MUĞNİ’L-MUHTAC

CUMA GÜNÜ SENNETLERİ

A. CUMA NAMAZINA ERKENDEN GİTMEK

İmam ve özür sahibi kimseler dışındakilerin cumaya yerlerini almak ve namazı beklemek üzere erkenden gitmeleri sünnettir.

[*] - Bunun delili Buhari ve Müslim'deki şu hadistir: Mescidin her bir kapısında ilk gelenden itibaren gelenleri sırayla yazan melekler bulunur. Kim Cuma günü cünüplükten gusleder gibi gusleder sonra ilk saatte [en önce] mescide giderse bir deve kurban etmiş gibi olur. İkinci saatte giden bir sığır kurban etmiş gibi olur. Üçüncü saatte giden boynuzlu bir koç kurban etmiş gibi olur. Dördüncü saatte giden bir tavuk kurban etmiş gibi olur. Beşinci saatte giden bir yumurta kurban etmiş gibi olur. İmam hutbeye çıkınca melekler [yazma işini bırakıp] zikri dinlemek üzere gelirler. (Buhari, Cuma, 881; Müslim, Cuma, 1961)

[*] - Nesal'nin rivayetinde altı saatten bahsedilmiştir. İlk üç saatinde yukarıda zikredilenler söylenmiş, dördüncü saatte ördek, beşinci saatte tavuk, altıncı saatte yumurta kurban etmekten bahsedilmiştir.

Nevevi el-Mecmu'da ve Müslim şerhinde şöyle demiştir: Burada saatle yaz ve kışın on iki saat olan felekı saat kastedilmiştir. Mesela ilk saatin başında gelen ile o saatin sonunda gelenin her ikisi de deve kurban etme sevabım almakla birlikte, birincinin kurban ettiği deve ikincisinden daha büyük olur. Saatin ortasında gelenin devesi de orta büyüklüktedir.

Aslü'r-Ravda'da şöyle denilmektedir: Burada felekı saat kastedilmemiş, cumaya öncelikle gelenlerin derecesindeki sıralama kastedilmiştir.

İbnü'l-Mukrı şöyle demiştir: Buna göre mescide giren her bir kimse kendisinden sonra giren açısından bir deve kurban etmiş gibidir. Kendisinden bir derece önce giren kişi açısından bir sığır, iki derece önce giren açısından bir koç, üç derece önce giren açısından bir tavuk, dört derece önce giren açısından bir yumurta kurban etmiş gibidir.

Bu görüşe göre hadiste zikri geçen saatlerin zaman olarak sınırlandırılması söz konusu değildir. İlk görüş daha yerindedir.

İmam için ise, Nebi (s.a.v.)' e ve halifelerine uymuş olmak açısından Cuma vaktine kadar camiye gitmemesi daha faziletlidir. Camiye erken gitmesinde zorluk bulunan özür sahibi kimse de böyledir.

Saatler, fecr-i sadık'ın doğuşundan itibaren başlar. Çünkü din terminolojisinde gün fecr-i sadıktan başlar. Cuma için gusletmenin caiz olması da fecre bağlıdır. Arapça'da -Cevherl'nin dediğine göre"revah" kelimesi öğleden sonra yola çıkmak için kullanılmakla birlikte hadiste bu kelimenin kullanılmasının sebebi, bu çıkışın "öğleden sonra yapılacak bir fiil için olması" sebebiyledir. Üstelik Ezherı buna karşı çıkarak şöyle demiştir: "Revah kelimesi Araplar tarafından gece veya gündüz herhangi bir vakitte yürümek / hareket etmek için kullanılır".

Mescide uzakta olan kişinin cumaya yetişebilmesi için öğleden önce acele etmesi gerekir; çünkü Cuma namazı farzının yerine getirilmesi buna bağlıdır.

Bir görüşe göre hadiste belirtilen saatler güneşin doğuşu ile başlar. Bir görüşe göre kuşluk vakti ile, bir başka görüşe göre ise güneşin batıya dönmesiyle başlar.

BİR SONRAKİ SAYFA İÇİN AŞAĞIDAKİ LİNK’E TIKLAYIN

B. CUMA NAMAZINA YÜRÜYEREK GİTMEK