MUĞNİ’L-MUHTAC

TAHARET  /  NECİS MADDELER

 

A. SARHOŞ EDİCİ SIVILAR

 

Necasetler şunlardır: Her türlü sarhoş edici sıvı necistir.

 

a. Sarhoş edici sıvıların kapsamına giren maddeler

 

Nevevi'nin ifadesi şarabı kapsar. Şarap üzüm suyunun kaynatılarak üçte ikisinin gitmesinden sonra geriye kalan üçte birlik kısmından yapılan sarhoş edici bir içecektir. Bu, üzüm suyu dokunulmazlık hakkına sahip bir madde bile olsa böyledir.

 

Nevevi'nin ifadesi nebizi de kapsar. Nebiz yaş hurma vb. meyve sularından yapılan bir tür içkidir.

 

Şarabın haram olmasının delili şu ayettir:

Ey iman edenler! Şarap, kumar, dikili taşlar ve fal akları ancak, şeytan işi birer pisliktir. Onlardan kaçının ki kurtuluşa eresiniz. [Milide, 6]

 

"Rics" sözcüğü din terminolojisinde necis şeyanlamına gelir.

 

Ayette sayılan diğer şeylerin necis olmadığı konusunda icma bulunduğundan(icma 13) geriye necis olarak şarap kalmıştır.

 

Şeyh Ebli Hamid içkinin necis olduğuna icmayı delil getirmiştir.

Burada kastedilen icma, sahabe icması olarak yorumlanmıştır.

 

El-Mecmu'da belirtildiğine göre İmam Malik' in hocası Rebia şarabın temiz olduğu görüşünü kabul etmiştir. Bazıları bu görüşü Hasan-ı. Basri ve Leys'ten de nakletmiştir.

 

Bazıları şarabın necis olduğuna delil olarak şunu zikretmişlerdir: Şayet dünyadaki şarap [da ahretteki şarap gibi] temiz olsaydı, ahiretteki şarabın temiz olduğunu söyleyerek bunu bir lütuf olarak gösteren ayetin [haşa] bir hükmü kalmayacaktı. Oysa Allah (celle celalühü) şöyle buyurmuştur: "Rableri onlara [cennetliklere] tertemiz bir şarap içirecek" [İnsan, 21]. Dünyadaki şarabın aksine ahiret şarabının ne kadar temiz olduğunu ifade etmek için ayette ondan "tahlir" diye bahsedilmiştir.

 

Nebizin haram olmasının delili ise, sarhoş edici şeylerden uzaklaşmayı ifade eden nasların yanında nebizin şaraba kıyas edilmesidir. (Kıyas)

 

Ebu Hanife buna muhalefet etmiştir. Bizim delilimiz belirttiğimiz hususlardır.

Dokunulmazlığı bulunan şarap, Rafii ve Nevevi "gasp" konusunda "şarap yapma amacı olmaksızın sıkılan şaraptır" demişler, rehin konusunda da "arı kovanı için sıkılan şaraptır" demişlerdir. Birincisi daha isabetli ve daha geneldir.

 

Nevevi'nin sarhoş edici maddeleri "sıvılar" diye kayıtlaması onun kendi tasarrufu olup bunu ayrıca belirtmemiştir. Bu kayıt getirilmekle banotu vb. sarhoş edici otlar dışarıda bırakılmıştır. Bunlar haram olsa bile necis değildir. Bu görüş ed-Dekaik'te belirtilmiştir.

 

[Soru]: Nevevi'nin "aslen sıvı" diye kayıt koyması gerekirdi. Çünkü katılaşmış şarap ve eritilmiş ot Nevevi'nin tarifinin dışında kalmaktadır.

 

[Cevap]: Şarap aslen sıvıdır. Onun sıvı halde iken necis olduğuna hükmedilmiştir. Eritilen otun aksine şarabı temizleyen bir durum meydana gelmemiştir.

 

Not:

Aşırı giden / dikkafalının biri şöyle demiştir: "Keşkek necistir, çünkü o da boza gibi şaraba dönüşür. Onun kuruması şarabın sirkeye dönüşmesi gibi kabul edilerek temizlendiğine hükmedilir mi yoksa bu katılaşmış şarap gibi kabul edilip temizlenmemiş mi sayılır?"

 

Hocam Remli şöyle demiştir: Bu kişinin görüşünün bir değeri yoktur; çünkü keşkeğin sarhoş ettiği varsayılsa bile o temizdir, çünkü sıvı değildir.

 

Bundan bozanın da temiz olduğu anlaşılır ki böyledir.

 

[Soru]: Nevevi'nin "cinsi sarhoş edici" ifadesini kullanması gerekirdi. Böylece bir damla miktarındaki şarap da tanımın içine girmiş olurdu.

 

[Cevap]: "İçecekler" konusunda çoğu sarhoş edenin azının da haram olduğu ve içene had cezasının uygulanacağı meselesi gelecektir. Bundan azının da çoğu gibi necis olduğu anlaşılmaktadır. Çünkü zikredilen açıdan ikisi birbirine eşitlenmiştir.

 

BİR SONRAKİ SAYFA İÇİN AŞAĞIDAKİ LİNK’E TIKLAYIN

 

B. KÖPEK VE DOMUZ İLE BUNLARIN YAVRULARI