ENGİZİSYON :
Engizisyon (Latince:inquisitio, soruşturma), Katolik Kilisesine
bağlı bir mahkeme sistemi idi. Gerek kararları, gerek siyasi ve dini görüşleri
nedeniyle üç büyük engizisyon adından çok söz ettirdi. Ortaçağ, İspanyol ve
Hırvat engizisyonu.
Orta Çağ Engizisyonu Orta
çağda olduğu için böyle bir isim almıştır...
İspanyol Engizisyonu
İspanyol Engizisyonu ise, Castilla kraliçesi I. Isabella'nın
ısrarı üzerine, Papa IV. Sixtus tarafından 1483 yılında onaylandı.
Müslümanlar'la Yahudiler'in hristiyanlaştırılması hedeflenmişti. Bu nedenle,
200.000'e yakın Yahudi, 1492 yılında İspanya'yı terk etti. Bir çoğu da Osmanlı
İmparatorluğuna sığındı. Müslümanlara ise yapılan anlaşmalar gereği başlarda
iyi muamelede bulunulmuş ise de bu durum 10 yıl bile sürmemiştir. Yüzbinlerce
Arap kökenli ya da bugün İspanya olarak bildiğimiz bölgenin yerli halklarından
oluşan Müslümanlar ile Yahudiler engizisyon mahkemelerinde katledildi veya
görünürde Hıristiyan olarak morisko denilen grupları oluşturdular. Sonraki
dönemlerde asimile edilemeyenlerin tamamı Kuzey Afrika başta olmak üzere
dünyanın diğer yerlerine sürülmüştür.
Roma Engizisyonu, Roma Katolik Kilisesi'nin savunduğu öğretiyi
korumak için Papa III. Paulus tarafından 1542'de kuruldu. Genel olarak
Calvinizm'e ve Lutherciler'e savaş açtı. Roma Engizisyonu, cadılık ve
büyücülükle de uzun yıllar mücadele etti. Bir manastıra ya da piskoposun
sarayına yerleşen engizisyon sorgucusu, daha sonra halkı kilisede toplayıp uzun
bir vaaz veriyordu. Amaç; yerel halkla ilişkileri sıcaklaştırmak ve onların
güvenini kazanmaktı.
Hırvat engizisyonu: Hırvat devletinin iç soruçturmaları.