CİNAYET NEDİR?
1315 Cinayet kelimesi; ağaçtan
meyvayı düşürmek manasınadır. İslâmı ıstılahta:
"Gerek nefse tealluk etsin, gerek mala tealluk etsin,
Allahû Teâla (cc)'nın haram kıldığı bir fiili irtikap
etmeye cinayet" denilmiştir.(169) Fûkahanın,
"cinayet" kavramını, daha ziyade insanın hayatına
ve uzuvlarına karşı işlenmesi haram kılınan fiilleri izah
için kullandığı bilinmektedir.(170) Şurası muhakkaktır ki;
"Cinayetler" daha ziyade ferdi ızdırar halinde
bırakmaktadır. İslâm toplumunu, ferd vasıtasıyla
ilgilendirmektedir. Bu suçlarda "kul hukuku" daha
ağırlıktadır. Cinayete muhatab olan ferd ve ailesi verilecek
cezada söz sahibidir. Hududlarda şefaat ve af sözkonusu
olmadığı halde; gerek öldürmede, gerek yaralamada, zarara
uğrayan ferdin veya ailesinin affetmesi mümkündür.(171) Ancak
"Ulû'lemr'in veya Kadı'nın"; ne şefaat, ne de af
yetkisi, sözkonusu değildir. Ancak sulh olmalarını veya
zarara uğrayan tarafın affetmesini istirham edebilir. Fakat
kat'iyyen bu konuda emir veremez, yetki kullanamaz.
1316 Allahû Teâla (cc)'nın
haram kıldığını irtikap etmek ve farz kıldığını ihmal
etmek de; birer "cinayet" hükmündedir. Mesela;
insanın kendini öldürmesi veya kasden bir uzvunu koparması
haramdır. İntihar eden kimse; Allahû Teâla (cc)'nın
tekliflerine karşı ayaklanmış ve imtihandan kaçmıştır.
Tevbe imkânı bulamadan ölmüşse, kendisini büyük bir azab
beklemektedir. Fûkaha; "intihar eden kimsenin cenaze
namazı kılınırmı, kılınmaz mı?" suali çerçevesinde
farklı sonuçlara varmıştır. Fakat intihar etmenin, büyük
günah olduğu hususunda ittifak vardır. Ferdin; kendi nefsine
karşı işlediği cinayetler (nehyedileni irtikap, emredileni
yapmamak) konumuzun dışındadır.
1317
Fukahanın cinayet kavramını ele alışı dikkatle incelenirse;
iki hadise ile karşı karşıya geliriz. Birincisi; masum olan
bir kimsenin, haksız yere öldürülmesidir ki, buna
"cinayet fi'n-nefs" denir. İkincisi; masum bir
kimsenin vücudundan uzvunun koparılması, ta'tili (işlemez
hale getirilmesi) veya yaralamasıdır ki, buna "cinayet
madûnen'nefs" denir. Yani öldürmeden daha aşağı olan
cinayet.(172) Kasden işlenen bir cinayet haramdır.