ARTIK SULARLA İLGİLİ
MESELELER
346 Önce "Artık" kelimesi üzerinde duralım.
Artığın arapçası "Sü'r"dür. Sü'r; su içenin
kapta veya havuzda bıraktığı kısımdır. Sonra bu kelime
yiyecek vesaire artıklarına da istiare edilmiştir. Sü'rün
cemi "es'ar" gelir. Kamusun ifadesine göre sü'r;
mutlak bakiye, kalıntı manasında hakikattir.(199) İnsanın ve
eti yenen hayvanın artığı (ağızları temiz olmak
şartıyla) temizdir.(200) Esah olan kavle göre at'ın da
artığı temizdir.
347 Kedinin, pislik karıştıran tavuğun, devenin ve
sığır'ın artıkları, yılan ve fare gibi evde yaşayan
canlıların artıkları mekruhtur.(201) Resûl-i Ekrem (sav)'in:
"Kedi yabani hayvandır"(202) Hadis-i Şerifinden
murad, hükmü beyandır. Yoksa hilkatini veya sûretini beyan
değildir. Nitekim bir başka Hadis-i Şerif'te: "Kedi pis
değildir. O sizin etrafınızda çok dönüp
dolaşandır"(203) buyurulmuştur. İmam-ı Merginani:
"Kedinin necis olma hali, aramızda dönüp-dolaşan bir
hayvan olması sebebiyle düşmüş, mekruh olma hali ise baki
kalmıştır"(204) hükmünü zikretmektedir. Evlerde
yaşayan kanlı hayvanların tamamı (fare, yılan, yırtıcı
kuş, tavuk vs..) aynı hükme tabidir. Yani bunların
artıkları mekruhtur.
348 Katır ve merkep gibi hayvanların artıkların pis veya
temiz olduğu hususunda şüphe edilmiştir.(205) Bu sebeble
bunların artıklarına "Meşkuk" denir. İbn-i Abidin:
"Ehl-î eşeğin artığı şüphelidir. Fakat yaban
eşeğinin (Vahşi eşek) eti yenir; artığında şüphe ve
kerahat yoktur."(206) hükmünü zikretmektedir.
349 Köpeğin, domuzun ve diğer yırtıcı hayvanların
artıkları necistir.(207) Resûl-i Ekrem (sav)'in: "Su
kabı, köpeğin yalamasından dolayı üç defa
yıkanır"(208) Hadis-i Şerifini esas alan Hanefi
fûkahası: "Köpek su içerken onun dili suya temas eder,
fakat çoğu zaman kaba temas etmez. Durum böyle olunca, madem
ki su kabı necis hale geliyor, o halde suyun (arta kalan) necis
olması daha evlâdır"(209) hükmünde ittifak etmiştir.
Domuz'un necis olduğu da kat'i haberlerle sabittir.
Dolayısıyla onun artığı da necistir.