﴿ ذُو اْلإِنْتِقَامِ - اَلْمُنْتَقِمُ ﴾

ZÜ’L-İNTİKÂM - MÜNTAKIM

Kur’an’da her iki şekilde de geçmektedir. Yüce Allah şöyle buyurmakta­dır:

“Allah güçlüdür, intikam alıcıdır.”[1]

“Büyük bir şiddetle yakalayacağımız gün, elbette biz intikam alacağız.”[2]

“Ama kim tekrarlarsa, Allah ondan öç alacaktır.”[3]

Bütün İslâm âlimleri Allah’ın böyle bir ismi olduğunda müttefiktirler. An­cak bu isim, Allah’a yalvarma ve dua etme isimlerinden değildir.[4]

Müntakım, isyan edenlerin belini büken, emir ve yasakları çiğneyenleri ve azgın tağutları türlü uyarılardan ve kendilerine süre tanıdıktan sonra şid­detli cezalarla cezalandırandır. O’nun intikamı, acilen cezalandırmaktan daha ağırdır. Çünkü acil ceza, kişinin daha fazla günah işlemesine mani olur. Bu da kendisinden şiddetli intikam alınmasını önler.[5]

Aşağıdaki âyet bu sözcüğün kullar için kullanılmasının caiz olduğunu göstermektedir: “Kendileri onlardan, yalnızca üstün ve güçlü olan, övülen Allah’a iman ettiklerinden dolayı intikam alıyorlardı.”[6] Dolaysıyla bu ko­nuda bir ihtilaf bulunmamaktadır.

Yüce Allah kendisini, Müntakım (intikam alan) olarak nitelemektedir. Ancak kendisini, Kur’an-ı Kerîm’in birçok yerinde fiil olarak tekrarlanmasına rağmen öfkelenen anlamına gelen “Gâzib” sözcüğüyle nitelememektedir. Çünkü Allah, öfke anlamına gelen gazab sözcüğünü, intikam sözcüğü yerine kullanmış ola­bilir. Böylece Müntakım sözcüğü gâzib sözcüğünün yerini almış olur. Buna göre gadap, Allah’ın fiilî sıfatlarından sayılır.

Allah’ın intikam isteği, gazabla ifade edilmiş olabilir. Bu durumda Gâzib Müntakım sıfatını da kapsayan Allah’ın zatî sıfatları arasında yer alır. Çünkü intikam, asi ve günahkârların üzerine belâ indirmek ve onlara azap etmektir. Müntakım “nakame” fiilinden ism-i faildir. Hz. Aişe şöyle söyler: “Hz. Pey­gamber kendi nefsi için hiç intikam almadı. Ancak Allah’ın yasakları çiğnen­diğinde Allah için intikam alırdı.”[7]

Müntakım ism-i failinin türediği “nakame” fiilî dört anlama gelmektedir. Bunlar:

1- Azmak, haddi aşmak

2- Yakalamak

3- Kötü fiilleri yermek ve kınamak

4- Cezalandırmak

Bu anlamlar Kur’an-ı Kerîm’in değişik yerlerinde kullanılmıştır. Yüce Allah şöyle buyurmaktadır: “Sonunda bizi öfkelendirince, biz de onlardan intikam aldık.”[8]

“Oysa sen, yalnızca, bize geldiğinde Rabb’imizin âyetlerine inanmamızdan başka bir nedenle bizden intikam almı­yorsun.”[9] Âyetinde geçen intikam sözcüğü  iki anlama gelmektedir: Kınamak ve kötülemek. Hz. Peygamber’in şu sözünde ise azmak ve haddi aşmak anlamındadır: “İbn Cemil sırf fakir ol­duğu için haddi aşınca Allah, onu zenginleştirdi.” Burûc sûresinde geçen “Onlardan intikam alıyorlardı” âyetindeki intikam sözcüğü, şu iki anlama da gelebilir: Yakalamak ve cezalandırmak.

İntikam, söz ve fiille gerçekleşebilir. Bütün bu durumlar İslâm’da, intikam alınan kimsenin işlediği fiile ve suça göre belirtilmiştir. Buna göre Allah, söz­leri ile inkarcıları yerer, kötüler ve lanetler. Onları cezalandırmakla intikam alır. Daha önce de açıkladığımız gibi intikam sıfatı, bazen Allah’ın zâtî sıfatları arasında bazen de fiilî sıfatları arasında yer alır. Dolaysıyla Müntakım, inti­kam hakkı olan ve intikam sahibi olandır. O’nun intikamı hemen gerçekleşe­bileceği gibi âhirete de ertelenebilir. Bu, O’nun takdirindedir. Her sıfat, bir fiile ihtiyaç duyar. Allah’ın intikamı, insanlarınkinden dört yönüyle farklıdır:

1- Allah’ın intikamı, bütün yalanlayanları ve şirk koşanları kapsayan ge­nişliktedir. Başkası bu kadar geniş intikam gücüne sahip değildir. O’nun inti­kamı, kulun emir ve yasaklarına uymaması, kendisine ve Resûlü’ne itaat et­mesi nedeniyledir.

2- İntikam alma gücünün sürekli olması. İntikamı hak eden hiçbir kul O’ndan kurtulamaz.

3- O’nun intikamı, başkasının eziyet görmesine bağlı değildir.

4- İntikam almak için başkalarının yardımına ihtiyacı yoktur.[10]