|
Râfizî
şöyle diyor:
“Eş'ariler
Allah (c.c.)'in gözle görüleceğini söylüyorlar. Halbuki O, cihetlerden
münezzehtir.
Allah
(c.c.) şöyle buyuruyor:
“Gözler
O'nu idrak edemez”
(En'am: 6/103)
Eş'ariler,
gözle görülebilen bir şeyin ya mukabil veya onun hükmünde olması gerekir,
gerçeğine muhalefet ederek, karşımızda yüksek ve muhtelif renkte dağlar mevcut
olup onları görmememiz, yüksek sesler bulunup onları işitmememiz, bizimle
muharebe eden asker olup onların hareketlerini müşâhade etmememiz caizdir,
diyorlar. Eş'ariler daha ileri giderek: Garpta olmamıza rağmen, şarkta bulunan
ve zerre gibi en küçük bir cismi görmemiz mümkün diyorlar.”
Bu
iddialara karşı şöyle diyoruz:
Allah
(c.c.)'ın Aheritte gözle görülmesi selef ve müctehid imamların kavlidir. Bu
hususta mutevatir hadisler de vardır. Allah (c.c.)'ın görüleceğine inananların
cumhuru şöyle diyor:
“Allah
(c.c.) aklen de bilinen bir müşahade ile yani bizzat gözle görülecektir.”
Rasulullah
(sallallahu aleyhi ve sellem) şöyle buyuruyor :
“Siz, kıyamet gününde Rabbinizi güneşi görür gibi göreceksiniz.
Onu görmede zahmet çekmeyeceksiniz”.
(Buhari Tefsir Sure: 4/8,
Müslim İman: 302)
Başka
bir hadiste:
“Açık bir havada güneş ve ayı gördüğünüz gibi...
(göreceksiniz)”.
(Tirmizi
Cennet: 15, İbn Mce Zühd: 39)
Bir
başka hadiste de Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem):
“Önünde bulut bulunmayan ve açık bir havada güneşi görmede
güçlük çekiyor musunuz?” diye sorunca ashab hayır cevabını
verdiler. Rasulullah tekrar:
“Açık bir havada ve önünde bulut bulunmayan ay'ı görmekte güçlük
çekiyor musunuz?” diye sordu. Ashab tekrar hayır cevabını vermeleri
üzerine Efendimiz (sallallahu aleyhi ve sellem):
“Muhakkak siz güneş ve ay'ı gördüğünüz gibi Rabbinizi
göreceksiniz” buyurdular. (Buhari Tevhid Sure: 24, Rikak: 52,
Müslim İman: 299)
Allâh-u
Taâlânın karşımızda olmaksızın görülebileceğine kail olanlar O'nun âlemin
üstünde olmadığını söyleyenlerdir. Bunlar görmeyi isbat, yüksekliği inkâr
edince bu iki ayrı görüşün arasını te'lif etmek mecburiyetinde kaldıkları için
bu görüşü ileri sürdüler. Bu görüş Eş'arilerden bir gurubun görüşüdür. Halbuki
Eş'arilerin imamları Allah'u Teâlâ'nın Arşın üstünde olduğunu söylüyorlar.
Mutezile
ise hem Allahu Teala'nın arşın fevkinde olmasını hem de rü'yeti inkar
etmişlerdir. Kendisine işaret edilmeyen, O'na çıkılmayan, O'ndan emir gelmeyen,
ne âlemin içinde ve ne de hâricinde bulunmayan ve ellerin kendisine
kaldırılmadığı ve haddi zâtında mevcut olan bir varlığı akıl ve fıtrata
arzedecek olursak gerçekten akıl ve fıtrat bu durumu kabul etmeyecektir.
Eş'arilerin: Allah (c.c.) huzurumuzda
göremediğimiz ve seslerini işitmediğimiz varlıkları yaratmaya ve bize çok uzak
olan zerreleri göstermeğe kadirdir, şeklindeki sözlerine gelince doğrudur.
Onlar bu durum vâkidir dememişler. Ancak vukuunu caiz görmüşlerdir. (İmam-i
Eş'ari, “El-İbâne” adlı eserinde bunu söylemektedir. İmamü'l
Haremeyn de aynı görüşe kaildir. )
|