FASİD ORTAKLIK
1465 Ortaklığın sahih
olması için gereken şartlardan birisi bulunmayan ortaklığa
"Fasid" denir.(182) Batıl ile fasid arasında önemli
bazı farklar vardır. Fasid ortaklıkta eksik olan vasıf
tamamlanabilir. Batıl olan ortaklık ise haramdır ve meşrû
değildir.
1466 Resûl-i Ekrem (sav)'in:
"İnsanlardan ot, su ve ateşi menetmeyiniz. Zira bunlar
misafir ve yolcuların azığı, zayıfların
kuvvetidir."(183) buyurduğu bilinmektedir. Hz. Ömer
(ra)'den gelen bir rivayette, bunlara "tuz"da ilave
olunmuştur. Yine bir başka Hadis-i Şerif'te:
"Müslümanlar üç şeyde ortaktırlar: "Su, ot ve
ateş" buyrulmuştur. Buradaki ortaklar şirket manasına
değil, kullanma serbestliğidir.(184) Nitekim Mecelle'de:
"Su, ot ve ateş mübahtır. İnsanlar bu üç şeyde
ortaktırlar. Yeraltında cereyan eden sular kimsenin mülkü
değildir"(185) hükmü yer almıştır. Denizler ve büyük
göller de aynı hükme tabidirler. Mübah olan maddelerde
şirket sahih değildir. Çünkü, şirket, vekâleti gerektiren
bir hadisedir. Mübah olan şeyleri almak için, başkasını
vekil tayin etmek sahih değildir.(186)
1467
Kur'an-ı Kerim'de: "Hem kendinize hem de yolculara bir
geçimlik olmak üzere deniz avı ve onu yemek size helal
kılındı. İhramda olduğunuz sürece size kara avı
yasaklandı"(187) hükmü beyan buyurulmuştur. Bu ayette;
deniz avı, avın yenilmesi ve kara avcılığı (ihramda olma
hali hariç) serbest bırakılmıştır. Dolayısıyla herkes
için "Müşterek mübahlar" cümlesindendir.
Avcılardan her biri, elde ettiği avın sahibidir.(188)