BAĞ-BAHÇE ORTAKLIĞI(
MÜSAKAT)
1532 Önce kelime üzerinde
duralım. Musakat: "Saky" kökünden olup, mufaale
babındandır.(276) "Sulamak" manasına gelir. İslami
ıstılahta: "Bahçe sahibinin; ağaçlarını, mahsulünün
bir kısmı mukabilinde, onları ıslah etmek üzere bir kimseyle
ortaklık kurmasıdır" şeklinde tarif edilmiştir.
Mecelle'de: "Musakat; bir taraftan eşcar (ağaçlar) ve
diğer taraftan terbiye olmak ve hasıl olan meyva aralarında
(beyinlerinde) taksim olunmak üzere bir nevi
şirkettir"(277) hükmü kayıtlıdır.
1533 Musakatın (bağ-bahçe
ortaklığının) rüknü; icap ve kabuldür.(278) 1534
Hicret'ten sonra Ensar'ın, Resûl-i Ekrem (sav)'e (muhacirlerle
ilgili olarak) teklifi şudur: "Ya Resûlullah!..
Hurmalıklarımızı; bizimle muhacir kardeşlerimiz arasında
taksim buyur" Bu teklifi peygamberimiz efendimiz (sav):
"Hayır, öyle olmaz" cevabını verir ve izah eder.
Bunun üzerine Ensar (Resûl-i Ekrem (sav)'in izahına uyarak)
muhacirlere: "Terbiye ve sulama külfetini üzerinize
alınız. Sizi mahsule ortak yapalım" teklifinde bulunur.
Her iki tarafta "işittik ve itaat ettik" derler.(279)
Esasen Resûl-i Ekrem (sav)'in Hayber'in bağ ve bahçelerini,
meyvalarının yarısı mukabilinde muameleye tabii tuttuğu da
bilinmektedir. Böyle bir ortaklığa ihtiyaç olduğu
malumdur.(280).
1535 Musakat'ın (bağ-bahçe
ortaklığının) şartları; tıpkı müzaraanın şartları
gibidir. Sadece "musakatta"; müddet tayin edilmese de,
akid sahih olur.(281).
1536 Bağ-bahçe sahibi;
meyvalar ortaya çıkmadan ölürse, işletici görevine devam
eder. Ölenin varisleri buna engel olamazlar. Eğer işletici
ölürse varisleri (işleticinin) yerine göreve devam
edebilirler, ağaç sahibi de, buna engel olamaz.
1537
Musakat; herhangi bir özre mebni olarak feshedilebilir.
İşleticinin hastalanması veya işe devam edemeyecek başka bir
meşru mazereti fesih sebebidir.