|
TAHARET / TEYEMMÜM TANIMI |
I. TEYEMMÜMÜN ANLAMı VE
MEŞRUİYETİ
Teyemmüm kelimesinin
sözlük anlamı "kastetmek / yönelmek"tir. Nitekim birine yönelmeyi
ifade etmek üzere "falancaya teyemmüm ettim" denir.
Şu ayette
"teyemmüm" sözcüğü bu anlamı ile kullanılmıştır: Bu ayetin anlamı
şöyledir: "[Allah yolunda harcamak için] bayağı şeylere yönelmeyin.
[Bakara, 267]
Şu şiirde geçen
"teyemmüm" kelimesi de "yönelme" anlamında kullanılmıştır:
İyiliği isteyerek bir bölgeye yöneldiğimde, aradığı m iyiliğin mi yoksa beni
arayan kötülüğün mü başıma geleceğini bilemem.
Teyemmümün fıkıh
terminolojisindeki anlamı şudur: Abdest ve guslün bedeli olarak toprağı yüz ve
kollara veya bu ikisinden bir organa bazı özel şartlarla ulaştırmaktır.
Teyemmüm bu ümmete
özgüdür. Alimlerin çoğunluğu teyemmümün hicretin altıncı yılında farz kılındığı
görüşünü kabul ederler.
Teyemmüm bir ruhsattır.
Bir görüşe göre ise azimettir.
Şeyh Ebu Hamid bunu tek
görüş olarak belirtmiş ve şöyle demiştir: "Ruhsat yalnızca kaza etme
borcunu düşürmektir" .
Bir görüşe göre ise su
bulunmaması sebebiyle kişi teyemmüm yaparsa bu azimet olur. Bir özürden dolayı
teyemmüm yapıyorsa bu da ruhsat olur.
Bu görüş ayrılığının
pratiğe yansıması "günah olan bir yolculukta su bulamayan kişinin
durumu" meselesinde gündeme gelir: Şayet teyemmümün bir ruhsat olduğunu
söylersek bu durumda namazı kaza etmesi gerekli olur. Azimet olduğunu söylersek
kaza etmesi gerekmez. Bu görüş el-Kifaye'de ileri sürülmüştür.
Alimler; cünüplük söz
konusu olsa bile teyemmümün yalnızca yüz ve kollada ilgili olduğu konusunda
icma etmişlerdir.
Teyemmümün meşruiyeti
konusundaki delil -icmadan önce- şu ayettir: Hasta olursanız veya seferde
bulunursanız veya biriniz abdest bozmaktan (def-i hacetten) gelir veya
kadınlara dokunur (cinsel ilişkide bulunur) da su bulamazsanız, o zaman temiz
bir toprağa yönelin. Onunla yüzlerinizi ve ellerinizi meshedin (Teyemmüm edin).
Allah, size herhangi bir güçlük çıkarmak istemez. Fakat 0, sizi tertemiz yapmak
ve üzerinizdeki nimetini tamamlamak ister ki şükredesiniz. [Maide,6]
Ayette geçen (Tayyiben)
ifadesi "temiz / temizleyici toprak" anlamına gelir. Bir görüşe göre
ise "helal toprak" anlamına gelmektedir.
[*] - Müslim' de geçen
bir hadiste Nebi (s.a.v.) şöyle buyurmaktadır: Yeryüzünün tümü bizim için
mescit kılındı ve toprağı da temizleyici kılındı. (Müslim, el-Mesacid, 1163)
Buna dair hadislerin bir
bölümü de konunun devamında gelecektir.
BİR SONRAKİ SAYFA İÇİN
AŞAĞIDAKİ LİNK’E TIKLAYIN
TEYEMMÜM YAPILACAK DURUMLAR: GİRİŞ