BİR CEMAATİN; BİR FERDİ
ÖLDÜRMESİ
1334
Şimdi "Bir cemaat (dernek mensubu, çete vs.) kasden ve
teammüden bir ferdi öldürürse durum ne olur?" sualine
cevap arayalım. Hanefi fûkahası; "Bir cemaat; kasden ve
teammüden bir ferdi öldürürse, o cemaatin tamamı (kısas
edilerek) öldürülür"(210) hükmünde müttefiktir. Zira,
Hz. Ömer (ra)'in hilafeti döneminde, Sana'da bir cemaat, kanı
masum olan bir ferdi öldürdükleri için kısas cezasına
çarptırılmıştır. Hz. Ömer (ra): "Eğer Sanalılar hep
ittifak edip, bir kimseyi öldürürlerse; ben Sanalıların
tamamına, kısas uygularım"(211) buyurmuştur. Esasen
"kısas"; insanların can emniyetini sağlamak için
emir buyurulmuştur. Nitekim Kur'an-ı Kerim'de: "Ey Salim
akıl sahipleri, kısasta sizin için (umumi) bir hayat vardır.
Ta ki (Adam öldürmekten) sakınasınız"(212) hükmü
beyan buyurulmuştur. Eğer bir cemaatin; bir ferdi
öldürmesinde, "kısas" tatbik edilmezse, adam
öldürmede bu usul yaygınlık kazanır. Kaldı ki;
"Serikat-ı Kübra" (yol kesme, hıraba) bahsinde de
izah ettiğimiz gibi; herhangi bir çete "mal almak"
kasdıyla yol keser ve kanı masum olan bir kimseyi
öldürürlerse "hadden" öldürürler.(213) Bu hususta
af ve sulhte sözkonusu değildir. Öldürülen kimsenin
velisine; herhangi bir yetki de verilmez. Zira öldürme
"kısas" değil; haddir. İslâm toplumunda, ferdlerin
can emniyetini sağlamak zarûri bir maslahattır.