDA FAZLALIK
İmam Şafii (Allah rahmet
etsin) şöyle dedi: Adamın kırk koyunu varsa ve hepsi de (seniyye) ön iki süt dişini
düşürmüş (yani bir yaşını doldurmuş) ise zekat toplama görevlisi, koyunların
sahibine, zekat olarak keçi verecekse seniyye olarak vermesini, şayet koyun
verecekse (Cezea) altı ayını doldurmuş olanını vermesini şart koşar. Ama
gönüllü olarak daha büyük bir koyun vermesi başka. Bu durumda kabul etmesi
gerekir. Çünkü zekat toplama görevlisi, mal sahibini zekat olarak vereceği
hayvanı sürüsünün dışından temin etmeye mecbur ederse, adamın malında fazlalık
bırakmış olur.
İmam Şafii (Allah rahmet
etsin) şöyle dedi: Zekat nisabını bulan davar sürüsünün tamamı altı ayını
doldurmuş veya sağımlık ise ya da süt verdikleri yavruları varsa aynı hükme
tabi olurlar. Çünkü bunların tümü içinde zekat verilecek bir tür yoktur, çünkü
zekat olarak verilecek türden üstündürler. Yine tekeler de daha üstün oldukları
için aynı kategoride değerlendirilirler.
İmam Şafii (Allah rahmet
etsin) şöyle dedi: Eğer sayıları zekat nisabına yeten davar sürüsünün tamamı
kesim için ayrılmış semizlik iseler mal sahibi zekat olarak verilecek bir
hayvanı bulmakla yükümlü tutulur. Ama adamın elindeki hayvanlardan birini
gönüllü olarak vermesi başka. Adam elindeki hayvanlardan birini, zekat olarak
vermekle yükümlü olduğu yaştan daha yukarı olduğu halde vermek isterse, kusurlu
olmaması şartıyla kabul edilir. Eğer kusuru olan bir hayvanı verirse ve malının
içinde sağlam hayvanlar da varsa kabul edilmez.
İmam Şafii (Allah rahmet
etsin) şöyle dedi: Adam, vermekle yükümlü olduğu hayvandan daha değerli, ama
kusuru bulunan bir hayvanı zekat olarak vermek isterse, eğer bu hayvanın kurban
edilmesi caiz değilse, kabul edilmez. Ama kurban olarak kesilmesi caiz ise
kabul edilir. Teke olması başka. Teke, hiçbir halde zekat olarak kabul edilmez.
Çünk ü davarların zekatı olarak erkek hayvan verilmez.
İmam Şafii (Allah rahmet
etsin) şöyle dedi: Sığırda da durum farklı değildir, sadece bir özellikte
farklılaşıyor: Sığırın zekatı olarak yaşlı bir sığır verilmesi gerekiyorsa,
sığırlar da erkek iseler, yavrulu sığır yerine veriliyorsa ve ondan da iyiyse,
o zaman erkek sığırın zekat olarak verilmesi geçerli olur. Ama sığırların
zekatı olarak dişi bir sığırın verilmesi gerekiyorsa, onun yerine erkek sığır
verilmesi kabul edilmez.
Rebi' şöyle diyor: Öyle
zannediyorum ki ibare "yaşlı sığır yerine yavrulu sığır veriliyorsa"
şeklinde olmalıdır. Bu, katibin hatasıdır. Çünkü ifadenin sonu yavrulu sığır
olduğuna delalet ediyor.
İmam Şafii (Allah rahmet
etsin) şöyle dedi: Deve, bu anlamda koyun ve sığırdan farklıdır. Develerle
ilgili olarak zekat toplama memuru, farz olandan daha yaşlı olanı alır ve
farkını geri verir veya daha genç olanı alır ve farkını geri vermez. Koyun ve
sığırda farkı geri vermek diye bir şey yoktur. Mal sahibi, dişi kıymetinde bir
erkek sığın veya koyunu zekat olarak verirse kabul edilmez. Ancak zekat olarak
dişi vermesi gerektiğinde dişi alınır ve erkek vermesi gerektiğinde erkek
alınır. Özellikle sürü için geçerlidir, çünkü sadaka olarak verilmesi caiz olan
hayvanın en üstünü erkektir. Sürünün tamamı erkeklerden meydana gelmediği
sürece dişi yerine zekat olarak erkek verilmez. Bütün sürü erkekse zekatı erkek
olarak verilir. Mal sahibi gönüllü olarak vermesi gereken hayvanın yaşından
daha yukarı yaşta olan birini, herhangi bir zorlama ve vereceği hayvanda da bir
eksiklik olmaksızın verirse kabul edilir.
Sonraki için tıkla: