DEVAM: 126-127
Öğle-İkindi Namazlarında Kıraatin Mikdarı
حَدَّثَنَا
مُحَمَّدُ
بْنُ عِيسَى
حَدَّثَنَا
مُعْتَمِرُ
بْنُ
سُلَيْمَانَ
وَيَزِيدُ
بْنُ
هَارُونَ
وَهُشَيْمٌ
عَنْ سُلَيْمَانَ
التَّيْمِيِّ
عَنْ
أُمَيَّةَ
عَنْ أَبِي
مِجْلَزٍ
عَنْ ابْنِ
عُمَرَ أَنَّ
النَّبِيَّ
صَلَّى اللَّهُ
عَلَيْهِ
وَسَلَّمَ
سَجَدَ فِي
صَلَاةِ الظُّهْرِ
ثُمَّ قَامَ
فَرَكَعَ
فَرَأَيْنَا
أَنَّهُ
قَرَأَ
تَنْزِيلَ
السَّجْدَةِ
قَالَ ابْنُ
عِيسَى لَمْ
يَذْكُرْ
أُمَيَّةَ
أَحَدٌ إِلَّا
مُعْتَمِرٌ
İbn Ömer (r.a.) den;
(rivayet edilmiştir ki), Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) öğle
namazında (kıyamdayken) secde etti sonra, ayağa kalktı, (bir miktar okudu)
sonra da rüku'a vardı. Bunun üzerine biz O'nun Tenzîlü's-Secde suresini okuduğunu
anladık.
(Ravî) İbn İsa dedi ki;
Mu'temir'den başka hiç kimse, senedde Ümeyye'yi zikretmedi.
AÇIKLAMA: Resul-i Ekrem'in yaptığı söz konusu secde,
tilavet secdesidir. Kıraat esnasında secde ayeti geçtiği için hemen secdeye
varmış ve ayağa kalkarak kıraatine devam etmiştir. Bilindiği gibi namaz içerisinde
okunan tilavet secdesinin edası fevridir. Bu bakımdan hiç zaman geçirmeden,
secde ayeti okunur okunmaz secdeye varılması icabeder. Ancak o rekatta daha
okunacak olan ayet sayısı üç veya üçten daha az ise, o zaman ayrıca bir tilavet
secdesi yapmaya lüzum kalmaz. Çünkü bu durumda rüku secde yerine geçer.
Abdullah
b. Ömer (r.a.)'ın ifadesinden anlaşıldığına göre gerek Resul-i Ekrem
(s.a.v.)'in secdeye varışından ve gerekse okuduğu ayetlerin bazılarının
işitilmesinden dolayı, arkasında bulunan cemaat Nebiyyi Zîşan Efendimizin
Secde Suresini okuduğunu anlamışlardır.798 numaralı hadis-i şeriften de
anlaşıldığı gibi Nebi (s.a.v.) namazda okuduklarının cemaate kapalı kalmaması
için okuduğu surenin bir veya iki ayetini cemaate işittirirdi. Ancak gerek İbn
Hacer'in Tehzîbu't-Tehzîb isimli eserinde ve gerekse İmam Nevevî'nin Takrîb
isimli eserinde açıklandığı üzere bu hadisin ravileri arasında bulunan ümeyye
kimliği belli olmayan bir kişidir. Bu kimsenin isminden sadece Mu'temir
bahsetmektedir. Bu yüzden bu hadis zayıftır.
BAZI HÜKÜMLER
1.
Namaz içerisinde okunan tilavet secdesinin hemen o anda eda edilmesi vacibtir.
Namaz içerisinde geçen tilavet secdesi okunur okunmaz hemen secdeye gidilir,
secde eda edildikten sonra ayağa kalkılarak kaldığı yerden kıraate devam
edilir.
2.
Öğle namazı gibi sessiz kılınan namazlarda da secde ayetlerini okumak caiz,
nitekim Şafii uleması bu görüştedirler. Fakat Hanefilere göre cuma ve bayram
namazı gibi kalabalık cemaatlerle kılınan namazlarla sessiz kılınan namazlarda
secde ayetinin okunması mekruhtur. Çünkü cemaatin şaşırmasına sebep olur. Cuma
namazı gibi kalabalık cemaatle kılınan namazlardaki şaşırmanın sebebi cemaatin
kalabalığıdır. Sessiz kılınan namazlardaki karışıklığın sebebi, imamın secde
ayetini okuduğu için üzerine tilavet secdesi vacib olduğu halde cemaatin
üzerine secde ayetini işitmediği için tilavet secdesinin vacib olmamasıdır. Bu
durumda imamın secdeye gitmesi halinde cemaatin onu beklemesi gerekirken,
cemaatin içinde bu hükmü bilmeyen bazı kimselerin de imamla beraber secdeye
giderek karışıklığa sebep olmaları mümkündür.