NİKAH RÜKÜNLERİ / VELAYET

YETİŞKİN KIZIN NİKAH İKRARINDA BULUNMASI

Nevevi, daha sonra belirtilen kuralın aksinden bir hususu istisna ederek şöyle demiştir: Yetişkin ve akını kızın nikah ikrarı, İmam Şafii'nin yeni görüşüne göre kabul edilir.

160. Bakire olsun, dulolsun, yetişkin, akıllı ve hür kadın -sefih ve fasık bile olsa- nikah ikrarında bulunsa, kocası -bu koca kadına denk olmasa bile- onun sözünü tasdik etse, [kadının bu ikrarı kabul edilir mi? Bu konuda İmam ŞafiI'ye ait iki görüş bulunmaktadır:]

Birinci görüş

İmam ŞafiI'nin yeni görüşüne göre kabul edilir. Veli ve -şayet kadın, şahitlerin kim olduğunu belirtmişse- şahitler kadının sözünü yalanlasa veya veli "kocası ona denk olmadığından ben bu nikaha razı olmadım" dese bile kadının ikrarı kabul edilir; çünkü nikah karıkocanın hakkı olduğundan, diğer akitlerde olduğu gibi ikisinin birbirini tasdik etmesiyle sabit olur. Ayrıca veli ve şahitlerin olayı unutmuş olması veya yalan söylemeleri muhtemeldir.

Kadının nikah ikrarında ayrıntıya girmesi ve "velim beni iki adil şahidin huzurunda, -şayet kadın, nikah için rızası şart olanlardan isekendi rızam ile evlendirdi" demesi gerekir.

Şöyle bir itiraz söz konusu olabilir: "Davalar bölümünde geleceği üzere, kadının mutlak ikrarı yeterlidir. Burada da böyle olmalıdır."

Buna şöyle cevap verilir: "Davalar bölümünde gelecek olan, davanın cevabı olarak kadının vakıada olanı ikrar etmesidir. Burada olan ise ilk olarak ikrarda bulunmasıdır."

Eşlerden biri köle olsa, karı-kocanın tasdiki ile birlikte -ZerkeşI'nin belirttiğine göre- cariyenin efendisinin tasdiki de şarttır. Köle de böyledir.

Koca, kadının sözünü tasdik etmezse, Kaffal'in belirttiğine göre kadının sözü kendisi hakkında dikkate alındığından onun o anda başkasıyla evlilik yapması helal olmaz. Bu kadının başkasıyla evlenmesinin helal olma yolu -vekil vb. konulardaki benzer durumlarda olduğu üzere- erkeğin onu boşamasıdır.

İkinci görüş

İmam Şafii'nin eski görüşüne göre kadının evlilik ikrarı hiçbir durumda kabul edilmez. Nevevi'nin ifadesinden çıkan sonuç da budur.

Bazıları, bu ikinci görüşün İmam Şafii'nin eski görüşü olduğunu kabul etmeyip bunun, İmam Şafii tarafından başkalarından nakledilen bir görüş olduğunu belirtmişlerdir.

161. Bir kadın, bir erkekle evli olduğunu ikrar ettiği halde kadını zorla evlendirme yetkisine sahip olan veli onu başkasıyla evlendirdiğini ikrar etse; velinin mi, kadının mı, yoksa daha önce yapanın mı ikrarı kabul edilir? Yoksa ikrarların tümü batıl mıdır? Cüveyni bunların hepsinin muhtemel görüşler olduğunu belirtmiştir. Zerkeşi şöyle demiştir: "Doğru olan, daha önce yapılan ikrarın kabul edilmesidir. Her ikisi eş zamanlı olarak ikrarda bulunmuşsa, evlilik kadının bedeni ve hakkı ile ilgili olduğundan onun ikrarına öncelik verme tercih edilir. Hangisinin önce yaptığı bilinmese bu nikah mevkuf mu olur yoksa her iki ikrar da batıl mı olur? Bu konuda el-Matlab yazarı tarafından iki ihtimal belirtilmiştir." Burada kadının ikrarına göre hareket edilmesi uygundur; çünkü ikrarın yapıldığını kesin olarak bildiğimiz halde, bunu bozan bir durumun var olup olmadığı konusunda şüphe ediyoruz. Aslolan, bozucu durumun var olmamasıdır. el-Envar adlı eserde, et-Telhis'ten naklen bu durumda mutlak olarak ikrarın sakıt olacağı belirtilmiştir.

162. Bir kimse bir kadınla evlendiğini ikrar etse ve nikahta var olan şartları belirtse, kadın da onun bu sözlerini tasdik etse, Kadı Hüseyin'in fetvalarında belirtildiğine göre ko-

canın kadına mehir ödemesi gerekmez; çünkü bu, nikahın devam ettirmek için yapılan bir ikrardır. Mehir ödeme söz konusu olmaksızın nikah devam ettirilebilir.

Not: İmam Şafii'nin ifadelerinde yer aldığına göre; Bir kadın, bir kimseye işarette bulunarak "bu, benim kocamdır" dese, o kişi bu duruma sessiz kalsa, kadın öldüğünde o adam kadına mirasçı olur. Adam ölse, kadın ona mirasçı olamaz.

Bir erkek, bir kadına işarette bulunarak "bu benim karımdır" dese, kadın bu duruma sessiz kalsa, erkek öldüğünde kadın ona mirasçı olur. Kadın öldüğünde erkek ona mirasçı olamaz.

BİR SONRAKİ SAYFA İÇİN AŞAĞIDAKİ LİNK’E TIKLAYIN