بَاب
الِاسْتِنْجَاءِ
بِالْحِجَارَةِ
21. Taşlarla
Taharetlenmek
حَدَّثَنَا
سَعِيدُ بْنُ
مَنْصُورٍ
وَقُتَيْبَةُ
بْنُ سَعِيدٍ
قَالَا
حَدَّثَنَا يَعْقُوبُ
بْنُ عَبْدِ
الرَّحْمَنِ
عَنْ أَبِي
حَازِمٍ عَنْ
مُسْلِمِ
بْنِ قُرْطٍ
عَنْ
عُرْوَةَ عَنْ
عَائِشَةَ
أَنَّ
رَسُولَ
اللَّهِ
صَلَّى اللَّهُ
عَلَيْهِ
وَسَلَّمَ
قَالَ إِذَا ذَهَبَ
أَحَدُكُمْ
إِلَى
الْغَائِطِ
فَلْيَذْهَبْ
مَعَهُ
بِثَلَاثَةِ
أَحْجَارٍ يَسْتَطِيبُ
بِهِنَّ
فَإِنَّهَا
تُجْزِئُ عَنْهُ
Hz. Aişe (r.anha)'dan
rivayet edildiğine göre Resul-i Ekrem (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) şöyle
buyurmuştur: "Herhangi biriniz, kaza-yi hacet yerine gitmek istediğinde
temizlik için yanına üç taş alsın. Bu taşlar ona yeter."
Diğer tahric: Buhari,
vudu'; Müslim, tahare ; Tirmizî; tahare; Nesaî, tahâre; ibn Mace, tahare.
Bazı Hükümler: Bu hadis-i şerif kaza-yi hacet yerine gitmek istediğinde üç
taş kullanmanın gerekli olduğuna delildir.
Mesele
ihtilaflıdır. İmam Şafii, Ahmed, İshak, İbn Rahuye ve Ebu Sevr istinca'nın
yapılabilmesi için mutlaka taş adedinin üç olması gerektiği üç yüzü bulunan bir
taşla da taharetlenmenin kafi gelebileceğini söylerler. İmam da şer'i manada
istinca sayılabilecek bir temizlik için üç taş kullanma şartı vardır. Bu
görüşleri için bu hadis-i şerifle 7 ve 8 numaralı hadis-i şerifleri delil
getirirler. Şayet istinca hem ön ve hem de arkadan yapılacaksa 6 taşın
kullanılması lazım geleceğini; 6 taş kullanmak efdal olmakla beraber, altı yüzü
bulunan bir taşla da taharetlenmenin kafi gelebileceğini söylerler. İmam Malik,
Ebu Hanife ve Davud (ez-Zahiri) ise, sayı üzerinde durmazlar. Bu meselede asıl
olan, istincanın hasıl olmasıdır. Muayyen bir sayı üzerinde durmak gerekmez,
derler. Bu aynı zamanda, Hz. Ömer (r.a.)'in de görüşüdür.
İmam
Nevevi'ye göre Şafiiyyeden bazılarının kavli de budur. Bu hususta üç taş
istediği halde kendisine iki taş bir tezek getirildiği için tezeği atan ve iki
taşla İktifa eden Resul-i Ekrem'in İbn Mes'ud'dan rivayet edilen fiili
sünnetini delil getirirler. Hattabi ise "bu İbn Mesud hadisi iki taşla
iktifa edilebileceğine delil olamaz, üç taş kullanmak vaciptir"
demektedir. Hanefi ulemasından Buhari şarini Ayni, "Burada üç adedi
tatbiki vacip olan bir sayı değil, ekseriyetle istincanın kendisiyle mümkün
olduğu için kullanılmış bir sayıdır. Eğer üç taşla temizlik hasıl olmazsa dörde
de çıkarılabilir, beşe de. Eğer temizlik hasıl olmuşsa 2 veya bir taşla da
yetinilebilir. Bu itibarla hadis-i şerifin zahiri manası maksud değildir. Hatta
3 yüzü olan bir taşla da temizlik yapılabileceğinde icma vardır" demiştir.
İbn
Mesud (r.a.) hadisiyle de delil getiren Allame Ayni: "Nebiyy-i Ekrem
(s.a.v.) kaza-yi hacet mahalline giderken orada taş bulunmadığını bildiği için
üç taş istemiştir. Tezeği de kullanmadığına göre iki taşla yetinmiştir. Çünkü
orada başka taş yoktur" sözünü delillerle takviye etmiştir.
Bu
da gösteriyor ki, bu hususta önemli olan temizlenmedir. Üç taraflı bir taşla
temizlenmede taş adedi değil, temizlenmeye işaret edilmektedir. Buna göre de üç
taş olması lazımdır, şeklinde varid olan hadis-i şeriflerdeki emirlerden maksat
vücup değildir, diyenlerin görüşünü takviye etmektedir.
Yine
bu hadis-i şerif istincanın vücubuna delildir.Şafii, Ahmed, Ebu Sevr ve İshak
hazretleri de bu görüştedirler.
Ebu
Hanife, İmam Malik, Şafiilerden Müzeni, istincanın sünnet olduğu
görüşündedirler.
Fakat
bu İhtilaf, necaset çıkan mahallin namaza mani olacak miktara ulaşmaması
halindedir. Aksi takdirde su kullanmak ve o mahalli yıkamak, farzdır.