NAMAZI BOZAN HALLER
522 Şu hallerde namaz bozulur:
1. Sabah namazını edâ
ederken güneşin doğması,
2. Cum'a Namazını edâ
ederken İkindi Vakti'nin girmesi,
3. Sargı üzerine mesh ile
namaz kılan mükellefin; yarası iyileştiği için
sargısının düşmesi,
4. Özür sahibi bir kimsenin,
namazın içinde iken özürünün sona ermesi,
5. Ümmi olan kimsenin
(Kur'an-ı Kerim okumasını bilmeyen) imamın yerine geçmesi
halinde,
6. İma ile namaz kılan
mükellefin, rükû etmeye ve secde yapmaya gücünün yetmesi
halinde,
7. Mestleri üzerine mesh
ederek abdest almış bir kimsenin, namazın içinde iken mesh
müddetinin bitmesi durumunda,
8. Teyemmümle namaz kılmakta
olan kimsenin, namazı edâ ederken suyu bulması halinde,
9. Ayakta bulunan mestlerin;
çok bol olup, kolayca çıkıvermesi durumunda,
10. Ümmi olan kimsenin
namazı edâ ederken, dinleyerek sureyi ezberlemesi halinde veya
düşünerek bir sûreyi okuyabilmesi durumunda,
11. Çıplak olan bir kimse
namazını edâ ederken, temiz ve kendisi ile namaz kılmak caiz
olacak kadar bir elbise bulması halinde,
12. Pis bir elbise ile namaz
kılan mükellefin; elbisesindeki o necaseti giderecek bir imkan
bulursa namazı bozulur. Aynı kimse bu imkanı bulamaz da;
elbisesinin dörtte biri veya daha fazlası temiz olursa, bununla
örtünmesi mümkün olduğu halde terkederse namazı bozulur,
13. Sahib-i Tertib olan bir
kimse; namazını edâ ederken, geçirmiş olduğu bir namazını
hatırlarsa,
14. Abdestli bir kimse;
teyemmüm etmiş bir kimsenin arkasında namaza durursa ve namaz
kılarken suyu görürse namazı bozulur. Ayrıca bir kimse
imamın sahib-i tertib olduğunu bilir ve namaz içerisindeyken
onun da kazaya kalmış bir namazının olduğunu hatırlarsa, bu
iki durumda sadece iktida edenin (Yani cemaat durumunda olan
kimsenin) namazı bozulur ve batıl olur. Tebyin'de de
böyledir.(282) Alauddin El Haskafi, bu meselelere ilave olarak;
namaz kılmakta olan cariyenin azad olunması halinde derhal
peçelenmezse, bayram namazı kılan kimsenin güneşin zevale
erdiğini bilmesinin ve kaza namazı kılan kimsenin üzerine
üç kerahat vaktinden birinin girmesinin namazını
bozacağını ilave etmiştir"(283)
523 Molla Hüsrev: "Sabah
namazında güneşin doğmasıyla, Cum'a namazında ikindi
vaktinin girmesiyle, namaz içinde özürlünün özrünün
ortadan kalkmasıyla, yaranın iyileşip sargının düşmesiyle,
pislikle namaz kılan kimsenin, pisliği gideren şeyi teşehhüd
miktarı oturduktan sonra bulmasıyla ve cariyenin tesettürsüz
(yani asıl kıyafetiyle) namaz kılarken azad edildiğinde
avretini örtememesi halinde meydana gelen durumlar. İmam-ı
Azam (rha)'a göre, namaz kılan kimsenin kendi iradesi
olmaksızın namazı bozucu hallerdir. İmameyn'den gelen kavil
ise; bu durumlar kendi isteğiyle namazdan çıkma
hükmündedir"(284) buyurmaktadır.
524
Yukarıda zikrettiğimiz durumlarda namaz batıl olduğu zaman,
bu namazlar "Nafile'ye" dönüşmüş olmaz. İbn-i
Abidin; "Buradaki "batıl olmakla" tabirinden
murad; aslın ve vasfın batıl olmasına ve yalnız vasfın
batıl olmasına şamildir"(285) hükmünü zikretmektedir.
Yalnız şu üç halde, bu namazlar nafile namaza dönüşür:
Birincisi: Tertib sahibinin, namazını edâ ederken, geçirdiği
bir namazının (faite'nin) bulunduğunu hatırlaması halidir.
İkincisi: Sabah namazını edâ ederken güneşin doğması
halidir. Üçüncüsü: Cum'a namazını edâ ederken, ikindi
vaktinin girmesi halidir. Cevheretü'n Neyyire'de de
böyledir.(286)