RÜKU'DA VE BAŞKA
YERLERDE TEKBiR GETİRME
Bize Rebi', İmam
Şafii'nin şöyle dediğini haber verdi: Bize Malik şöyle haber verdi: İbn Şihab,
Ali b. Hüseyin'in şöyle dediğini nakletti: "Resulullah (s.a.v) namaz
kılarken her eğilip kalktığında tekbir getirirdi. Namazına, Allah (c.c)'ın
huzuruna varıncaya kadar, bu hal üzere devam etti. " Tahric: Taberi, Namaz 1/76 no: 17
Bize Rebi', İmam
Şafii'nin şöyle dediğini haber verdi: Bize Malik şöy le haber verdi: İbn Şihab,
Ebu Seleme'den; o da Ebu Hureyre' den şöyle nakletti: Ebu Hureyre, onlara imam
olduğu zaman her eğilip kalktığında tekbir getirirdi. Namazını bitirdikten
sonra "Allah'a andolsun ki, size kıldırdığım namaz, Resulullah (s.a.v)'in
namazına benzer bir namazdır." derdi. Tahric:
Taberi, Namaz 1/76 no: 20; Buhari, Ezan 1/255 no: 785; Müslim, Namaz 1/293 no:
27/392
İmam Şafii (Allah rahmet
etsin) şöyle dedi: Kişinin münferit yahut imam yahut imamın arkasında namaz
kıldığı yerde rükua yahut secdeye giderken veya rükudan kalkarkenki tekbirleri
ve (rükudan kalkarken) "Semia Allahu limen hamidah" ve (secdeye
inerken) "Rabbane ve leke'l-hamd" demeyi terk etmesini sevmem. Zikri
geçen yerlerde tekbir getirmeden geçecek olursa, söz konusu yerleri geçtikten
sonra tekbir getirmesi gerekmez. Tekbir getirmesi gereken yerde tekbiri terk
eden kişi, tekbirin kazasını başka yerde yapamaz.
Ebu Muhammed Rebi' b.
Süleyman şöyle dedi: Kitabın bu kısmı bana ulaşmıştır. Onu Buveyti'den duydum.
Ayrıca bunu, İmam Şafii'nin sözlerinden de bilmekteyim.
İmam Şafii (Allah rahmet
etsin) şöyle dedi: Kişi rükfıa inmek istediğinde, tekbire ayaktayken başlar ve
rükfıa inerken ona devam etmiş bir halde iner. Başını rükfıdan kaldırmak
istediğinde sözüne şöyle başlar: "Semia Allah'u limen Iıamidalı" Buna
rükfıdan doğruluncaya kadar devam eder. Rükfıdan doğrulup "SemiaAllah'u
limen Iıamidalı" demeyi bitirince şöyle der: "Rabbane ve
leke'l-hamd" Secdeye varacağı zaman da tekbire ayaktayken başlar; tekbire
başlamasıyla beraber secdeye doğru harekete geçer ve secdeye varmasıyla beraber
tekbiri bitirmiş olur.
Kişinin, başlamış olduğu
tekbiri secdede bitirmesi halinde bunun herhangi bir mesuliyeti yoktur. Ama
müstehab olan, secdeye varmadan önce tekbiri bitirmiş olmasıdır. Secdeden
başını kaldırmasıyla beraber tekbire başlar ve (iki secde arasında) oturmasıyla
beraber de tekbiri bitirir. Tekrar secdeye varmak için davrandığında tekbire
oturduğu yerden başlar ve secdeye varmadan önce tekbiri bitirir. Bu uygulamayı
namazın tamamında tekrar eder.
Tekbiri getirirken izah
ettiğim gibi -yani- şöyle yapar: Tekbiri, açık ve anlaşılır şekilde getirir;
lüzumundan fazla uzatmaz ve hakkından az olmayacak şekilde de kısaltmaz. Bu
şekilde getirilen tekbir, geçerli bir tekbirdir. Namazdaki iftitah tekbirinin
dışında kalan tekbirleri, "Sema i Allah'u limen Iıamidalı" demeyi ve
rükfı ile secdelerdeki tesbihatı (subhane rabbiyela'la, subhane rabbiyelazim)
terk etmek, namazın iadesini gerektirmez.
Bunları, Kitap ve
sünnetin delillerine dayanarak söylemekteyim. Allah (c.c) şöyle buyurmaktadır:
"Ey iman edenler, rükfi edin, secde edin, Rabbinize kulluk edin ve hayır
işleyin ki kurtuluşa eresiniz." (Hac, 77) Rükli ve secdede başka bir şey
zikredilmediğinden dolayı farz, rükli ve secde içindir. Kim rükli ve secdeyi
yerine getirirse, bu husustaki farzı yerine getirmiş olur. Bunlardaki tesbihat
ise ihtiyari sünnettir. Aynı şekilde, abdest alırken yüzün yıkanması sırasında
mazmaza ve istinşak yapmak (ağza ve burna su vermek) için de, aynı şeyi
söyledik. Yani yüzü yıkamak farzdır, mazmaza ve istinşak yapmak farz değildir.
İmam Şafii (Allah
rahmetetsin) şöyle dedi: Resulullah (s.a.v), namazını iyi kılamayan birisini
gördü ve namazı iade etmesini emretti. Adam kalkıp namazını iade etti. Ama
namazını yeniden iade etmesini emretti. Adam şöyle dedi: "Ey Allah'ın
Resulü! Bana nasıl namaz kılacağımı öğret." Bunun üzerine Resulullah
(s.a.v) ona rükli, secde, bunlardan kalkma ve iftitah tekbirini öğretip şöyle buyurdu:
"Bunları yerine getirirsen namazzn tamam olur. " Ona rükuda ve
secdede ne söyleyeceğini, iftitah tekbirinin dışında kalan tekbiri ve
"Semia Allah'u limen Iıamidalı" demeyi öğretmemiştir. Ona
-yukarıdazikri geçenleri kastederek - şöy le buyurmuştur: "Bunları yerine
getirirsen namazzn tamamlanmış olur. Bunlardan eksik yaptıklarında, namazzndan
eksiitmiş olursun. " Ona, terk etmesi halinde namazının geçerli olmayacağı
şeyler öğrettiği anlaşılmaktadır. İhtiyari şeyler ise, zikri geçenlerin dışında
kalmaktadır. Bkz. Malik, K. Salat, Namaza başlama
Sonraki için tıkla: