BU KONU İLE İLGİLİ DİĞER
MESELELER
1173 Talakla ilgili ilimler,
nikâh akdi yapan erkekler üzerine "Farz-ı Ayn"dır.
Dikkat edilirse talaka (Boşanmaya) niyet eden erkek; Hayız,
iddet ve cim'a hususunda titiz olmak durumundadır. Kadın
hayızdan kesilmiş veya henüz hayız kanı görmemişse durum
ne olacaktır? Kur'an-ı Kerim'de: "Kadınlarınız içinden
artık hayızdan kesilmiş olanlarla, henüz hayız görmemiş
bulunanların (iddetleri) de, eğer şüphe ederseniz onların
iddeti üç aydır. Hamile kadınların iddetleri ise, doğum ile
birlikte sona erer. Kim Allah'tan korkarsa, Allahû Teâla
kendine her işinde kolaylık verir. İşte bunlar Allah'ın size
indirdiği emridir. Kim Allah'tan korkarsa (Allah) onun
kusurlarını örter, onun mükâfatını büyütür."(209)
hükmü beyan buyurulmuştur. Hanefi fûkahası: "Yaşının
küçüklüğü veya ihtiyarlık sebebiyle hayız (adet)
görmeyen kadını sünnet üzere boşamak şu şekilde olur;
önce bir talak boşar, bunun üzerinden bir ay geçtikten sonra
bir talak daha boşar, bir ay daha geçince bir talak daha
boşar. Hamile olan kadının, cinsi temastan sonra boşanmsında
bir mahzur yoktur."(210) hükmünde müttefiktir.
1174 Kendisiyle nikâh akdi
yaptığı bir kadını, gerdeğe girmeden önce boşamak isteyen
koca; ister hayızlı, ister temizlik döneminde
boşayabilir.(211) Zira, cinsi münasebet (cima) bulunmadığı
için; nesebin tesbiti ve rec'at sözkonusu değildir.
1175 TALAK'IN SAYISI:
Kur'an-ı Kerim: "Talak (boşama) iki defadır. (Ondan
sonrası) ya iyilikle tutmak, ya güzellikle salıvermektir.
Onlara (Kadınlara) verdiğiniz bir şeyi (mehri geri) almanız
size helal olmaz."(212) hükmü beyan buyurulmuştur.
Dolayısıyla ehliyet sahibi bir mü'min talak (boşama)
hususunda titiz olmak ve şer'i hududlara riayet etmek borcundadır.(213)
Malûm olduğu üzere talakın sayısı hür kadınlar hakkında
üç, cariyeler hakkında ikidir!.. Şimdi üç talak bir anda
verilebilir mi? sualine cevap arayalım.
1176 Hanefi fûkahası;
"Boşamaya ehil olan koca; üç talakın bir anda vaki
olmasına niyyet eder ve bir defada, üç (üç defa) boşarsa,
üç talak vaki olur, gerisi lagvdır."(214) hükmünde
müttefiktir. Meselâ bir kimse karısına hitaben: "Seni
üçten, dokuza kadar boşadım, iddetini bekle" veya
"Sen benden yüz talakla boş ol" derse yalnız üç
talak tahakkuk eder. Ehl-i Sünnet'in müctehid imamları; bu
hususta Sahabe-i Kiram'ın icmaının teşekkül ettiğini beyan
etmişlerdir.(215) Hanefi fûkahası; üç talakın bir anda
kullanılmasının bid'at olduğunu, bunu yapan mükellefin
sünnete muhalafet ettiği için asi (günahkar olacağını,
ancak sonuç itibariyle beynunet-i kübra (büyük ayrılığın)
meydana geleceği hususunda müttefiktir.
