ABDRST’İN
FARZLARI
Abdestin
farzı altıdır:
1) Niyet.
Küçük hades halini kaldırmaya veya abdestle yapılması
mubah olan Kur'an-ı Kerim'e dokunmak... gibi bir fiile veya abdestin farzlarını eda etmeye niyet
etmek farzdır. En sahih kavle göre, idrarı tutamama gibi hades
hali devam eden kişinin, hades halinin giderilmesine
niyet etmeden sadece istibaheye (namaz kılma ruhsatım
elde etmeye) niyet etmesi yeterlidir. "Namaz kılmayı mubah etmeye niyet
ettim." demek gibi.
Bir
kimse, serinlemek kasdı ile suya dalar ve muteber bir
niyet söylerse, en sahih kavle göre abdesti sahihtir. Serinlemek niyetiyle suya
dalar da Kur'an'ı okumak gibi
kendisi için abdest almak sünnet olan bir işe niyet ederse, en sahih kavle göre
abdesti sahih olmaz.
Niyetin
yüzün ilk cüz'ü yıkanırken söylenmesi vacibtir. Zayıf
kavle göre ise, niyeti yüzü yıkamadan önce yapılan bir sünnet (meselâ mazmaza ve istinşak) ile birlikte
söylemek yeterlidir. En sahih kavle göre, niyeti azalara dağıtarak (meselâ yüzü
yıkarken; yüzümden hades halinin giderilmesine niyet
ettim şeklinde) abdestin sonuna kadar her uzuv için ayrı ayrı
söylemek caizdir.
2) Yüzü
yıkamak: Yüzün uzunlamasına sınırı, çoğunlukla baştaki saçın bulunduğu noktadan
(alının üst kısmından) başlayıp, çene kemiklerinin birleştikleri noktanın
altına kadar devam eder. Her iki kulak arasında kalan kısım ile kakülün örttüğü
alın kısmı bu sınıra dahildir. Keza en sahih kavle
göre, kulak köklerinin üzerinde bulunan tüysüz beyaz kısım da yüzden sayılır.
Alnın her iki tarafındaki beyazlık yüze tabi değildir. Bu iki beyazlık, alnın
iki yanından kafaya doğru çekilen iki beyazlıktır. Ben diyorum ki; kulak
köklerinde bulunan tüysüz beyaz kısım yüz'den sayılır. Alimlerin
çoğu bu görüşün sahih olduğunu söylemişlerdir. Allah daha iyi bilir.
Kirpik,
kaş, favori, bıyık, yanak tüyü ve alt dudağın kıllarını ve derisini yıkamak vacibtir. Zayıf kavle göre, kılı sık olan alt dudağın
derisini yıkamak vacib değildir. Seyrek olan sakalı
kirpiklerde olduğu gibi derisiyle yıkamak vacibtir.
Şayet sakal sık ise sadece dış kısmını yıkamak vacibtir.
Bir kavle göre, yüzün hududunu aşan sakalı ve diğer kılları yıkamak vacib değildir.
3)
Dirseklerle beraber elleri yıkamak Elinin bir kısmı kesilmiş olan kimsenin
abdest alırken elinin geri kalan kısmını yıkaması va-cibtir. Şayet eli dirsekten kesilmiş ise, meşhur kavle göre
pazı kemiğinin uç kısmını yıkaması vacibtir. Eli
dirseğin üst kısmından kesilmiş ise, pazı kemiğini yıkaması sünnettir.
4) Başı
mesh etmek:Mesh denebilecek kadar başın derisini veya
başın sınırını aşmayan bir kılı mesh etmek yeterlidir. En sahih kavle göre,
mesh yerine başı yıkamak veya çekmeksizin eli kafaya koyup kaldırmak da mesh
için yeterlidir.
5) Mafsal
yumru kemikleriyle birlikte ayakları yıkamak.
6) Azaları belirtilen sıraya göre; önce yüzü,
sonra elleri yıkamak, başı mesh etmek ve daha sonra da ayakları yıkamak.
Abdestsiz
bir kimse yıkanmak için suya dalar ve tertibi mümkün kılacak kadar beklerse, en
sahih kavle göre abdesti sahihtir. Suya dalıp hemen çıkarsa abdesti sahih
olmaz. Ben diyorum ki; en sahih kavle göre suya dalarak beklemeden çıkanın
abdesti sahihtir. Allah daha iyi bilir.