ABDESTİN ÇEŞİTLERİ
319 1. FARZ OLAN ABDEST:
Farz olsun, nafile olsun namaz kılmak için abdest almak
farzdır.(130) Kur'an-ı kerim'i elle tutmak ve tilavet secdesi
yapmak için abdest almak da "Farz-ı amelî"dir.
İslâm ûleması: "Kur'an'a tam manasıyla temizlenmiş
olanlardan başkası dokunamaz"(131) ayet-i kerimesini
esas alarak; abdestsiz ve cünüp olan kimsenin Kur'an-ı Kerim'e
dokunmasının helâl olmayacağı hususunda ittifak
etmiştir.(132) Resûl-i Ekrem (sav)'in: Abdestsiz olan
kimsenin Kur'an-ı Kerim'e dokunmamasını" emrettiği de
bilinmektedir.(133)
320 2. VACİP OLAN ABDEST: Kâbe-i Şerif'i tavaf için
abdest almak vaciptir.(134) Bir kimse Kâbe-i Şerif-i
abdestsiz tavaf etse, tavafı caizdir. Ancak vacibi terk ettiği
için mes'ul olur.
321 3. MENDUB OLAN ABDEST: Abdestli olmaya devam için
abdest almak, uykudan önce ve uyandıktan sonra abdest almak,
cenaze yıkamak ve taşımak için abdest almak, Cim'a etmek
istediği zaman abdest almak, gadab halinde iken abdest almak,
hadis okumak veya hadis rivayeti için abdest almak, ilim
öğrenmek, ezân okumak, ikamet etmek ve hutbe irad etmek için
abdest almak, zikir yapmak için abdest almak ve kütüb-i
Şer'iyeyi ele alacağı zaman onlara ta'zimen abdest almak
mendub'tur. İbn-i Abidin: "Yalan söyledikten veya gıybet
ettikten sonra abdest almanın mendub olması, bunlar manevi
necaset olduğu içindir. Bundan dolayıdır ki; yalancıdan fena
bir koku yayılır, bu kokudan melek uzaklaşır. Nitekim hadis-i
şerif'te böyle varid olmuştur. Keza Peygamber (sav) pis kokan
bir rüzgârı: "Bu rüzgâr insanları ve mü'minleri
gıybet edenlerin kokusudur" diye izah buyurmuştur. Biz
buna alıştığımız ve burunlarımız bu koku ile dolduğu
için duymayız. Nitekim tabakların bulunduğu yerde sakin
olanlar tabakhane kokusunu duymazlar"(135) hükmünü
zikrediyor. Kahkaha ile güldükten sonra da abdest almak
müstehaptır.