1177 Kur'an-ı Kerim'de:
"Yine erkek karısını (üçüncü defa olarak) boşarsa,
ondan sonra kadın kendinden başka bir kimseye nikâhlanıp
varıncaya kadar, ona (birinci kocasına) helal olmaz. Bununla
beraber eğer bu (yeni) koca da onu boşar da, onlar (birinci
koca ile zevce) Allah'ın sınırlarını ayakta tutacaklarını
(tatbik edeceklerini) zannederlerse (iddet bittikten sonra)
tekrar birbirlerine dönmelerinde (Evlenmelerinde) her ikisi
hakkında da vebal yoktur. Bunlar bilir, anlar bir kavm için
Allah'ın açıkladığı sınırlardır."(216) hükmü
beyan buyurulmuştur. Dolayısıyla talaka ehil olan koca;
karısını üç defa boşarsa nikâh'ın helalliği
kaybolur.(217) Tekrar evlenebilmeleri için; o kadının başka
bir kimseyle evlenmesi şarttır. Peki bu evlenme, anlaşmalı
şekilde yapılabilir mi? İbn-i Abbas (ra) bu durumu Resûl-i
Ekrem (sav)'e sormuştur. Bunun üzerine Resûl-i Ekrem (sav):
"Hayır!.. Ancak isteyerek yapılacak nikâh helal kılar,
anlaşmalı (hileli) nikâh değil, ayrıca Allah'ın kitabıyla
alay da değil!.. İkinci kocanın, o kadının balcığından
tatması (cinsi temas, cim'a etmeleri) da şarttır."(218)
buyurmuştur. Hanefi fûkahası, Resûl-i Ekrem (sav)'in:
"Allahû Teâla (cc) helal kılana ve kendisi için helal
kılınana lanet etsin" Hadis-i Şerifini esas alarak:
"Helal kılma şartıyla (anlaşmalı olarak) o kadınla
evlendiği zaman nikâh mekruhtur. Eğer yeni koca; o kadınla
cima ettikten sonra boşarsa, birinci kocaya helal olur. Aksi
takdirde helal olmaz. Zira bu fiilde (birinci kocaya helal
olabilmesi için anlaşmalı evlenmede) "Muvakkat nikâhın
manası mevcuddur"(219) hükmünde müttefiktir. Esasen,
Resûl-i Ekrem (sav)'in: "(Üç talakla boşanan) kadın;
birinci kocasına, yeni kocasının balcığını tadıncaya
kadar helal olmaz"(220) buyurduğu bilinmektedir. Sonuç
olarak "Hulle"nin (Helal kılmanın) şartları
şunlardır:
a) Üç talakla boşanan
kadın iddet müddetini doldurmalıdır.
b) Bundan sonra başka bir
erkekle; sahih bir nikâhla evlenmelidir ve aralarında cinsi
temas (Cim'a) olmalıdır.
c) Ölüm veya meşru
sebeblerle boşanma meydana gelmelidir. Hiçbir zaman üç
talakla boşayan kimseye; bu kadın, yeniden helal olsun
niyetiyle davranmamalıdır.
d) İkinci kocadan sonra da,
iddetini tamamlamalıdır.
e) Kadın, birinci kocasıyla
yeniden nikâh'a razı olmalıdır.
1178
İmam-ı Şafii (rha) nikâh kelimesinin, hem cinsi münasebete,
hem de akid suretiyle meydana gelen evliliğe delâlet
edebileceğini beyan ettikten sonra: "Kocası tarafından
üç talakla boşanan ve sonra başka adamla evlenen bir kadına
Resûl-i Ekrem (sav) şöyle buyurmuştur: "Sen onun, o da
senin balını tadıncaya kadar ilk kocana dönmen helal
olmaz." Yine Süfyan, İbn-i Şihab'tan, O da Urve'den, O da
Hz. Aişe'den rivayet ettiğine göre; "Rifae'nin karısı,
Resûl-i Ekrem (sav)'e gelip dedi ki: "- Ben Rifae'nin
karısıydım. Sonra beni üç talakla kat'i olarak boşadı. Ben
de Abdurrahman b. Zebir ile evlendim. Fakat onun erkekliği
elbise saçağı gibidir." Bunun üzerine Resûl-i Ekrem
(sav): "Galiba sen Rifae'ye dönmek istiyorsun!.. Hayır,
sen onun, o da senin balını tadıncaya kadar bu helal
olmaz" buyurdu. Sünnet kat'i olarak göstermektedir ki; ilk
kocasından üç talakla boşanan bir kadın, ikinci koca ile
nikâhlanıp, bu yeni kocası ile cim'ada (Cinsi münasebette)
bulunmadıkça, birinci kocasına (Üç talakla boşayana)
dönemez. Ancak nikâh ve cinsi münasebetten sonra (her hangi
bir sebeble boşanırsa) ilk kocasına dönebilir"(221)
hükmünü beyan etmektedir.